علی ربیعی نوشت: بررسی بحران‌های اجتماعی، شورش‌ها در جستجوی تغییر و جنبش‌های اعتراضی نشان می‌دهد که بهترین زمان برای آغاز اصلاحات زمانی است که اعتراضات خاموش شود. در نظریه های انقلاب، زمان و نوع اصلاحات بسیار مهم و حیاتی تلقی می شود. پس وقت اصلاحات امروز است، فردا دیر است.
علی ربیعی سخنگوی دولت دوازدهم در روزنامه اعتماد نوشت: در ماه ها و روزهای اخیر شاهد دو اتفاق مهم در حوزه داخلی و خارجی کشور بوده ایم. از یک سو شاهد شورش و اعتراضات خیابانی در پاییز هستیم. اتفاق نظر جامعه علمی و بسیاری از مسئولان و دست اندرکاران نهادهای مختلف در طول چهل سال گذشته – که من در این مدت به طور گسترده با آنها صحبت کردم – این است که این ناآرامی ها و اعتراضات ریشه عمیق اقتصادی (عدم توسعه و فقر گسترده) دارد. ، فرهنگی-اجتماعی (تغییر ارزش های نسلی، انسداد اجتماعی زنان و سیاست های نامناسب فرهنگی) و سیاسی (ناامیدی از نتایج صندوق های رای، سیاست های رسانه ای و تغییر اقتدار رسانه ای) و عموماً نسبت به آینده ای بهتر احساس ناامیدی می کنند.
حادثه دوم شوک روانی بود که رئیس جمهور واقع‌گرا شی، با اولویت تحقق منافع ملی چین، بر باورهای ساختار سیاسی ظاهراً متحد (که متأسفانه دید درستی از جهان بسیار تغییر یافته نداشت) با محیط خود وارد کرد. سفر به شرق. بی شک پدیده های رخ داده در داخل و خارج از کشور و جریان حوادث و رویدادهای پرشتاب در ماه ها و روزهای اخیر، درس های بزرگی از ذهنیت، نوع نگاه و شیوه حکومت داری دارد. در تقسیم بندی بر اساس نوع مواجهه نظام های سیاسی با تغییرات و تلاطم های محیط داخلی و خارجی، نظام ها به سه گروه خودکاهنده، خودپایدار و خود رشد دهنده تقسیم می شوند. زیربنای این تقسیم بندی، اصل اساسی سازگاری با تغییرات و آشفتگی محیطی است.
بدیهی است که سیستم های بدون دریافت بازخورد و اصلاح در دسته سیستم های خودکاهنده قرار می گیرند. در صورت عدم بازخورد سیاست‌های غلط در مقابله با قدرت‌های جهانی (از قدرت‌های قرن بیستم تا قدرت‌های نوظهور)، درک نادرست شرق و قرار گرفتن در سمت نادرست تحولات جهانی و منطقه‌ای و در نتیجه از دست دادن مزیت‌هایی از جمله مزیت ژئوپلیتیکی و فرصت‌های طلایی برای بهبود. اقتصاد و امنیت کشور و از سوی دیگر نارضایتی هایی در داخل کشور وجود دارد که بیشتر ناشی از عدم توسعه و ایجاد فقر جمعی به دلیل نرفتن در مسیر توسعه است. عاملی که بسیاری از اقتصاددانان معتقدند در رابطه با عملکرد سیاست خارجی ما قابل توضیح است.
در سیاست خارجی نیز با توجه به موضع برخی مقامات و رسانه های مرتبط با دولت در قبال مواضع رئیس جمهور چین، گویی صدای چرخش جهان از نظام دوقطبی و شکل گیری نظام جدید را نشنیده و درک نکرده اند. ژئوپلیتیک قدرت در جهان و نحوه تعامل قدرت با تمام سیستم های انرژی اگرچه فرصت های زیادی به دلیل وقفه زمانی (حداقل دو دهه) از دست رفته است، اما شاید در این روزها و ماه ها به سختی بتوانیم با اصلاحات نگرشی و عملی تغییرات مهم سیاست خارجی را دنبال کنیم.
