مشهد الرضا یکی از شهرهای بزرگ ایران است که به دلیل وجود حرم سامان الحجج (ع) سالانه میزبان میلیون ها زائر و مسافر از سراسر ایران و جهان است.
اعتماد می نویسد مشهد الرضا یکی از کلان شهرهای ایران است که به واسطه وجود آستان مقدس سامان الحجج (ع) هر ساله میزبان میلیون ها زائر و مسافر از اقصی نقاط ایران و جهان است. در کنار گردشگران داخلی، گردشگران خارجی که برای زیارت به این شهر می آیند، دامنه گردشگران ورودی به این شهر را گسترش می دهند، اما مشهد تنها شهر مقصد این دو گروه نیست. متخصصان پوست گروه دیگری هستند که هر ساله به تعداد قابل توجهی برای درمان و جراحی زیبایی به مشهد سفر می کنند. وجود پزشکان مجرب و امکانات پزشکی مجهز از جمله بیمارستان رضوی که ویژه گردشگران، جراحان پلاستیک و سایر اقدامات پزشکی طراحی شده است، گردشگران را به این شهر جذب می کند، از این رو عرب های کشورهای حاشیه خلیج فارس، عرب های عراق و ساکنان این شهر افغانستان می تواند به راحتی از این شهر دیدن کند.
گذر از خیابان های فرعی خیابان احمدآباد که مملو از تابلوهای دکتر است، شما را به منظره ای جالب از حضور ساکنان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس می رساند، به طوری که وقتی در پیاده رو قدم می زنید، تعدادی از گردشگران عرب قدم به قدم از کنار شما می گذرد و بدون اینکه متوجه شوید چه می گویند حضورشان را احساس خواهید کرد در یکی از مناطق جنوبی کشور با شما همراه است. البته فضای داخلی مطب دکتر جذابیت خاص خود را دارد. کافی است یکی از این گردشگران را با مترجمش در حالی که آرام روی صندلی منشی نشسته و منتظر نوبت شماست، مشاهده کنید تا بفهمید بازار مترجمان چقدر داغ است و منشی ها از این وضعیت سودی نمی برند. از آنجایی که منشی قیمت ویزیت را به مترجم می گوید مترجم آن را دو برابر کرده و به توریست منتقل می کند و مابه التفاوت مبلغی که توریست دریافت می کند طبق توافق منشی و مترجم بین آنها تقسیم می شود. آدم می‌خواهد به پنج زبان زنده دنیا مسلط باشد تا به گردشگران توضیح دهد که چگونه از آنها بهره‌کشی می‌شوند، اما ارزش پایین ریال باعث می‌شود گردشگر بلافاصله بدون اعتراض پرداخت کند. در مطب پزشکان زیبایی و به خصوص در کلینیک های زیبایی، ماجرا به گونه ای دیگر پیش می رود. کلینیک های زیبایی محل دیگری برای این مبادلات است. بازار داغ جراحی پلاستیک و انجام انواع عمل های زیبایی یکی از جذابیت هایی است که پزشکان فعال در این زمینه در مشهد را به بهترین پزشکان کشور تبدیل کرده است. هزینه کم این گونه عملیات ها به ریال ایران و نتایج مثبت همراه با زیارت امام رضا (ع) جذابیت مشهد را در بین گردشگران دیگر کشورها بسیار افزایش داد.
ورود سالانه حدود 70 هزار «گردشگر پزشکی» به مشهد
مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در گفت و گو با «اعتماد» آمار جالبی از گردشگران درمانی مشهد ارائه می کند و در همین رابطه و در تشریح آمار ورود گردشگران پزشکی یا توریست پزشکی به مشهد در سال گذشته. وی می گوید: پارسال نزدیک به 70 هزار نفر برای مداوا به مشهد آمدند که 70 درصد آنها از عراق و افغانستان بودند. همچنین در شش ماهه نخست امسال نزدیک به 40 هزار گردشگر خدمات رسانی شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 14 درصد افزایش داشته است.
«داوود خوش کن» ادامه می دهد: اگرچه نتوانسته ایم ظرفیت درمانی کشورمان را در کشورهای هدف ارائه کنیم، اما به دلیل در دسترس بودن پزشکان مجرب و نرخ پایین، اقلام جذابیت ما بیشتر از سایر کشورهای اطراف است. وی همچنین به چالش زبانی ارتباط کلامی با گردشگران خارجی اشاره کرد و به سوء استفاده برخی مترجمان در پوشش راهنما باعث ارتباط ناسالم گردشگران درمانی با پزشکان اشاره کرد. خوشکن همچنین بیان می کند: یکی از کارهایی که برای جذب گردشگر به مشهد انجام شده است، ارائه امکانات مشهد در رسانه و ارتباط مستقیم با کشورهای همسایه مانند عمان، تاجیکستان، ترکمنستان، عراق و … است.
وی در ادامه می گوید: در صورت وجود تخلف تعرفه ای در این بیماران، نیروی دریایی وارد عمل شده و وجه اضافی دریافتی را به بیمار برمی گرداند.
