آرمان ملی احسان انصاری: دستگیری بازیگران و افراد مشهور چه تاثیری بر افکار عمومی دارد؟ برای سوق دادن جامعه به سمت صلح چه رویکردی باید در پیش گرفت؟ «آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با دکتر سیدمحمود علیزاده طباطبایی گفت وگو کرده است. علیزاده طباطبایی معتقد است: «قانون به صراحت می گوید که اگر فردی با حجاب در اماکن عمومی کشف شود، مجازات می شود. این در حالی است که برخی این مشکل را به فضای مجازی نیز سرایت کرده اند. این افراد معتقدند اگر افراد مشهور در فضای مجازی کشف حجاب کنند، همه آن را خواهند دید. از نظر قانونی امکان تعمیم کشف حجاب از اماکن عمومی به فضای مجازی وجود ندارد و قانون به طور خاص مجازات کشف حجاب در فضای مجازی را در نظر نگرفته است. در قانون جرایم رایانه ای، گسترش فساد و فحشا یا انتشار تصاویر سخیف و مبتذل جرم انگاری شده است. به همین دلیل عده ای به این قانون اشاره می کنند و عکس هایی را که بازیگران در فضای مجازی منتشر می کنند از مصادیق تصاویر ناپسند و مبتذل می دانند. ماحصل این گفتگو را در زیر می خوانید.
برخی از بازیگران سینما و افراد مشهور به چه اتهامی بازداشت شده اند؟ این دستگیری ها چه تاثیری بر افکار عمومی دارد؟
دستگیری بازیگران سینما هیچ تفاوتی با دستگیری وکلا، پزشکان و سایر اقشار جامعه ندارد. دستگیری های اخیر فقط علیه بازیگران سینما نبود. از این نظر بازیگران سینما هیچ ویژگی خاصی ندارند. سوال مهم در این زمینه، ضرورت یا عدم ضرورت دستگیری بازیگران است. بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، اتهامات وارده به بازیگران فیلم، اتهام برخی از آنها مستلزم بازداشت نیست. بازپرس باید دلایل قانونی برای دستگیری بازیگران یا شخص دیگری داشته باشد. در صورتی که اتهامی متوجه فردی باشد، باید احضاریه صادر و برای صدور حکم قطعی به دادگاه ارسال شود. هر تصمیم دادگاه نیز قابل تجدیدنظر بوده و قابل تجدید نظر است. مهمترین اتهامات وارده به بازیگران فعالیت در فضای مجازی یا کشف حجاب است. قانون الزام به افشای حجاب را پیش بینی کرده و مجازات آن جریمه است. این در حالی است که اتهامات مطرح شده علیه سلبریتی ها تبانی و تبانی علیه نظام است. وقتی این افراد دستگیر می شوند، اولین قدم بررسی فعالیت آنها در فضای مجازی است. در نهایت اگر تخلفی مشاهده شد، آن موضوع را مبنای تصمیم گیری قرار می دهند. از سوی دیگر، اگر فردی کشف حجاب کند، با اتهام مواجه خواهد شد. بخش بزرگی از این گونه موارد ناشی از اقدامات بازیگران در فضای مجازی است که با اتهام اجتماع و تبانی علیه نظام انجام می شود. اگر این افراد در خیابان دستگیر شوند، متهم به اخلال در رفتار خواهند شد.
اکثر بازیگران متهم تصاویری را در فضای مجازی منتشر کرده اند که مشکوک به افشای حجاب است. از نظر حقوقی مصداق افشای حجاب در ملاء عام با انتشار عکس بدون حجاب در فضای مجازی چیست، آیا هر دو مورد افشای حجاب در نظر گرفته می شود؟
قانون به صراحت بیان می کند که اگر فردی با حجاب در انظار عمومی کشف شود، از او جرم گرفته می شود. این در حالی است که برخی این مشکل را به فضای مجازی نیز سرایت کرده اند. این افراد معتقدند اگر افراد مشهور در فضای مجازی کشف حجاب کنند، همه آن را خواهند دید. تعمیم قانون کشف حجاب از اماکن عمومی به فضای مجازی امکان پذیر نیست و قانون به طور خاص مجازات افشای حجاب در فضای مجازی را در نظر نگرفته است. در قانون جرایم رایانه ای، گسترش فساد و فحشا یا انتشار تصاویر سخیف و مبتذل جرم انگاری شده است. به همین دلیل عده ای به این قانون اشاره می کنند و عکس هایی را که بازیگران در فضای مجازی منتشر می کنند از مصادیق تصاویر ناپسند و مبتذل می دانند. این در حالی است که تعریف دقیقی از جرایم رایانه ای وجود ندارد و به همین دلیل برخی از بازیگران و سلبریتی ها بر اساس تعبیر صورت گرفته دستگیر می شوند. این یک واقعیت است که دستگیری مجریان، بازیگران و افراد مشهور کشور پیام خوبی برای جامعه ندارد. حفظ امنیت نیز مهم است. نظم و امنیت، آزادی و عدالت دو روی یک سکه هستند. باید بین آزادی و امنیت تعادل پیدا کرد. این دو موضوع را باید متعادل و منطقی بررسی کرد. در قانون هم تکلیف مشخص شده است. طبق لایحه آزادی مندرج در قانون اساسی باید مورد حمایت قوه قضائیه قرار گیرد. اینکه فردی در اجتماعات شرکت می کند مصداق تجمع و توطئه علیه نظام نیست. قانون اساسی نیازی به برگزاری تجمعات برای اخذ مجوز ندارد. فقط در قانون احزاب آمده است که اگر احزاب قصد تجمع دارند باید مجوز بگیرند. این در حالی است که مردم عادی مشمول این قانون نیستند. باید از اول اجازه تجمع می دادند. بر اساس بررسی های انجام شده، نشان می دهد که بیش از 68 درصد مردم از دستگیری های اخیر راضی نیستند.