سیاست های تأثیرگذار بر منافع ملی ایران، لزوماً باید یک سیاست متوازن مبتنی بر کار و تعامل با همه جهان باشد. بی شک تلاش مستمر برای احیای برجام اولین گام در این مسیر خواهد بود. به نظر می رسد علیرغم اظهارات برخی سیاستمداران غربی، برجام همچنان قابل احیا است زیرا نظام سیاسی آمریکا تمایلی به گشودن جبهه جدیدی در منطقه ندارد و دو جبهه روسیه و چین در راس اولویت های آنها قرار دارند. . با توجه به تجربه زندگی‌ام و بحث‌هایی که با بسیاری از افراد دلسوز و معتقد داشتم، بهترین زمان برای تصمیم‌گیری و استراتژی جدید همین روزهاست.
به یاد داشته باشیم که در زمان خود عده ای نگذاشتند توهماتشان محقق شود و عنصر زمان و تغییرات آن را ندیدند. امروز هم باید آگاه باشیم که تغییرات و دگرگونی ها به قدری سریع اتفاق می افتند که می توان زمان مناسب را از دست داد. وقتی صحبت از اصلاحات سیاست داخلی می شود، تا کنون برخی به اشتباه هر اصلاحی را عقب نشینی می دانند. اکنون که منحنی اعتراضات خیابانی و فیزیکی پایین آمده، بهترین و مناسب ترین زمان برای دادن سیگنال های اصلاحی و حتی اعلام برخی سیاست های جدید اجتماعی است.
باید به تعبیر یکی از سران دفاع مقدس اشاره کنم. وی گفت: در زمان جنگ هر وقت نوبت به پذیرش قطعنامه و آتش بس رسید، در دو موقعیت قرار داشتیم: یا در عملیاتی ناموفق بودیم، عده ای می گفتند شکست و ضعف زمان توقف نیست. آتش؛ تا یک پیروزی دیگر به دست آوردیم، باز هم همان مردم گفتند در زمان پیروزی وقت قبول آتش بس و صلح نیست…» بر این اساس به برخی در همین زمینه گفته شد، فکر نکنید چون اعتراضات خاموش شده اند، نیازی به اصلاحات نخواهد بود.
شواهد علمی نشان می‌دهد که اگر دلایل و ذهنیت اعتراض باقی بماند، به‌ویژه با وجود تسلط سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل و سایر کشورهای دارای منافع و جریان‌های رسانه‌ای با دلارهای نفتی بدخواهان ایران، با مشکلی حل‌نشده و پنهان مواجه خواهیم شد. اعلام امکان تغییر جامعه در پای صندوق های رای با ایجاد زمینه برای حضور سلایق مختلف و انتقال اعتراضات از خیابان به صندوق رای، ایجاد فضای رسانه ای جدید و ایجاد فرصت برای شنیدن و بازگرداندن همه صداها اقتدار رسانه ها از درون، سیاست های اجتماعی مناسب با روحیه جمعی جامعه و گشایش انسدادهای اجتماعی و اصلاح سیاست های فرهنگی اجتماعی می تواند راهگشا باشد.
با پرهیز از اصلاح نگرش به خارج و سیاست خارجی و احیای سیاست‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی داخلی به بهترین نحو ممکن به نظام خودساز می‌رسیم. من معتقدم که اصلاحات یک راه اجتناب ناپذیر و ضروری برای ایران امروز است. متأسفانه وقتی صحبت از اصلاحات می شود، برخی آگاهانه و برخی ناخودآگاه موضوع را به جریانات سیاسی اصلاح طلب تقلیل می دهند.
منظور من از اصلاحات مفهومی معنادار و مسیری پیچیده است که بر اساس اصل اساسی سازگاری، حیات و پویایی نظام سیاسی و ارتباط مناسب آن با تحولات اجتماعی در عرصه های مختلف را تضمین می کند. بررسی بحران‌های اجتماعی، شورش‌های دگرگون‌کننده و جنبش‌های اعتراضی نشان می‌دهد که بهترین زمان برای آغاز اصلاحات زمانی است که اعتراضات فروکش کرده باشد. در نظریه های انقلاب، زمان و نوع اصلاحات بسیار مهم و حیاتی تلقی می شود. پس وقت اصلاحات امروز است، فردا دیر است.