طالبان بر خلاف تمام تعهدات اجازه نمی‌دهند آب هیرمند به ایران برسد/ نیاز به اقدام جدی بین‌المللی برای تحقق ادعای ایران

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ از بلاغ نقل می کنم; از آوریل 1400 که مقامات افغانستان بند کمال خان را در 70 کیلومتری مرز ایران باز کردند، نگرانی ما در مورد ادعاهای هیرمند افزایش یافت و پس از آن با تغییرات سیاسی در آن کشور و ظهور طالبان، ابهامات بیشتری ایجاد شد. . آخرین نگرانی اخبار منتشر شده از سوی سازمان محیط زیست در کشور است.

محیط زیست: طالبان جاده هیرمند را منحرف کرده اند

آرزو اشرفی زاده، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست، چندی پیش در نشست خبری از وقوع یک حادثه تلخ جدید خبر داد و گفت: در پی اقدامات دولت قبلی افغانستان برای تغییر مسیر رودخانه هیرمند؛ ممانعت از ورود آب این رودخانه به ایران و ارسال آب به منطقه گودزاره، با وجود اینکه حکومت طالبان وعده داده بود دیگر آب را منحرف نکند، باز هم همین کار را تکرار کرد و این اقدام افغانستان نشان از حسن همجواری آنها دارد.

وی افزود: سال گذشته انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند مانع از ورود آب به هامون شد. امسال نیز بر اساس آخرین تصاویر ماهواره ای که از سوی اداره کل محیط زیست استان برای ما ارسال شده است، باز هم همین اتفاق تکرار می شود و هر سال این اتفاق می افتد.” ، وقتی آب به آن نمی رسد.

آخرین معامله چه بود؟

از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان بدون توجه به مواضع سیاسی حاکمان، مقامات کشورمان تمام توان خود را به کار گرفته اند تا همکاری های دو کشور در موضوع مهم و حیاتی تامین حقوق ایران در هیرمند عملیاتی شود. در چارچوب معاهده 1351 از سال 1351 تا به امروز اگرچه در مقاطعی به ایران این میزان عرضه شده است، اما سهم ما 820 میلیون مترمکعب (در سال های آبی عادی) هیچ گاه داده نشده است و بخشی از رهاسازی آب از افغانستان فقط برای جلوگیری از سدهاست. طغیان و برای جلوگیری از خطر سیل وجود دارد.

توافقات ما با طالبان چه بود؟
در یک سال گذشته پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، جلسات متعددی بین ما و آنها در مورد ادعای هیرمند صورت گرفت و همانطور که کاظمی کومی، نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان گفت، در این مدت توافقاتی نیز صورت گرفته است. از جمله اعلام آمادگی طرف مقابل برای اجرای عهدنامه 1351 و همچنین تشکیل کمیسیون آب بین دو طرف. به گفته کاظمی قمی، اما در مورد میزان آب اختلاف وجود دارد و افغان‌ها اعلام می‌کنند که به دلیل شرایط نامتعارف آب در کشور خود، باید سهم کمتری از آب را به ایران بدهند، مترمکعب آب وارد کشورمان شده است. کشوری که البته با 820 میلیون مترمکعب قرارداد (در یک سال آبی معمولی) بسیار متفاوت است.

پروژه استکباری به گفته وزیر
با این حال، همین چند هفته پیش، وزیر انرژی در راه بازگشت از یک نشست مشترک در افغانستان، یک حادثه عجیب را فاش کرد که به گفته او از قبل ترتیب داده شده بود. به گفته محرابیان، در اقدامی که وی آن را «پروژه استکباری» توصیف کرد، سازه ای در کنار سد کمال خان ساخته شد که باعث شد آب پشت آن سد به جای ادامه مسیر طبیعی خود به سمت ایران، به گودزاره در افغانستان سرازیر شود. شورزار خالی از سکنه است، حواس تان را جمع کنید. مهرابیان چند هفته پیش این خبر را اعلام کرد که در پی پیگیری های ایران، طرف افغانستانی توافق کرده است که دیگر آبی به گودزاره منتقل نشود و آب پشت سد کمال خان در مسیر طبیعی خود به سمت ایران رها شود. و البته به پاسگاه مرزی زرنج افغانستان و مرزنشینان کشور همسایه نیز باید از این آب استفاده کنند.

اما پس از توضیحات محرابیان چند هفته پیش، اکنون مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست از تکرار این حادثه و تخلیه مجدد سد کمال خان به گودزاره خبر داده و این موضوع باید انجام شود. توسط مقامات کشورمان بررسی می شود در صورت نقض توافق، واکنش مناسب نشان دهید.

اما پیگیری های یک منبع آگاه در استان سیستان و بلوچستان با این خبر همراه شد که طی روزهای گذشته آب هیرمند وارد مرزهای ایران شده و این می تواند یک اتفاق مثبت و حاصل همکاری ها و تعاملات دوجانبه باشد.

