روز جدید آقای رئیسی در نشست خبری خود از کاهش ۲۰ درصدی تورم در یک سال دولتش خبر داد و گفت: تورم فعلی ۴۰.۵ درصد است.
یعنی اگر بخواهیم شهریور 1400 را با شهریور امسال مقایسه کنیم که تقریباً 60 درصد بوده است. الان 40.5 درصد است.» اما اظهارات رئیس جمهور تا چه اندازه درست بود؟
تورم شهریور سال گذشته 60 درصد نبود
آقای رئیسی تورم شهریورماه سال گذشته را نزدیک به 60 درصد عنوان کرد، در حالی که بر اساس اطلاعات مرکز آمار تورم شهریور 1400 به 43.8 درصد رسیده است. یعنی حتی با یک تقریبی هم این عدد به 50 درصد نمی رسید.
نکته دوم تورم شهریور ماه سال جاری است که در تاریخ 10 مهرماه از سوی مرکز آمار اعلام شد. بنابراین تا آن زمان باید منتظر ماند و دید تورم در شهریور چقدر خواهد بود؟ اما تورم مردادماه از سوی مرکز آمار 41.5 درصد گزارش شده است. این رقم حتی یک درصد بیشتر از رقمی است که رئیس جمهور اعلام کرده است.
20 درصدی که رئیس جمهور برای کاهش تورم در این یک سال اعلام کرد، مشخص نیست از کجا و از چه منبعی تامین شده است. اما در ظاهر به نظر می رسد که نرخ تورم کمتر از سال گذشته باشد.
آیا تورم 60 درصدی محاسبات محرمانه بانک مرکزی بود؟
البته با توجه به صحبت های معاون اقتصادی بانک مرکزی می توان کمی به «منبع» رقم تورم 60 درصدی شهریور ماه گذشته نزدیک شد. مدیریت بانک مرکزی روحانی نیز بر اساس قانون برنامه ششم توسعه از انتشار آمارهای مربوط به تورم منع شده بود و این وظیفه به طور کامل به مرکز آمار سپرده شد. اما بانک مرکزی می گوید که آمارهای مربوط به تورم را به طور جداگانه جمع آوری می کند و برای استفاده داخلی دولت در اختیار نهادهای مختلف قرار می دهد. اما این آمار به صورت عمومی منتشر نمی شود. به نظر می رسد این آمار محرمانه ای است که اکنون رئیسی گفته است.
پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت: تورم در کشور، یعنی. نرخ رشد قیمت کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری در شهریورماه سال گذشته 59.3 درصد و در مردادماه امسال به 40.1 درصد کاهش یافته است.
قربانی گفت: سال گذشته حدود 40 درصد تورم داشتیم اما وقتی به تغییر رشد پایه پولی (ریالی) در چهار ماهه اول سال گذشته نگاه می کنیم، افزایش پایه پولی 58 درصد بوده است. هزار میلیارد تومان و اکنون در چهارمین ماه سال جاری 49 هزار میلیارد تومان است. یعنی با وجود تورم 40 درصدی، مقدار مطلق رشد پایه پولی کاهش یافته است.
البته معاون اقتصادی بانک مرکزی به صراحت اعلام نکرد که تورم 59.3 درصدی شهریور سال گذشته بر اساس چه بازه زمانی محاسبه شده است؟ این نرخ تورم نقطه به نقطه است یا متوسط؟
نقطه به نقطه، تورم حتی بالاتر رفت
اما جدای از آنها باید گفت که برخی از آمارهای ارائه شده از سوی رئیس جمهور کاملا کذب است. این قسمت در تورم نقطه به نقطه نیز قابل مشاهده است.
تورم نقطه به نقطه میزان تغییرات قیمت کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری یا روستایی در یک ماه معین نسبت به ماه مشابه سال قبل است. مثلاً عدد تورم تیر ماه 1401 با عدد تورم تیر 1400 مقایسه شده و درصد کاهش یا افزایش آن به عنوان تورم اقلام در نظر گرفته می شود.
تورم نقطه به نقطه مهم است زیرا دید جامع تری از نحوه افزایش قیمت ها و کاهش قدرت خرید مردم در خیابان ها و بازارها ارائه می دهد. با مقایسه قدرت خرید مردم در شهرها و روستاها در طول یک سال می توان متوجه شد که افزایش قیمت ها چقدر زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است.
نرخ تورم نقطه به نقطه در دولت آقای رئیسی نه تنها در حال کاهش نیست، بلکه افزایش نیز دارد. در مرداد ماه سال گذشته بود که تیم اقتصادی جدید نصب و راه اندازی شد. نرخ تورم نقطه به نقطه (طبق آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار) 43.2 درصد است. مرکز آمار همین یک هفته پیش اعلام کرد که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در مرداد 1401 به 52.2 درصد رسیده است. به عبارت دیگر افراد برای خرید محصول در آن دوره یک ساله باید 9 درصد بیشتر هزینه کنند.
آیا آنها اطلاعات اشتباهی را به یک رئیس می دهند؟
البته این قسمت از سخنان رئیس جمهور تنها موردی نبود که با واکنش منفی برخی چهره های اقتصادی مواجه شد. همتی، رئیس سابق بانک مرکزی در توئیتی خطاب به رئیس جمهور گفته است که درباره نحوه استقراض بانک مرکزی و میزان پول ایجاد شده «اطلاعات نادرست داده اند» و توضیح داده است که «از اول مهر 1400 تا پایان تیر 1401 فقط در 10 ماه معادل 134 هزار میلیارد تومان در دولت شما چاپ شد. اثر نقدینگی آن بیش از 1000 هزار میلیارد تومان است.
سوال اینجاست که آیا همان طور که همتی گفت اطلاعات نادرستی به رئیس جمهور داده شده است؟
آقای رئیسی برای سومین بار در 5 ماهه سال 1401 آماری ارائه می دهد که انتقاد ناظران را به دنبال دارد و از سوی دیگر موجی از حمایت رسانه های وابسته به دولت را نیز دنبال می کند. رسانه ای که ابتدا باید رسالت اطلاع رسانی صحیح و راستی آزمایی اطلاعات ارائه شده را بر عهده بگیرد و سپس از جریان های سیاسی با نگاه «سیاسی» حمایت کند.
اولین بار در فروردین 1401 آقای رئیسی از کاهش 13 درصدی تورم در 8 ماه خبر داد. ادعاهایی که روزنامه «کیهان» با حروف بزرگ عنوان کرده است. رئیس جمهور در تیرماه سال جاری در گفت و گوی زنده تلویزیونی با مردم گفت: «در شرایطی کشور را تحویل گرفتم که تورم ماهانه 60 درصد است». و برای سومین بار در نشست خبری دیروز که دوباره رقم 60 درصدی تورم اعلام شد.
در این سه مورد به نظر می رسد رئیس جمهور به آمارهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی اشاره کرده است که محرمانه است. اما مشخص نیست چرا تورم محاسبه شده توسط بانک مرکزی (که در سایت این موسسه منتشر نمی شود و از انتشار عمومی آن جلوگیری می شود) بیش از 16 درصد با تورم محاسبه شده توسط مرکز آمار تفاوت دارد؟