روز جدید برکناری علی لاریجانی بزرگترین شوک انتخابات ریاست جمهوری 1400 بود که با گذشت 6 ماه، علی لاریجانی همچنان به دنبال پاسخ است و شاید در مسیری مشابه اکبر هاشمی رفسنجانی فکر می کند.
اگرچه تاریخچه رد صلاحیت ها همواره یکی از موضوعات اصلی حل نشده در جمهوری اسلامی بوده و پیرامون آن همواره از یک سو در نظام سیاسی رخنه کرده و از سوی دیگر به مردم به ویژه جناح اصلاح طلب آسیب رسانده و حق رای مردم را محدود کرده است. ، رد صلاحیت افرادی مانند مسعود پزشکیان، علی لاریجانی و علی مطهری بیش از هر زمان دیگری حرف و حدیث ایجاد کرده است. در واکنش به رد صلاحیت‌ها، حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در نامه‌ای به مقام معظم رهبری خواستار بررسی رد صلاحیت‌ها شد. رهبر انقلاب روز جمعه 14 خرداد خطاب به هیئت امنا گفت: به این افراد و بستگانشان گزارش هایی داده شد که نادرست و مبتنی بر «گزارش های کذب» بود. درخواست من این است که دستگاه های مسئول جبران کنند».
البته هیات امنا نیز در همان روز ۱۴ خرداد در پاسخ به این درخواست مدیریت بیانیه ای صادر کرد که البته تاثیری در اصل رد صلاحیت نداشت و به جز این هفت نفر فرد جدیدی وارد مسابقه نشد. روح ها از آن زمان اتفاقات زیادی افتاده است. در هر صورت سید ابراهیم رییسی رئیس جمهور ایران شد و چهار تن از یاران اصولگرای او در آن دولت و دولت مناصب شدند. اما ماجرای دلایل رد صلاحیت علی لاریجانی هر روز ابعاد جدیدی به خود می گیرد. خود او بارها از هیات امنا درخواست کرده است که دلایل رد صلاحیتش را منتشر کند، چرا که ظاهرا هیات امناء دلایلی را برای پلمپ علی لاریجانی به صورت محرمانه ارسال کرده است و علی لاریجانی نمی تواند اسناد محرمانه دولتی را به صورت قانونی فاش کند. هیئت امنا مکتوب و به بحث های مطرح شده توسط هیئت امنا پاسخ داد و رونوشت هایی را برای سران قوا و بسیاری از شخصیت های سیاسی ارسال کرد.
دلایل رد صلاحیت علی لاریجانی
علی لاریجانی از هیات امنا خواست تا دلایل رد صلاحیت خود را در اختیار مردم قرار دهد اما هیات امنا این کار را نکرد و رسانه ها متن نامه 20 صفحه ای علی لاریجانی را در پاسخ به استدلال های هیات امنا منتشر کردند.
در این نامه محرمانه، هیات امنای علی لاریجانی در خصوص مواضع وی در حوادث سال 1388، حمایت از افراد رد صلاحیت شده، مداخله یکی از فرزندان لاریجانی در قراردادهای خدماتی و ساخت و ساز مجلس شورای اسلامی در دوران وی به سراغ علی لاریجانی رفته است. ریاست جمهوری، سکونت و تحصیل سفرهای متعدد به بستگان و اعضای خانواده وی در انگلیس و آمریکا، ساده زیستی و سهم محسوس در ناآرامی های دولت فعلی (دولت روحانی) از دلایل رد صلاحیت لاریجانی عنوان شده است. .
علی لاریجانی در 27 مهر 1393 در 20 صفحه پاسخ مشروح این نامه محرمانه آیت الله جنتی را می دهد و نسخه ای از آن را برای همه کارکنان باند اصلی کشور ارسال می کند. پاسخ 20 صفحه ای علی لاریجانی به هیات امنا را در لینک زیر بخوانید:
پاسخ 20 صفحه ای علی لاریجانی به هیات امنا
علی لاریجانی در سال 1400 به دلیل اظهارنظر در مورد حوادث انتخابات 88 و محل سکونت و تحصیل فرزندش در سال 83 رد صلاحیت شد، در حالی که در سال 90 و 94 مورد تایید مجلس قرار گرفت و این موضوع انتقادات زیادی را به همراه داشته است. هیئت امنا نیز لاریجانی را شریک دولت قبل و یکی از دلایل وضعیت کنونی کشور می داند که در دلایل رد صلاحیت وی ذکر شده است.
در همین رابطه محمود صادقی، اصلاح طلب مجلس دهم در توییتر خود نوشت: اگر قرار باشد دلایل وضعیت فعلی مشخص شود، بی شک هیأت امنا حرف اول را می زند. هم برای تایید صلاحیت ها و هم برای رد صلاحیت. چه بسا افرادی که در دوره های مختلف از مجلس و ریاست جمهوری رد صلاحیت شده اند، در صورت تایید صلاحیت، در وضعیت بد فعلی قرار نمی گرفتند.
