ما از کاروان توسعه عقب هستیم. از آنجایی که کشورها تحولات حوزه IT و ICT را دنبال می کردند، ما درگیر افزایش و کاهش سرعت اینترنت و فیلترینگ در این حوزه ها بودیم. اکنون سرعت توسعه در این زمینه به حدی رسیده است که کشورها با بهره گیری از نسل جدید فناوری ها مانند هوش مصنوعی و فناوری کوانتومی از همان حوزه هایی عبور می کنند که ما همچنان درگیر آن هستیم. این نسل جدید فناوری تغییرات عظیمی را در زندگی بشر و توسعه کشورها ایجاد خواهد کرد.
سرمایه انسانی یکی از ارکان اصلی توسعه و یکی از امتیازات کشور ما است.
جذب نیروی کار خارجی یکی از نقاط قوت ایران است. ما نباید ایران را از فرزندانش محروم کنیم. بسیاری از ایرانیان خارج از کشور در ایران دل دارند و به خاطر عده ای معدود نباید این ظرفیت عظیم انسانی و ملی را از دست بدهیم.
یکی از آرزوها و آرزوهای مریم میرزاهانی این بود که فرزندش پاسپورت ایرانی داشته باشد. مشاهده کردیم که فرزندی که از یک زن ایرانی به دنیا می‌آید، علی‌رغم حساسیت برخی موسسات می‌تواند پاسپورت ایرانی بگیرد.
توسعه فقط با شعار «ما می توانیم» اتفاق نمی افتد، نیازمند تجربه، مدیریت صحیح و در دسترس بودن بسترهای لازم است. آیا برخی از افرادی که شعار «ما می توانیم» می دهند، آجر روی آجر گذاشته اند؟
مسیر توسعه کشور مسیری پر از موانع و چالش است. برای هر یک از این موانع و چالش ها باید تدابیر کافی اتخاذ شود. ضعف در فرهنگ گفت و گو، عدم تحمل دیگران و مدارا، عدم رعایت قانون، بی احترامی به انسان، رعایت نکردن حقوق مالکیت از عمده ترین موانع بر سر راه توسعه است.
طبق قانون ابتدا باید از نظام سیاسی شروع کرد. میزان پایبندی نظام حاکم به قانون است که می تواند موجب رعایت صحیح و کامل قانون توسط مردم شود. تقویت دانش و تجربه ملی، به اشتراک گذاشتن دانش و تجربیات انسانی، کسب توانایی حل تعارضات یکی از نیازهای توسعه است.
مسئولیت اولیه ایجاد این شایستگی ها که پیش نیازهای مهم توسعه هستند، از طریق آموزش است. از منظر حکمرانی، یکی از مهم ترین فرصت های از دست رفته در توسعه ایران، بی توجهی به ظرفیت منحصر به فرد آموزش و پرورش است.
نظام آموزشی که معلمش ناراضی باشد، دانش آموزش نافرمان باشد و سیستمش بسته باشد، گفت و گو نباشد و فرهنگ پرسشگری آموزش ندهد، نمی تواند توسعه ای باشد. وقتی حاکم آموزش و پرورش را کلید و محور توسعه قرار دهد، ایران توسعه خواهد یافت.
آموزش و پرورش نهاد واسط بین ملت و دولت است و معلمان با وجود همه مشکلاتی که دارند همچنان اولین گروه مرجع جامعه در تمام مطالعات معتبر هستند و این جایگاه ممتاز معلمان و ظرفیت بزرگی برای توسعه است.
موسسات حرفه ای و اتحادیه های معلمان باید برای حمایت از حقوق معلمان و نقش آنها در توسعه تقویت شوند.
عدم توجه به بودجه وزارت آموزش و پرورش ضرر دارد. البته باید تاکید کرد که این مشکل گاهی به دلیل محدودیت های بودجه ای دولت ها ایجاد می شود; دولت یا منابع درآمدی خود را به دلیل تحریم از دست داده یا به دلایلی مورد توجه قرار نگرفته است. اگرچه در دولت یازدهم و قبل از بازگشت تحریم های ترامپ تا حدودی برای جبران گذشته رفتیم، اما محدودیت های بودجه بعد از سال ۹۷ بار دیگر مضر بود.
در این میان ده‌ها نهاد و غیره که هیچ مسئولیتی در اداره کشور ندارند، به تدریج در بودجه نظم پیدا کرده‌اند که هر سال بر بودجه‌شان افزوده می‌شود و کسی قدرت لغو آن را ندارد.
در سال 2004 و در سند چشم انداز مقرر شد که رشد اقتصادی 8 درصد برای 20 سال باشد. میانگین رشد در آن دوره کمتر از 2 درصد بوده است؟ آیا ما این شکست را رمزگشایی کرده ایم؟ آیا کسی متهم شده است؟ آیا دولت ها تنها مقصر این شکست هستند؟!
(در پاسخ به سوالی درباره نقش مردم در حکومت) در جمهوری اسلامی قرار بود مردم انعطاف پذیر باشند. امام (ره) فرمود: نه خدا و نه پیامبر به ما اجازه ندادند که چیزی بر خلاف نظر مردم تحمیل کنیم.
(در پاسخ به سوالی در مورد انتخابات 1400 و رد صلاحیت ایشان) در انتخابات 1400 با توجه به فضایی که بر خلاف یک جریان و به نفع جریان دیگر در یک روند طولانی ساخته و ایجاد شد، این امکان وجود داشت که بدون رد صلاحیت ها، نتیجه می شد بسیار نباید با آنچه اتفاق افتاد متفاوت بود. اما برای آقای رییسی و کشور شیرین بود که رئیس جمهور در یک انتخابات رقابتی و جدی با مشارکت گسترده مردم پیروز شد.
(در پاسخ به سوالی درباره تحریم ها) تحریم ها آسیب زیادی به بار آورده است. در دوره تحریم، سیاست برای بقا و معیشت است نه توسعه. درست است که اهداف ظالمانه تحریم محقق نشد، اما روزی باید ارزیابی دقیقی از آثار و پیامدهای تحریم در روند توسعه، تورم، رکود تولید، رفاه ملی و… انجام شود. . وقتی می‌گوییم در دهه 90 همه شاخص‌های اقتصادی منفی بودند، مهم‌ترین جنبه آن بحث تحریم‌ها است. آیا در این شرایط می توان تحریم ها را نعمت نامید و آن را نادیده گرفت؟
(در پاسخ به سوالی درباره شکایت آقای کلیباف): این رفتار یکی از شوخی های زمانه ماست که نامزدی از موضوعات مطرح شده در مناظره هایی که مردم شنیده و خودشان قضاوت کرده اند گلایه می کند. او در انتخابات 1395 به طرق مختلف مسائل شخصی یا مسائلی را که مستقیماً تحت مسئولیت من نبود، زیر سوال برد. در پاسخ سوالات متعددی در مورد مسائلی که در آن زمان و شاید الان در افکار عمومی مطرح بود، مانند املاک نجومی، نحوه واگذاری سهام شهرداری در بانک سرمایه و … مطرح کردم، اما ایشان پاسخی به این سوالات ندادند. ظاهرا مسئول نیست. در حالی که مسئولان جمهوری اسلامی باید بدانند بدون استثنا چگونه به افکار عمومی پاسخ دهند.