روز جدید علی ربیعی در روزنامه اعتماد نوشت: امروز که برجام رو به پایان است و اکثر مردمی که شرایط کشور و جامعه را می شناسند خوشحال هستند که بالاخره آنچه در مسیر درست حرکت می کرد، محقق می شود. نکات را می توان در نظر گرفت.
در تقابل با برجام یا عادی سازی روابط کشور با جهان، می توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد: در یک دسته افرادی بودند که ساده لوحانه تصور بسیار اشتباهی از معادلات، نظم و اقتصاد جهانی و اقتصاد اجتماعی داشتند. وضعیت ایران این گروه تصورات بسیار ساده و ابتدایی در مورد سیستم حکومتی کشور داشتند، فکر می کردند ماشینی آماده حرکت است، اما عده ای یا به دلیل وابستگی به غرب، یا به دلیل تنبلی و یا به دلیل تنبلی، این ماشین را به جلو نمی برند. به طور کلی با سیستم مشکل داشت. به این معنی که آنها فکر می کردند که دو شاخه وجود دارد که می توان با وصل کردن آن را به برق منتقل کرد و به دلایل بالا برخی افراد نمی خواهند این کار انجام شود.
اما در گروه دوم افرادی هستند که با اوضاع جهان و شرایط ایران آشنایی نسبی داشتند. این گروه یا به دلیل مزایایی که شرایط تحریم برای منفعت و بقای آنها فراهم می کند و یا به دلیل بازی های سیاسی و موفقیت قدرت، با اقدامات و توجیهات سیاسی با این جریان مخالفت کردند.
اما خوشبختانه امروز در شرایطی هستیم که این گروه‌ها با احیای برجام، در زمینه حل مسائل با مردم به اجماع رسیده‌اند.
توجه به نکات زیر برای فردا ضروری است:
در مواجهه با امضای فردای برجام، دو رویکرد شکل خواهد گرفت. یک رویکرد، نتایج برجام را به فروش نفت و به دست آوردن پول بیشتر برای سازماندهی امور و ادامه حیات کاهش می دهد. رویکرد مناسب باید این باشد که برجام را به‌عنوان سکوی پرشی برای مشارکت در اقتصاد جهانی و بهره‌مندی جامعه از مزایای آن، ساخت و توسعه زیرساخت‌ها و توسعه ژئوپلیتیک اقتصادی کشور دانست.
تضاد بین این رویکردها اولین چالش پس از برجام خواهد بود.
این تصور که صرف امضای برجام همه مشکلات کشور را بهبود می بخشد، یک تصور اشتباه است. این تله ای است که نباید گرفت. از برخی جهات، لغو برجام مانعی بر سر راه پیشرفت است که مستلزم تمهیدات و سیاست‌های صحیح و اجرای مؤثر است. از این رو آماده سازی نظام بانکی، حل مشکل FATF، ایجاد ظرفیت برای جذب سرمایه، تقویت بخش خصوصی و سایر عناصر ضروری از این قبیل برشمرده شده است.
- افزایش انتظارات نباید دامن بزند. در غیر این صورت اقدامات انبوه حاصل از دریافت ارز در مدت دو سال نه تنها اثرات کوتاه مدت اقتصادی را از بین می برد، بلکه عاملی برای تعمیق ناکارآمدی های اجتماعی-اقتصادی مانند تورم، افزایش نقدینگی، فساد مالی و اداری و غیره می شود. خواهد بود.
- به نظر می رسد با عقلانیت، سخت کوشی و همفکری در میان نخبگان سیاسی و همچنین استخدام نخبگان و فعالان اقتصادی و سیاست گذاری های درست، این می تواند اولین گام در مرحله پساجرما باشد.