کمبود نیروی انسانی در وزارت بهداشت به یک چالش مزمن تبدیل شده است. نواقصی که می تواند خطرات جدی برای سلامت و درمان کشور ایجاد کند و سلامت مردم و همچنین کیفیت ارائه خدمات را به خطر بیندازد و در عین حال باعث خستگی و فرسودگی نیروهای بهداشتی کشور شود.
اصرار وزارت بهداشت بر جذب پرسنل بهداشتی برای رفع کمبود شدید بی پاسخ مانده است. چالشی که می تواند منجر به بحران در سلامت و درمان افراد شود…
علیرغم اصرار وزارت بهداشت برای جذب 60 هزار نیروی بهداشتی و درمانی برای بهره مندی از طرح های جدید بهداشتی در سال جاری، خبری از صدور مجوز برای استخدام نیرو اعم از بهورز و پرستار و غیره نیست. این در حالی است که به گفته مسئولان وزارت بهداشت، کمبود نیرو به ویژه در حوزه پرستاری نه تنها در مناطق فقیرنشین بلکه در شهرهای بزرگ و کلانشهرهایی مانند تهران نیز حاد است و همزمان قرار است 11 هزار تخت بیمارستانی به آن اضافه شود. حوزه پزشکی کشور نیز پرسنل به ویژه پرستاران را تامین می کند.
وعده می دهد بی پایانی و کمبود شدید نیرو در سلامتی
البته چالش کمبود نیروی انسانی در نظام سلامت کشور مشکل جدیدی نیست و وزارتخانه های بهداشت در مقاطع مختلف با این مشکل مواجه بوده و همواره دولت را ملزم به جذب نیروی انسانی در بخش های مختلف حوزه سلامت کرده اند. درخواستی که البته هرگز آنطور که باید پاسخ داده نشد.
با گسترش بحران کرونا، مشکل حاد کمبود نیرو در مراکز بهداشتی و درمانی نمایان شد و بر همین اساس مسئولان از پرستاران با برنامه و قرارداد سر کار آمدند و در مقابل وعده استخدام و تبدیل وضعیت کادر پرستاری فعال را دادند. در بخش‌های کرونا از سوی آزمایشگاه‌ها و مراکز تصویربرداری به بخش‌های بیمارستانی و غیره داده شد، اما اکنون با رو به مرگ کرونا در کشور، به نظر می‌رسد دولت‌ها به فکر عمل به وعده‌های خود نیستند. به گفته مسئولان، 17 هزار پرستار در بخش‌های مختلف طرح خود مستهلک شده‌اند، اما علیرغم وعده‌های مسئولان برای جذب و بکارگیری، وضعیت استخدامی این نیرو هنوز مشخص نشده و بیکار هستند.
اصلاح 2000 پرستار در طرح کرونا در تهران
در عین حال بر اساس اعلام سازمان نظام پرستاری استان تهران، جذب پرستار برای تمدید طرح کرونا هنوز به پایان نرسیده است و حتی جلسات و پیگیری های زیادی در این زمینه توسط سازمان نظام پرستاری برگزار شده است. نظام پرستاری و وزارت بهداشت، اما لازم است سازمان برنامه ـ بودجه و سازمان اداری مستاجران به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند. امین کوهساریان، رئیس سازمان نظام پرستاری استان تهران در این باره به ایسنا اعلام کرد: «هنوز بودجه و مجوزی برای استفاده از این پرستاران در نظر گرفته نشده است. این افراد در حالی که در اوج کرونا منصرف شدند و به مراکز بیمارستانی مراجعه کردند اما اکنون تصمیمی نگرفته اند و به این ترتیب تنها در استان تهران حدود 2000 پرستار برای تمدید طرح کرونا مناسب سازی شدند.
کمبود 15000 پرستار برای تخت های بیمارستانی موجود در کشور
تعدیل نیرو و عمل نکردن به وعده های استخدامی در وزارت بهداشت در حالی که بخش بهداشت تحت فشار چالش کمبود نیرو به ویژه پرستاران است. بر اساس داده های وزارت بهداشت، تعداد تخت های حوزه درمان بیمارستانی و بر اساس مطالعات انجام شده اعلام شده است که برای هر تخت بیمارستانی در کشور باید ۲.۹ تخت داشته باشیم.
بر این اساس در حال حاضر 107 هزار تخت بیمارستانی دولتی در کشور داریم که برای تعیین تعداد نیروی انسانی مورد نیاز بیمارستان های کشور باید در 2.9 ضرب شود. از این تعداد 1.2 نفر باید پرستار باشند که بر اساس آن 120 هزار پرستار باید در بیمارستان های ما خدمات درمانی ارائه دهند. این در حالی است که در حال حاضر تنها 105000 پرستار در کشور مشغول به کار هستند و در نتیجه سیستم پزشکی کشور با بیش از 15000 پرسنل پرستاری و تخت بیمارستانی فعلی کمبود دارد.
