دولت رئیس جمهور در سال جدید نه تنها مسئولیت سنگینی در عرصه های مختلف برعهده دارد، بلکه باید به مسائلی بپردازد که توسعه آینده کشور را در زمینه حکومت داری در سال جاری رقم خواهد زد. موضوعاتی که از ابتدای سال جدید تاکنون مطرح شده و می تواند معیاری برای سنجش میزان مدیریت رئیس جمهور باشد.
با پایان یافتن تعطیلات در ابتدای سال، باد دولتی که با چالش های بزرگی روبرو بود، خیلی زودتر از حد انتظار شروع به وزیدن کرد. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم دولت سیزدهم در سال 1401 سخت ترین دوران را در تمام سال های پس از انقلاب تجربه کرد. سالی پر از چالش های اجتماعی، سیاسی و البته فرهنگی.
طبق گزارش فرارو، مسائل باقی مانده و جاری از سال گذشته بسیار زودتر از حد انتظار حل شد. برخلاف همه سال های گذشته، دو هفته اول سال پر از اخبار و چالش ها بود. دولت رئیس جمهور در سال جدید نه تنها مسئولیت سنگینی در عرصه های مختلف برعهده دارد، بلکه باید به مسائلی بپردازد که توسعه آینده کشور را در زمینه حکومت داری در سال جاری رقم خواهد زد. موضوعاتی که از ابتدای سال جدید تاکنون مطرح شده و می تواند معیاری برای سنجش کالیبر مدیریت رئیس جمهور باشد.
در شرایط کنونی دولت با سه مشکل مهم مواجه است که مدیریت صحیح آن می تواند ضامن بازگشت آرامش به جامعه و رفع ازدحام در عرصه های مختلف باشد. سه موضوعی که چشمه آب گرم و گرمی را برای رئیسی و وزرایش رقم خواهد زد.
1- حجاب و لوازم آن
اولین چالش مجموعه نهادهای رسمی و در راس آن، دولت رئیس جمهور در رابطه با موضوع حجاب است. بحث حجاب از اواسط سال گذشته و پس از درگذشت مهسا امینی به یکی از موضوعات اصلی کشور تبدیل شده است. این دلیل ناآرامی در کشور بود. اعتراضات سال گذشته بازنگری در اجرای قانون حجاب و لزوم ارائه طرحی جدید در این حوزه را به عنوان یک ضرورت مسلم مطرح کرد. این موضوع توسط بسیاری از ناظران و بازیگران سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برجسته شده است. این تا حد زیادی توسط مقامات رسمی نیز به رسمیت شناخته شد.
در ماه های اخیر موضوع تهیه طرح جدید حجاب در میان صاحبان قدرت در دستور کار قرار گرفته است. دولت، مجلس و سایر نهادهای تصمیم گیری مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تصمیم گیری و بررسی حجاب در حال رایزنی مستمر هستند. اگرچه بسیاری از نمایندگان از تدوین قانون جدید در مجلس صحبت کرده اند، اما برنامه رسمی در این زمینه وجود ندارد.
در بحبوحه این شرایط، با آغاز سال جدید (1402) موضوع «حجاب» دوباره به تیتر خبرها بازگشت. به گونه ای که در دو هفته اخیر و همزمان با تعطیلات سال نو چه در سطح عمومی و چه در سطح رسمی توجه به موضوع حجاب معطوف شده است. در یک طرف ماجرا، مسئولان از لزوم رعایت حجاب و وضع قوانین در این زمینه صحبت کردند. از سوی دیگر، انتشار فیلم هایی از دیدارهای رسمی و غیررسمی با افراد بی حجاب و خبر پلمب اماکن مختلف به دلیل بی حجابی، جنجال رسانه ای بزرگی را به همراه داشت.
در این زمینه نکته مسلمی که همگان به آن اذعان دارند این است که نمی توان مانند گذشته با معضل حجاب برخورد کرد، اما حساسیت ویژه جامعه به این موضوع، تدوین هر قانون جدید را بسیار سخت کرده است. مهم.. طبق آخرین اخبار مجلس، وزارت کشور، نیروی انتظامی و قوه قضائیه با اجرای طرح مقابله با بدحجابی موافقت کردند. البته هنوز جزئیات این توافق به صورت رسمی اعلام نشده است.
در رابطه با اجرای طرح جدید حجاب از یک سو این سوال مطرح است که دولت برای جلوگیری از تکرار تجربه تلخ گذشته چه تدابیری اتخاذ خواهد کرد؟ از سوی دیگر اینکه واکنش عمومی نسبت به طرح جدید حجاب چه خواهد بود، حساسیت این موضوع را چندین برابر می کند.
