علی ربیعی در روزنامه اعتماد نوشت: آیا حوادث و برخوردهای اعتراضی یک شبه شکل گرفت؟ آیا همه کسانی که جنبه غیرعادی رفتار سیاسی را در خیابان ها و دانشگاه ها از خود نشان دادند – از اعتراض گرفته تا تغییر رفتار تا خشونت خرابکارانه – و همه آن میلیون ها نفر از مردم پشت پنجره ها همدردی کردند، عوامل خارجی یا تحت تأثیر عملیات روانی خارجی بودند؟ آیا آنها به یکباره تشکیل می شوند؟
اگرچه بسیاری از مسئولان و نخبگان سیاسی جناح های مختلف در ناباوری و تعجب از این پدیده خیابانی بودند، اما معتقدم حوزه علم تعجب نکرد. مروری بر برخی مقالات علمی و ژورنالیستی، گزارش های پژوهشی، سخنرانی در مجامع علمی و بررسی نگرش های متعدد در مورد تغییرات ارزش ها در این سال ها، از انجمن ها و نهادهای پژوهشی (اعم از دولتی و غیردولتی) مانند ایسپا، برخی دانشگاه‌ها، وزارت ارشاد و حتی صدا وسیما خاطرنشان می‌کند که در تمامی این بررسی‌های نگرشی، به‌ویژه طی چندین دوره پژوهش درباره ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان که در سه موج متوالی در سال‌های 1358، 1361 و 1374 صورت گرفت، تغییر در گروه های مرجع و نگرش مردم نسبت به آینده، میزان امید، شیب کاهش سرمایه اجتماعی، از دست دادن اعتماد به دولت، نهادها و اعتماد به نفس بالا در این مورد (طبق نظریات جامعه شناسی، اعتماد به ساختار سیاسی کاهش یافته و برخلاف اعتماد به نفس در سطح بالایی قرار دارد، این شاخص مهمی برای درک امکان اعتراض به موجود است. وضعیت)، نگاه منفی به آینده بهتر، احساس فساد بیش از هفتاد درصد (در حالی که در واقعیت اقدامات مفسدانه درصد کمتری دارد و این نیز نشان از وضعیت نابسامان رسانه ای و رقابت های سیاسی داخلی دارد) و بسیاری موارد دیگر. در تمام نجاش ها با گرایش ها و دستگاه های مختلف با کمی تفاوت بر وضعیت نگران کننده جامعه از نظر روحی تاکید شده است. در دو موج دیگر پژوهش، فرهنگ سیاسی ایرانیان در سال های 1363 و 1376 مورد بررسی قرار گرفت. همچنین ارزیابی و گزارش مستمر وضعیت سرمایه اجتماعی ایرانیان یکی از مطالعات قابل توجه در این زمینه بود.
ارزیابی مستمر وضعیت هویت ملی توسط مؤسسه مطالعات ملی یکی از مطالعات مهم تأیید کننده رسانه ملی در سال 2018 توسط نویسنده است که نشان دهنده تغییر اقتدار رسانه از درون به بیرون و همچنین موارد بسیاری است که چنین مواردی را نشان می دهد. تحقیقات می تواند در پیش بینی وضعیت فعلی مثمر ثمر باشد. از سوی دیگر، بسیاری از اقتصاددانان نگران پیامدهای عدم توسعه و میانگین پایین نرخ رشد چهار دهه اخیر، نرخ پایین سرمایه گذاری، گسترش فقر، سقوط طبقه متوسط به دهک های پایین هستند. و تشکیل یک طبقه متوسط فرهنگی فقیر با پیشینه چالش برانگیز و همچنین سیاست زدگی، اقتصاددانان نسبت به عدم مشارکت در اقتصاد جهانی هشدار داده اند و اثرات تحریم ها بر بی ثباتی اقتصادی و عدم سرمایه گذاری کافی برای رشد اقتصادی ایران را مورد بحث قرار داده اند. . در خصوص مقایسه ایران با کشورهای تازه صنعتی شده و کشورهای همسایه (و حتی کشورهای عقب مانده خلیج فارس که امروزه در مسیر تولید ثروت پیشروی کرده اند) و دلایل آن، مقالات و مطالعات متعددی انجام شده است.
همچنین کارشناسان و پژوهشگران حوزه سیاست بارها نسبت به پیامدهای ناامیدی از پای صندوق های رای و بی ثباتی جامعه بدون نهادهای واسطه و واسطه هشدار داده اند و پژوهشگران حوزه سیاست خارجی نیز بر ضرورت واقع گرایی در جهان تاکید دارند. از سیاست و قرار گرفتن در جای مناسب و تامین کننده مقالات زیادی در مورد منافع ملی بین سیستم های انرژی جهان و همچنین نگرانی از عدم بازگشت به برجام و افتادن در دام بازی های سیاسی کشورهای رقیب نوشته شده است. . دانشمندان و فعالان محیط زیست سالهاست که زنگ خطر کاهش خاک و کم آبی را به صدا در می آورند و از سیاست های نادرست مبتنی بر منافع ذینفعان صنعت و سیاست های پوپولیستی در بخش کشاورزی صحبت می کنند.
این روزها در شرایط کنونی می توان به ارزش تحقیق و مطالعه بیشتر پی برد و به ارزیابی های علمی قدردانی کرد. بی شک بخشی از عدم درک و پیش بینی این اتفاقات ناشی از بی توجهی و چالش علوم انسانی در سال های اخیر است. به نظر می‌رسد مشابه فضای کاهش اعتماد عمومی که در جامعه امروزی وجود دارد، در بین نهادهای تصمیم‌گیر و سیاست‌گذار نسبت به مؤسسات علمی نیز وجود دارد و در نتیجه عدم اعتماد به مؤسسات رسمی سیاست‌گذاری پژوهشی وجود دارد. بسیار دیده شده است که وقتی تحقیقات و نظرسنجی ها نتیجه ای بر خلاف سیاست های مالوف به ویژه تودهستا دارد، به جای توجه و تغییر سیاست، سیاستمداران به پژوهشگر و نظام پژوهشی با تلخی و بدگمانی می نگرند و آنها را نادیده می گیرند. در هفته پژوهش سال اول قرن جدید به بررسی تحقیقات انجام شده، مکتوب اما دیده نشده بپردازیم. آخرین رویدادها در خیابان ها نتیجه بحران های مزمن و مسائل حل نشده متعددی است که از نزدیک به دو دهه پیش به تدریج علائم خود را نشان می دهد. با این تعریف، امید به بهبود و پیشرفت آینده ایران در گرو صیانت و توجه ویژه به پژوهش است و ما مجبور هستیم (مانند همه جوامع فهیم) سیاست‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی و زیست‌محیطی خود را بر محورهای اساسی، عمرانی و توسعه‌ای متمرکز کنیم. تحقیق کاربردی .