اما سوال مهمی در مورد این خبر وجود دارد؛ آیا مقامات افغانستان طبق توافق و جلسات اخیر این آب را به ایران رها کرده اند یا علت این رهاسازی سیل اخیر در آن کشور بوده که منجر به کشته شدن 40 نفر شد؟

ابتدا عنوان، سپس همکاری های دیگر
البته جدیت ما برای کسب عنوان هیرمند کاملاً مشخص است و وزیر امور خارجه کشورمان پس از تاکید نمایندگان مجلس و رئیس جمهور در گفت وگوی تلفنی با سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان در اوایل مرداد ماه جاری این موضع را روشن کرد. دستور: «اگر موضوع عنوان ایران، اگر هیرمند سریع و جدی حل نشود، در سایر زمینه‌های همکاری دو کشور تأثیرات منفی خواهد داشت.



پیگیری جدی وزارت انرژی در رابطه با اقدامات احتمالی افغانستان

با توجه به اخبار منتشر شده مبنی بر اقدام احتمالی طالبان برای انتقال آب هیرمند از بند کمال خان، موضوع را از وزارت نیرو نیز پیگیری کرده ایم. بر اساس بررسی های خبرنگار ما این موضوع به صورت جدی در دستور کار وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته و صحت آن در حال بررسی است و بررسی ها، راهکار لازم در این زمینه که راهکاری چند جانبه با مشارکت کلیه نهادها و وزارتخانه های مرتبط صورت خواهد گرفت.

سلجا: طالبان در مورد حقابه هیرمند همکاری نمی کنند

علی سلایگاه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان در خصوص آخرین وضعیت رودخانه هیرمند و ساخت و سازهایی که افغانستان روی بند کمال خان برای هدایت آب انجام داده است، گفت: پیش از این مشکلات از دستگاه حاکمه افغانستان پیگیری شد. و با وزیر نیرو هم بحث شد، جا بود، اما هیئت حاکمه افغانستان تحت فشار نیست و شاهد دخالت کشورهای همسایه و غیر همسایه هستیم.

وی افزود: ساخت هیرمند باعث شد آب رها شده از سد کمال خان در افغانستان بماند و اصلا به تالاب هامون ما نرسد.

معاون رئیس جمهور تصریح کرد: باید هر چه سریعتر این مهم را از طریق ظرفیت های بین المللی پیگیری کنیم زیرا به نظر نمی رسد دیدارهای دوجانبه تاثیر چندانی داشته باشد.

وی افزود: حتی اعدادی که طالبان در مورد آب رها شده می گویند نیز مبهم است زیرا ما آن را با کنتور خودمان اندازه گیری می کنیم و با ادعای آنها متفاوت است. مثل ما خشکسالی را تجربه نکرده است و می تواند خواسته ما را برآورده کند، اما چون یک دولت نیست، رویکردهای مناسبی ندارند. امیدواریم رویکرد هیئت حاکمه طالبان تغییر کند وگرنه باید از ظرفیت بین المللی استفاده کنیم. گفت: نه ما اصلا راضی نیستیم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا طالبان خود را ملزم به عهدنامه حقبه هیرمند در سال 1351 می دانند یا خیر؟ وی همچنین گفت: معمولا به آن به عنوان یک تعهد فکر می کنند، اما می گویند ما خودمان به آن نیاز داریم. قبلاً چنین سازه هایی وجود نداشت و آب به ایران می آمد، اما اکنون این سازه ها باعث شده سد کمال خان آب خوبی داشته باشد و اگر آن را بسازند، می توانند با ما رقابت کنند.

توضیحی درباره روند رسیدگی به ادعای هیرمند ایران

مدیرکل حقوقی شرکت مدیریت منابع آب ایران ضمن تشریح مراحل قانونی پیگیری ادعای هیرمند ایران از حکمت به عنوان مرجع نهایی حل اختلاف در این خصوص یاد کرد که در صورت عدم توافق طرفین برای آسیب دیدگی توسط سازمان ملل متحد تعیین خواهد شد. مهمانی – جشن.

وی در خصوص نتایج سفر وزیر نیرو به افغانستان در خصوص تعیین حقوق ایران بر هیرمند، با اشاره به پیگیری حقوق بین الملل آب توسط این اداره کل، افزود: طبق قراردادی که برای تعیین حقوق به تصویب رسید. ایران در هیرمند در سال 1952. دبی حق آب ایران است. معادل 26 مترمکعب بر ثانیه تعیین شده است و اگر اختلافی در این باره وجود داشته باشد، ابتدا در کمیته کمیشنرها و سپس در سطح وزرای دو کشوری که اکنون در آن هستیم، رسیدگی می شود.

به گفته وی، بر اساس این قرارداد، در صورتی که جلسه وزیران به نتیجه نرسد، موضوع توسط شخص ثالثی که طرفین به توافق رسیده‌اند، بررسی می‌شود و مرحله بعدی به هیئت تحقیق و تفحص می‌رود و در آخر در صورت عدم حصول نتیجه در این معاهده دادگاه داوری متشکل از سه عضو، نماینده ایران، نماینده افغانستان و عضو موافق با طرفین، دیده می شود.

این مقام مسئول در وزارت نیرو ادامه داد: ما درباره عنوان تاریخی خود نیز صحبت می کنیم، یعنی از منظر حقوقی باید در دیپلماسی حقوقی خود، عنوان تاریخی خود را بیشتر پیگیری و تمرکز کنیم.

انتهای پیام/