در این مرحله، پیش بینی غالب این است که طرح جدید حجاب سه بعدی خواهد بود. اولاً در طرح راهنمایی جدید، به سبک گشت ارشاد سابق، خودزنی و دستگیری جسمی وجود نخواهد داشت. دوم اینکه اجرای طرح جدید حجاب هوشمند و در قالب نظارتی خواهد بود. در نهایت، طرح جدید حجاب با هدف محرومیت افراد بی حجاب از خدمات اجتماعی است.
دوم – تاریخچه مکرر تورم
«گرانی» و «افزایش مستمر نرخ ارز» مشکلی تکراری در طول این سال ها بوده است. موج تورم در ماه های پایانی سال گذشته به اوج خود رسید. البته نارضایتی از این موضوع نیز افزایش یافت. اهمیت این موضوع به حدی است که رهبر معظم انقلاب سال جدید را سال «کنترل تورم، رشد تولید» نامیدند.
به جرات می توان ادعا کرد که حتی فراتر از بحث حجاب، مهمترین خواسته و اولویت جامعه ایران، محدود کردن تورم و ایجاد ثبات در بازار است. بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که حتی کوچک‌ترین اشتباه دولت می‌تواند به جهش عجیب تورم منجر شود و علاوه بر دامن زدن به مشکلات معیشتی، منجر به پیامدهای اعتراض اجتماعی گسترده شود.
این موضوع زمانی نگران‌کننده می‌شود که پیش‌بینی‌ها حاکی از تداوم تورم 40 تا 50 درصدی حداقل تا 8 ماه آینده باشد. حتی برخی از تحلیلگران اقتصادی نسبت به ابر تورم یا پدیده ای مشابه تورمی که در سال های اخیر در ونزوئلا دیده شده است، هشدار داده اند.
مجموع این تفاسیر به خوبی نشان می دهد که «تورم» بزرگترین چالش پیش روی کشور در سال آینده خواهد بود. ماموریت اصلی تیم اقتصادی دولت ریاست جمهوری به ریاست محمد محبر، معاون اول رئیس جمهور نیز رسیدگی به این حوزه است. بدون شک مهار تورم اولین و شاید مهمترین گام در بازکردن افق به روی افکار عمومی در مسیر بازگشت امیدهای عمومی خواهد بود. ادامه روند فعلی تورم یا در حالت بدبینانه تر، افزایش نرخ تورم، علاوه بر زیان آور بودن، پیامدهای ناخوشایندی دیگری نیز به دنبال خواهد داشت.
3- مسمومیت های سریالی و احتمال تکرار
مسمومیت سریالی دانش‌آموزان در شهرهای مختلف کشور یکی از موضوعاتی بود که در سه ماه پایانی سال گذشته (1401) به‌عنوان معضلی مهم مورد توجه قرار گرفت. پس از گذشت بیش از 100 روز از اولین حادثه مسمومیت سریالی در 9 آذر در هنرستان دخترانه نور یزدانشهر قم تا آخرین روزهای سال، این موضوع همچنان یک معمای مرموز است.
گرچه معضل مسمومیت های سریالی هر روز ابعاد جدی و جدیدی به خود می گرفت، اما تا پایان سال گذشته هیچ گونه شفافیت مشخصی درباره علت و شناسایی و مجازات عاملان این حوادث وجود نداشت. فقط تعطیلات مدارس در روزهای منتهی به پایان سال موضوع را از توجه خارج کرد. اما با پایان یافتن تعطیلات سال نو و افتتاح مدارس، اولین خبر نگران کننده در این منطقه منتشر شد که عبارت بود از: مسمومیت تعدادی از دانش آموزان دختر دانش آموز در شهرک ناکده.
مختار نعمتی رئیس آموزش و پرورش شهرستان نقده روز دوشنبه (24 فروردین) از مسمومیت تعدادی از دانش آموزان دختر دبیرستان محمدیارنکده خبر داد و اظهار داشت: امروز تعدادی از دانش آموزان دختر به دلیل بوی نامطبوع ایجاد شده در مدرسه مسموم شدند. مدرسه آنها مسموم شده اند.» اگرچه در شهرهای دیگر حادثه مشابهی گزارش نشده است، اما همچنان این نگرانی وجود دارد که داستان مسمومیت سریالی در روزهای آینده تکرار شود.
اگر این حادثه دوباره تکرار شود، قطعا چالش بسیار جدی برای دولت ریاست جمهوری خواهد بود و شفاف سازی از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود. تداوم پرونده مسمومیت های زنجیره ای زمینه ساز تزریق حس ناامنی اجتماعی و کاهش اعتماد عمومی خواهد بود که این امر نیز عامل موثری در کاهش اثربخشی حکمرانی خواهد بود.