کمبود نیروی انسانی و خطر هرج و مرج در بیمارستان های کشور
در عین حال پیش بینی می شود امسال حدود 11 هزار تخت بیمارستانی به ظرفیت تخت های بیمارستانی کشور به ویژه با اولویت مناطق محروم و کم برخوردار اضافه شود و طبیعتا برای افتتاح و بهره برداری از این پروژه ها نیاز به جذب نیرو است. بنابراین به گفته دکتر سیف الله مرادی، مدیرکل منابع انسانی معاونت توسعه وزارت بهداشت، برای این 11 هزار تخت، امسال باید 24 هزار مجوز کار بر اساس شاخص 1.2 به وزارت بهداشت ارائه کنند. پرستار در هر تخت این میزان مجوز کار 12 هزار پرسنل پرستاری است.
بنابراین وزارت بهداشت در حال حاضر 15 هزار پرستار برای بیمارستان های موجود کمبود دارد و در عین حال برای شروع پروژه های جدید خود به 12 هزار پرستار نیاز دارد. بر این اساس وزارت بهداشت تنها در حوزه پرستاری با کمبود 26 تا 27 هزار نیرو مواجه است.
از سوی دیگر لازم به ذکر است که به گفته مسئولان وزارت بهداشت از سال گذشته تا امسال 17 هزار نفر از دانشگاه های علوم پزشکی بازنشسته شده اند. در عین حال، طبق مصوبه دولت، باید برای هر محصول بهداشتی یک توان ورودی داشته باشیم. بنابراین 17 هزار کارگر باید در این زمینه از وزارت بهداشت مجوز کار بگیرند.
بنابراین سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری استخدامی باید فکری برای این کسری ها در حوزه سلامت کشور کنند. زیرا کمبود نیروی انسانی در حوزه بهداشت و درمان به طور مستقیم بر زندگی و سلامت افراد تأثیر می گذارد. علاوه بر این، این کمبودها فشار مضاعفی بر پرسنل پزشکی کشور از نظر روحی و جسمی وارد می‌کند و در نتیجه کیفیت خدمات بهداشتی به طور جدی به خطر می‌افتد و کاهش می‌یابد. مشکلی که در نهایت می تواند به نارضایتی بیماران منجر شود و سلامت بیمارستان ها را مختل کند.
کمبودهای بهداشتی
البته بحث کمبود نیروی کار در حوزه بهداشت و درمان تنها به بیمارستان ها ختم نمی شود، بلکه در حوزه بهداشت و درمان نیز این کمبودها مشهود است. گفته می شود در حال حاضر 130 هزار نفر در بخش بهداشت و درمان مشغول به کار هستند. این در حالی است که طبق چارت سازمانی در مراقبت های بهداشتی باید 190000 پرسنل وجود داشته باشد. بنابراین بر اساس چارت سازمانی حوزه سلامت 60 هزار نفر در این حوزه کمبود داریم. دکتر حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت به ایسنا گفت: در حال حاضر بیش از 130 هزار نفر در حوزه سلامت کشور مشغول به کار هستند و حدود 60 هزار شغل خالی در حوزه سلامت داریم.
در عین حال، بر اساس اعلام وزارت بهداشت، حدود 878 مرکز بهداشتی و درمانی در کشور آماده افتتاح و در انتظار تامین نیروی انسانی هستند که برای افتتاح این مراکز به 10 هزار و 99 نفر نیاز است.
بر این اساس، کمبود نیرو در وزارت بهداشت به یک چالش مزمن تبدیل شده است. نواقصی که می تواند خطرات جدی برای سلامت و درمان کشور ایجاد کند و سلامت مردم و همچنین کیفیت ارائه خدمات را به خطر بیندازد و در عین حال باعث خستگی و فرسودگی نیروهای بهداشتی کشور شود.
بر این اساس، وزارت بهداشت از سازمان برنامه و بودجه و سایر سازمان‌های مرتبط درخواست کرده است تا در سال جاری مجوز فعالیت 60 هزار نفری را به وزارت بهداشت برای راه‌اندازی طرح‌های جدید بهداشتی و درمانی و رفع مشکل کمبود نیرو برای سلامت فعال ارائه کنند. و مراکز درمانی در سال آینده در دستور کار قرار خواهد گرفت.
در عین حال شایسته است مسئولان کارگزینی کشور به وعده های خود به پرستارانی که با جان خود در برابر کرونا مقاومت کردند و بیماران را در بحرانی ترین روزهای کشور تنها نگذاشتند عمل کنند و وضعیت این نیروها را مشخص کنند.