با افزایش تورم و گرانی غذا، سفره ایرانی ها نیز پایین آمده است.به گزارش تجارت نیوز، جمعیت فقرا در ایران افزایش یافته و به موازات آن کالری مصرفی و کیفیت غذای آنها کاهش یافته است. این همان هشداری است که در سال های اخیر و همزمان با افزایش تورم و قیمت مواد غذایی نسبت به آن هشدار داده اند. وضعیتی که آنها می گویند با هدف امنیت غذایی ایرانیان است. به عبارتی با افزایش تورم از توده ایرانیان نیز کاسته شده است که از جمله آن ها می توان به مصرف گوشت خانگی اشاره کرد.
اخیرا مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی اعلام کرده است که نرخ فقر در یک دهه از ۱۹ درصد به ۳۰ درصد رسیده است. بر اساس این گزارش طی یک دهه 11 میلیون نفر به جمعیت فقیر ایران افزوده شده است که بخش مهم دیگر این گزارش بررسی وضعیت رفاه خانوارها است که به این منظور سهم کالاهای اساسی از کل هزینه خانوار و … سهم سایرین هزینه ها از کل هزینه های خانوار مورد بررسی قرار گرفت. در سال های اخیر، بار تورم مواد غذایی بر دوش بسیاری از خانوارها افزایش یافته است. به حدی که برخی گفته اند برخی مواد غذایی از جمله گوشت را از سبد غذایی خود حذف کنند.
بررسی آمارهای رسمی نیز نشان می دهد که با افزایش هزینه های خوراک و سایر هزینه ها از جمله هزینه مسکن، به مرور زمان سهم برخی از اقلام خوراکی در سبد غذایی خانوارها کاهش می یابد. وضعیتی که زنگ خطری برای امنیت غذایی ایرانیان و سلامت آنهاست. پیش از این، برخی از کارشناسان و مسئولان بهداشتی گفته بودند که ایرانیان به دلیل کاهش مصرف شیر، کوتاه‌قد هستند.
افزایش سهم خوراک در هزینه های خانوار و کاهش کالری دریافتی!
محصولات غذایی بخشی از هزینه های خانوار را تشکیل می دهند. کالایی حیاتی که در سطح اول هرم مزلو قرار دارد. اما در این سال ها چه چیزی در جدول ایرانی ها تغییر کرده است؟ آیا خانوارها سهم بیشتری را صرف غذا می کنند؟ در صورت افزایش سهم، آیا میزان خرید مواد غذایی تغییر کرده است؟ یعنی افزایش سهم فقط به دلیل گرانی کالاست؟ آیا کیفیت خوراک دریافتی تغییر کرده است؟ اینها سوالاتی است که مرکز پژوهش های مجلس به آن پاسخ داده است.
همزمان با افزایش فقر در ایران، سهم غذا از کل مخارج خانوار افزایش یافته است. افزایش شدید شاخص قیمت و افزایش همزمان شاخص مواد غذایی بر کل مخارج خانوار باعث شد خانوار سهم بیشتری از درآمد خود را به تامین حداقل مواد غذایی اختصاص دهد.
بررسی مصرف مواد غذایی در خانوارها نشان می دهد که خانوارهای ایرانی به طور مستمر با کاهش کالری دریافتی در دهه 90 مواجه بوده اند. به عبارت دیگر، اگرچه سهم مخارج غذا در مخارج خانوارها افزایش یافته است، اما کالری مصرفی آنها کاهش یافته است. همزمان با افزایش فقر، خانوارهای ایرانی هزینه های دیگر را کاهش داده اند تا بر هزینه های غذا بیفزایند، اما میزان غذایی که می خورند کاهش یافته است.
تخم مرغ جایگزین گوشت قرمز و مرغ شد
بررسی داده های مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که میانگین مصرف گوشت قرمز در دهه 1400 نسبت به سال 90 41 درصد کاهش یافته است. مصرف مرغ نیز در آن دهه کاهش یافته است. به عنوان مثال، در دهه 1400، متوسط مصرف مرغ نسبت به سال قبل 10.5 درصد کاهش یافت و در دهه 1990، متوسط مصرف شیر 46.8 درصد کاهش یافت. میانگین مصرف شیر تنها در سال 1400 نسبت به سال 1399 حدود 10 درصد کاهش داشته است.
در حالی که میانگین مصرف گوشت قرمز و مرغ کاهش یافته، مصرف تخم مرغ افزایش یافته است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس، به نظر می رسد خانوارها برای تامین نیازهای پروتئینی خود گوشت قرمز و مرغ را جایگزین تخم مرغ کرده اند و میانگین مصرف برنج در سال 1400 نسبت به سال 90 28 درصد کاهش داشته است. به همین ترتیب، با افزایش سهم غذا در مخارج خانوار، کیفیت غذای مصرفی نیز کاهش می یابد.
استفاده از مواد غذایی ارزان تر برای دریافت کالری
اگرچه تغییر در عادات غذایی می تواند یکی از دلایل کاهش مصرف باشد، اما مرکز پژوهش های مجلس این احتمال را رد می کند و به سه دلیل اشاره می کند: اول اینکه همه دهک های درآمدی کالری دریافتی خود را کاهش داده اند. یعنی حتی دهک های پایین که کالری کمتری نسبت به استاندارد دریافت می کنند نیز به ویژه در سال های اخیر کاهش کالری دارند.
دوم اینکه هنوز تفاوت قابل توجهی در میزان کالری دریافتی بین دهک های بالا و پایین وجود دارد. بنابراین در سال 1400 دهک دهم به طور متوسط 3284 و دهک اول 1497 کیلو کالری مصرف می کردند. اگر کاهش کالری دریافتی به دلیل تغییر عادات غذایی و تمایل به رژیم غذایی کم کالری بود، باید نسبت کالری دریافتی بیشتر در دهک های درآمدی وجود داشت و به طور کلی وضعیت درآمد نقش تعیین کننده ای نداشت. در میزان کالری مصرفی
سوم، کیفیت کالری دریافتی نیز کاهش یافته است. در حالی که کاهش کالری دریافتی ناشی از رژیم غذایی به گونه ای است که غذاهای پرکالری و کم کیفیت کاهش یافته و بالعکس، غذاهای کم کالری و با کیفیت افزایش می یابد. اما در ایران برعکس این روند مشاهده می شود و مصرف مواد غذایی مرغوب کاهش یافته است.
همانطور که این گزارش نشان می دهد خانوارها کالاهای با کیفیت را در سبد غذایی خود کاهش داده اند. خانواده ها برای دریافت کالری مورد نیاز خود از غذاهای ارزان تر و با کیفیت پایین تر استفاده می کردند.
بیشترین هزینه خانوارهای ایرانی صرف مسکن و خوراک می شود. هزینه مسکن خانوارها از 23 درصد به 27 درصد در سال 1400 افزایش یافت. سهم کل مسکن و غذا در مخارج خانوار به 60 درصد رسید که بالاترین مقدار در دهه 1990 بود. رشد روزافزون تورم نشان می‌دهد که این روند کاهش مصرف کالری باکیفیت در بین ایرانیان احتمالا ادامه خواهد داشت.