ارزیابی شما از رفتار دستگاه قضایی در اعتراضات اخیر چیست، آیا افکار عمومی از اقداماتی که دستگاه قضایی در این مدت انجام داد قدردانی کرد؟
برخی از کارشناسان معتقدند اگر ما ایجاد رعب و وحشت کنیم، معترضان متوقف می شوند و به خیابان نمی آیند. من مخالف این رویکرد هستم و معتقدم خشونت می تواند منجر به خشونت بیشتر در جامعه شود. اعتراضات اخیر شاهد حوادث بی سابقه ای در گذشته بوده است. به عنوان مثال، ما هرگز به اندازه اعتراضات اخیر خشونت علیه پلیس نداشته ایم. اگر پلیس در جامعه احساس امنیت نکند، شرایط امنیتی جامعه به خطر می افتد و در آینده با چالش های جدی مواجه خواهیم شد. طبیعتاً خشونت زاینده خشونت است. اگر هر یک از طرفین، چه معترضان و چه پلیس، خشونت آمیز باشد، طرف مقابل را مجبور به خشونت خواهند کرد. متاسفانه تبلیغاتی که در فضای مجازی انجام می شود و خطرناک است این است که شبکه های اپوزیسیون اخباری مبنی بر سقوط نظام منتشر می کنند. این اخبار جعلی باعث می شود برخی از جوانان تحت تاثیر این اخبار قرار بگیرند و خود را در معرض خطر قرار دهند. دشمن در فضای مجازی هزینه می کند تا این فکر را به جوانان کشور القا کند که نظام در حال براندازی است. اگرچه ما تجربه بیشتری داریم، اما روزهای سخت تری را نیز نسبت به روزهایی که نظام سیاسی پشت سر گذاشته و به حیات خود ادامه داده است، دیده ایم. این وضعیت امروز وجود دارد و نظام از این مرحله نیز عبور خواهد کرد. با این حال، خطر تحت تاثیر قرار گرفتن برخی از جوانان از این تبلیغات و ارتکاب خشونت باید جدی گرفته شود. توصیه من به برخی دستگاه ها این است که با دقت بیشتری با این موضوع برخورد کنند. ما یک سیستم امنیتی قوی داریم. وقتی می توانید از طریق تصاویر خیابانی افراد را شناسایی کنید یا خطوط ارتباطی مردم را کنترل کنید، چه نیازی به دستگیری افراد زیادی است؟
توصیه شما برای عبور از این مرحله چیست و چه راهکاری برای آرامش بیشتر در جامعه پیشنهاد می کنید؟
توصیه من این است که از صحرای صدر و آداب اسلامی با مردم و مجالس استفاده کنید. بارها اتفاق افتاده که وقتی تجمعات مورد حمله قرار می گیرند و دستگیر می شوند، اولین دونده ها شروع کننده تجمعات هستند. در چنین شرایطی کسانی که جرم کمتری نسبت به تجمع کنندگان دارند دستگیر می شوند. شاید در چنین شرایطی مردم عادی را هم دستگیر کنند. روال کار هم به این صورت است که ابتدا تلفن همراه فرد را چک می کنند. این در حالی است که امروزه مشکلاتی در تلفن همراه اکثر افراد جامعه وجود دارد که می توان آن را مقصر دانست. به همین دلیل این اتفاق می افتد. برخی از افراد به طور ناخواسته پیام هایی دریافت می کنند که ممکن است متهم کننده باشد. توصیه من این است که از این رویکرد دست بردارید. چنین رفتاری کمکی به آرامش جامعه نمی کند، اما می تواند پیامدهای منفی نیز داشته باشد. امروز با نسلی روبرو هستیم که در فضای مجازی بزرگ شده و به همین دلیل با نسل های قبل متفاوت است و دغدغه های متفاوتی دارد. برخی از نوجوانان و جوانانی که در اعتراضات اخیر حضور داشتند، هنوز نمی توانند تفاوت فضای مجازی و واقعی را درک کنند. برخی از این افراد که به زندان اوین منتقل شدند گمان می‌رود هنوز در فضای مجازی هستند. این افراد فکر می کردند که زندان هم فضای مجازی است و هنوز درک درستی از زندان نداشتند. توصیه من این است که روانشناسان و جامعه شناسان راهنمایی های لازم را به برخی مسئولان مسئول بدهند و برخی فکر نمی کنند که با خشونت می توانند جلوی خشونت را بگیرند.