موضوع رد صلاحیت ها در دوره های مختلف انتخاباتی وجود داشته و تعدادی از گروه ها، احزاب و شخصیت های سیاسی همواره با این موضوع مخالف بوده و آن را ظلم و ظلم به خود و جمهوری نظام معرفی کرده اند. اما در آن لحظه فقط علی لاریجانی می توانست تا این حد موضوع را مطرح کند و پرونده جدیدی در مورد موضوع قدیمی رد صلاحیت بگشاید. به این ترتیب علی لاریجانی می تواند ابتدا؛ برای برند سیاسی خود اعتماد و اعتبار کسب کنید و ثانیاً آسیب های ناشی از مداخله غیرحرفه ای هیئت نگهبان را در همه ابعاد زندگی سیاسی مردم دوباره به طور جدی روی میز بگذارید.
مشکل علی، مشکل همه لاریجانی هاست
رد صلاحیت لاریجانی از آن دست اتفاقاتی است که خواسته یا ناخواسته حتی ممکن است آملی لاریجانی و مردم لاریجانی را از حلقه مرکزی قدرت خارج کند. این احتمال وجود دارد که لاریجانی پا جای پای اکبر هاشمی رفسنجانی، ناطق نوری، علی مطهری و حسن روحانی بگذارد. راهی که آنها را نه از روی میل، بلکه در جریان حوادث و اتفاقاتشان هدایت می کند. انتقال افراد به اردوگاه های سیاسی البته در ایران پدیده چندان عجیبی نیست. اما به غیر از ماجرای معروف الهه واقعی که از اردوگاه اصلاح طلبان به اصولگرایان گذر کرد، معمولاً برعکس بود و کم کم بسیاری از چهره های شاخص اصولگرا در مواضع نزدیک به اصلاح طلبان قرار گرفتند.
آیا افراد رد صلاحیت شده دیگری به میدان می آیند؟
نکته دیگر در درخواست پاسخ نهاد به سرپرستی آقای جنتی، ارتباط دیگر رد صلاحیت شدگان با علی لاریجانی است. کما اینکه علی مطهری نامه ای سرگشاده خطاب به آیت الله جنتی نوشته و در آن به دلایلی که در نامه شورای نگهبان به لاریجانی آمده پاسخ داده و حتی به جنتی تند نوشته است، می توانیم از شما گلایه کنیم.
نامه علی مطهری به آیت الله جنتی را اینجا بخوانید
ولی؛ در شرایطی که فضای گفتگو و چالش بین شورای نگهبان و علی لاریجانی بر سر نقش شورای نگهبان در سیاست ایران وجود دارد، خبری از افرادی مانند اسحاق جهانگیری، مسعود پزشکیان و عباس آخوندی نیست.
علی لاریجانی برای بقا در عرصه سیاسی تلاش می کند
رد صلاحیت علی لاریجانی را تنها می توان با رد صلاحیت اکبر هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری 1392 مقایسه کرد، رد صلاحیتی که البته نشانه مهمی از تغییر هاشمی در نظام سیاسی کشور بود. اما اکبر هاشمی رفسنجانی به مدد کلاهبرداری سیاسی و البته فعالیت سیاسی خود در هشت سال گذشته، توانست فرصت سیاسی برای رد صلاحیت و رساندن حسن روحانی به ریاست جمهوری ایجاد کند.
با این حال دست لاریجانی از هاشمی بسیار خالی بود. او نه سرمایه اجتماعی و سیاسی هاشمی را در اختیار داشت و نه مانند او با ادامه فعالیت سیاسی خود در طول سالیان متمادی اعتماد بسیاری از افراد جامعه را جلب کرد. او برخلاف هاشمی بی اعتماد و جامعه ای متشکل از سیاستمداران ارشد بود. تنها سرمایه او اعتماد به هسته اصلی نظام سیاسی بود و وقتی این اعتماد از بین رفت، دیگر بازی نمی کرد. به همین دلیل بود که در انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 و پس از ردصلاحیت نتوانست بر اوضاع تأثیر بگذارد و خلع سلاح شد.
اما اکنون به گفته او تلاش می‌کند با پیگیری‌های مشروع راه را برای خود در سیاست ایران هموار کند. اینکه آیا او در این راه موفق می شود و آیا می تواند خود و راست میانه را در سیاست ایران احیا کند یا خیر، سوالی است که پاسخ به آن دشوار است. با این حال بعید است این سیاستمدار محافظه کار که علاقه ای به افکار عمومی ندارد و از محبوبیت چندانی در بین سیاستمداران برخوردار نیست، بتواند مسیری مشابه مسیر اکبر هاشمی رفسنجانی را طی کند.