خوشکن بیان می کند: دانشگاه علوم پزشکی در حال ایجاد سامانه بین المللی برای تسهیل دسترسی متقاضیان به مراکز درمانی به عنوان سامانه سراسری است. این سیستم 24 ساعته با در دسترس بودن اپراتورهای فعال و چند زبانه به مدیریت مربوطه مرتبط است.
در آژانس های مسافرتی چه اتفاقی می افتد؟
جاذبه های گردشگری مشهد برای گردشگران پزشکی و حضور گسترده آنها در این شهر قطعا نیاز به ساماندهی و برنامه ریزی دارد. دبیر انجمن گردشگری سلامت مدیرعامل شرکت خدمات هوایی جهانگردی-زیارتی «کاج اقرایی» در مشهد در گفتگو با «تراست» اطلاعات جالبی در این زمینه ارائه می دهد. «ناصر غفران» با اشاره به حضور پرشمار گردشگران پزشکی از کشورهای آسیای میانه و حوزه خلیج فارس برای درمان به مشهد، از شرکت های تسهیل گر زیر نظر میراث فرهنگی در این زمینه گفت. وی بیان می کند: آژانس هایی که دارای گواهینامه گردشگری سلامت هستند می توانند در ارجاع بیماران نقش داشته باشند. بنابراین از ابتدای درمان تا پایان و حتی پیگیری بعد از درمان بیمار را همراهی می کنند.
گفران همچنین می افزاید: وزارت بهداشت مجوز تأسیس بخش بین المللی بیماران را برای مراکز درمانی تدوین کرده است و در حال حاضر تعداد محدودی از مراکز جراحی و بیمارستان ها دارای این مجوز هستند و در آینده نزدیک کلینیک های زیبایی نیز این مجوز را خواهند داشت. وی می افزاید: متاسفانه مراکز درمانی بدون این مجوز در مشهد فعالیت می کنند و افراد خارج از نظارت دستگاه های مربوطه تنها با دانستن یکی از زبان های روسی یا عربی و … درمان می شوند. در این منطقه. بنابراین از آنجایی که این افراد آموزش ندیده اند، اگر بیمار را بدون مجوز به مرکز درمانی ببرند، ممکن است گردشگر با مشکل جبران ناپذیری مواجه شود. همچنین می گوید: ارائه خدمات و عمل های زیبایی پوست و صورت در آرایشگاه ها تخلف محسوب می شود. اما گردشگران شفابخش با دریافت بسته هایی از افراد آموزش ندیده معتقدند که در مسیر درست درمان قرار گرفته اند. ناصر غفران یادآور می شود که شرکت های مسافرتی گردشگران را از طریق افراد آموزش دیده معرفی می کنند و حذف آنها زمینه را برای سوء استفاده از بیمار ایجاد می کند. متأسفانه میزان اشتباهات عمده درمانی از سوی رهبران آموزش ندیده بالاست و بیمار نمی داند کجا باید پیگیری کند، بدون اینکه بداند در مسیر اشتباه قرار گرفته است، زیرا پیگیری توسط آژانس انجام می شود، بنابراین راهنمایی خارج از سازمان این فرآیند سازمان ها را ملزم به انجام اقدامات پیگیری نمی کند.
وی بیان کرد: ممکن است حتی بیماری توسط راهنمای غیرمجاز به مرکز درمانی دارای مجوز ارجاع شده باشد اما به دلیل اینکه تحت نظارت شرکت گردشگری سلامت نبوده هزینه های گزافی برای درمان متحمل شده است.
مسیر درمانی خاص، نیاز به سازماندهی درمان برای گردشگران
ناصر غفران برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی بیان می کند: آنچه ما چندین سال است پیشنهاد و دنبال می کنیم این است که برای جلوگیری از تکرار اشتباه در مسیر درمانی گردشگران، مراکز درمانی فقط بیمارانی را بپذیرند که توسط گردشگران سلامت معرفی شده اند. شرکت ها قانونگذار هم باید از خودش حمایت کند تا مشکلات گردشگران تحلیل شود.
وی بیان می کند: این پیشنهاد را در جلسات مختلف در وزارت گردشگری و میراث فرهنگی، وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی، وزارت امور خارجه و هیات مدیره گردشگری سلامت تهران مطرح کرده ایم و درج کرده ایم. در دستور کار برای بحث در اتاق بازرگانی.
به گفته وی، با توجه به اینکه ارزآوری این گردشگران چندین برابر گردشگران عادی است، باید برنامه ریزی جامعی برای تسهیل روند درمان آنها انجام شود. همانطور که کشورهای دیگری مانند ترکیه، امارات، هند و اردن در تلاش برای جذب گردشگران سلامت هستند، کشورهای دیگر نیز در تلاش هستند تا خروج ارز از کشور خود را کاهش دهند. حتی کشورهای دیگری مانند عمان نیز متخصصان ما را جذب می کنند تا گردشگران سلامت خود را در کشور خود نگه دارند و در نهایت تاکید می کند: اگر برنامه ریزی درستی داشته باشیم به جایگاه کشورهایی می رسیم که 20 سال پیش در این راه سرمایه گذاری کردند تا گردشگران پزشکی جدید را جذب کنند.