محسن رفیق: استفاده از واژه غیرواقعی خلیج عربی به جای خلیج فارس توسط برخی از متحدان جمهوری اسلامی ایران، نشانه محسوس چرخش سیاسی برخی بازیگران منطقه و تذکری به مسئولان وزارت امور خارجه است. که در علوم سیاسی; منافع ملی در اولویت است و هیچ دوست و دشمن دائمی وجود ندارد. این در شرایطی است که پیش از این، واکنش نخست وزیر چین به جزایر ایرانی در سفر به امارات متحده عربی، زنگ خطری را نسبت به تغییرات کند در آرایش سیاسی منطقه در ائتلاف علیه جمهوری اسلامی ایران به وجود آورد. همزمان در روزهای گذشته محمد شیعه السودانی نخست وزیر جدید این کشور علاوه بر برگزاری مسابقات فوتبال کشورهای عربی در عراق با نام «قهرمانی خلیج فارس» علناً از این ترکیب نادرست استفاده کرده و به نوعی مواضع این کشور را تغییر داد او دولت جدید را به ایران یادآوری کرد.
بیست و پنجمین دوره مسابقات جام خلیج فارس با حضور تیم هایی از کشورهای عراق، عربستان، عمان، یمن، بحرین، کویت، قطر و امارات به میزبانی شهر بصره آغاز شده است. این مسابقات با نام جعلی خلیج عربی و با همین نام در رسانه های خارجی ارائه می شود. همچنین با ارسال یک استوری، صفحه رسمی فیفا از این بازی ها به عنوان جام خلیج فارس به جای خلیج فارس استفاده می کند. البته این اولین بار نیست که برخی کشورهای عربی در خصوص نام خلیج فارس چنین شیطنت هایی می کنند. در کمال تعجب مقامات ایرانی، حتی مقتدی صدر، رهبر جنبش صدر عراق نیز اخیراً از عبارت نادرست خلیج عربی در توییتی استفاده کرده بود.
در همین حال، به نقل از خبرگزاری رسمی عراق (WAA)، دفتر اطلاع رسانی نخست وزیر عراق در بیانیه ای رسمی اعلام کرد: السودانی از آغاز مسابقات قهرمانی خلیج فارس با حضور جمع زیادی از ورزشگاه بین المللی بصره خبر داد. السودانی در این بیانیه ضمن خوشامدگویی به تماشاگران عرب بصره، برای تیم های شرکت کننده در این مسابقات و برای تماشاگران روحیه ورزشی و شادی از تماشای مسابقات آرزوی موفقیت کرد. از سوی دیگر، عدنان درجل، رئیس فدراسیون فوتبال عراق در پستی که به استقبال رئیس فیفا برای حضور در افتتاحیه جام عرب اختصاص داشت، از عبارت جعلی به نام خلیج فارس در توییتر استفاده کرد. در عین حال سعودی ها با استفاده از این مشکل، با این کلمه جعلی وارد ورزشگاه شدند.
در واکنشی دیگر در آستانه آغاز بیست و پنجمین دوره رقابت های فوتبال منطقه ای به میزبانی عراق و بین کشورهای عربی، انتشار توییتی از سید مقتدی صدر رهبر نهضت صدر که پیش از این از جهان بازنشسته شده بود. از سیاست، خبر شد. وی در ابتدای توییت خود نوشت: به میهمانان ارجمند عرب از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس خوش آمدید. وی در ادامه توئیت خود از هشتگ «احله_وشله_بالعرب» نیز استفاده کرد.
در همین زمینه روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر جعل نام خلیج فارس گفت: دستگاه دیپلماسی در این خصوص واکنش نشان می دهد و عدم اطلاع رسانی به معنای عدم اقدام نیست. ; خلیج فارس خلیج فارس است و به محض اطلاع از این مشکل اعتراض خود را به دولت عراق اعلام کردیم. موضوع در قالب یک رویداد ورزشی بود و شاهد اقدامات وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال بودیم.»
از سوی دیگر فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران نیز در بیانیه ای به استفاده از نام جعلی به جای خلیج فارس واکنش نشان داد. در بیانیه فدراسیون فوتبال آمده است: پس از استفاده از کلمه جعلی به جای عنوان تاریخی خلیج فارس در رقابت های جام ملت های عربی، فدراسیون فوتبال با تاکید بر مفاهیم عمیق خلیج فارس، این عنوان از قدیمی ترین منابع تاریخی باقی ماند. اعتراض رسمی مردم است، فوتبال و ملت ایران این مشکل را به فدراسیون جهانی فوتبال اعلام می کنند. واضح است که خلیج فارس نامی اصیل و تاریخی است که سالیان متمادی به طور مستمر در تمامی زبان ها و ادبیات جهان به کار رفته و در اطلس های حاوی نقشه های باستانی و نقشه های تاریخی به طور کامل به این عنوان اشاره شده است. در بخشی دیگر از این بیانیه آمده است: بر این اساس فدراسیون فوتبال ایران مدارک مربوطه را برای اصلاح روند ناعادلانه علیه عرف بین المللی در سال های آینده به فیفا ارسال خواهد کرد.
مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران در عین حال گفت: ما موضع روشنی در خصوص برگزاری مسابقات خلیج فارس در عراق داشتیم و این اقدام را محکوم کردیم. اعتراض و نگرانی خود را به فیفا نیز اعلام کرده ایم.» تاج افزود: «من دستور داده ام که تمام مسابقات جام حذفی ایران با نام خلیج فارس برگزار شود.» تاج همچنین درباره استفاده اینفانتینو از نام خلیج عربی گفت: «رئیس فیفا اعلام کرده است. مواضع او و ما نیز مواضع خود را داریم.» ما در این مورد موضع محکمی گرفتیم و اعتراض شدیدی به فیفا کردیم.
در همین زمینه خبرگزاری ایرنا به بیانیه فدراسیون فوتبال واکنش نشان داد و نوشت: بیانیه فدراسیون که می توان آن را بی طرف نامید، به نظر بیشتر یک تکلیف است و شاید بتوان ارتباط بین این دو را ردیابی کرد. رئیس فدراسیون فوتبال و رئیس فیفا و کنفدراسیون. او فوتبال آسیا را با لحن ملایمش دید. لحن نامناسب فدراسیون فوتبال در شرایطی مخدوش شد که جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا علاوه بر نامگذاری این مسابقات با نام جعلی، در سخنان منتشر شده از سوی فدراسیون جهانی فوتبال از این عنوان نادرست به جای نام خلیج فارس استفاده کرد. سایت فیفا
خبرگزاری ایرنا همچنین خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی انتظار می رود فدراسیون فوتبال واکنش شدیدتری به تحریف رخ داده در جام ملت های عربی داشته باشد. نام جعلی توسط رئیس جمهور و همچنین در متن خبری در سایت این نهاد و اقدام در جهت اصلاح آن، فدراسیون فوتبال باید طی نامه هایی به برگزارکنندگان این مسابقات و فدراسیون فوتبال عراق این موضوع را اعلام کند. اقدامات را محکوم کنید تا دیگر چنین تحریفاتی تکرار نشود.»
نماینده تفرش در مجلس در این خصوص با اشاره به اظهارات اخیر مقتدی صدر و نخست وزیر عراق در خصوص استفاده از واژه خلیج عربی گفت: توصیه می کنم مقتدی صدر و نخست وزیر عراق به دلیل رضایت مندی از عذرخواهی عذرخواهی کنند. مردم عراق و ایران متحد هستند.» ولی الله بیاتی نماینده تفرش در شورای اسلامی در جلسه علنی روز یکشنبه مجلس با اشاره به اظهارات اخیر مقتدی صدر و نخست وزیر عراق در خصوص استفاده از اصطلاح خلیج عربی گفت: در روزهای اخیر مقتدی صدر رهبر جنبش صدر عراق و نخست وزیر عراق در این اقدام عجیب در آستانه آغاز رقابت های فوتبال منطقه ای این کشور از واژه خلیج عربی استفاده کرد. خلیج فارس همیشه در طول تاریخ خلیج فارس بوده و خواهد بود و روابط مردم ایران و عراق ریشه در تاریخ دارد و مردم عراق باید به اینها توجه داشته باشند. بیانیه. آنها خوشحال نیستند.”
وی افزود: توصیه می کنم که آقای صدر و نخست وزیر عراق در دوران دفاع مقدس تجدید نظر کنند. «زمانی که صدام جنایتکار به ایران حمله کرد و بخشی از خاک ایران را اشغال کرد، جوانان ما با حضور در خط مقدم اجازه ندادند هیچ بخشی از خاک ایران در دست دشمن بماند. نماینده تفرش در مجلس ادامه داد: به مقتدی صدر و نخست وزیر عراق توصیه می کنم از رضایت مردم عراق و ایران که متحد هستند عذرخواهی کنند و اختلاف ایجاد نکنند. ما چنین اظهاراتی را که بر خلاف منافع هر دو ملت است، محکوم می کنیم.»
اما این میزبان بدون توجه به اقدام ناخوشایند برای تغییر نام، دلایل دیگری برای نگرانی ایران خواهد داشت. واقعیت این است که اگرچه از عراق به عنوان کشوری جنگ زده و ناامن یاد می شود، اما پیام داخلی آن در شرایطی است که ایران که همسایه است میزبان یک بازی مهم فوتبال در آسیا نیست، بی پناه مانده و حتی الان لیگ برتر. مسابقات پشت درهای بسته برگزار می شود. این امر به این دلیل است که کمی زودتر قطر، یکی دیگر از کشورهای اسلامی منطقه، میزبان جام جهانی فوتبال 2022 بود، کشوری با جمعیتی به اندازه یکی از کلان شهرهای ایران. همچنین از منظر دیگر، روی آوردن متحدان قدیمی ایران به کشورهای عربی که با جمهوری اسلامی موافق نیستند، ممکن است نگرانی های مهمی را برای ایران در منطقه ایجاد کند. این نکته را نباید نادیده گرفت که ایران برای حفظ این اتحادهای کوچک هزینه زیادی کرده است و عدم اتخاذ دیپلماسی مؤثر می تواند میدان خالی برای متحدان سابق ایران ایجاد کند و عرصه را بر ایران تنگ کند.