موج مسمومیت ها این روزها تقریباً مدارس دخترانه سراسر کشور را فرا گرفت. از تهران تا کاشان، قم، ارومیه، تبریز، رشت، لاهیجان، کرج، همدان، زنجان و … و حتی پرنده آبی در همدان.
بر اساس آخرین تحقیقات، مشخص شد که تنها در یک روز (شنبه ۲۲ اسفند) دانش‌آموزان دختر از ۳۳ مدرسه کشور مسموم شدند. اگرچه گزارش تایید شده ای مبنی بر فوت یک دانش آموز در دست نیست، اما بسیاری نگران عواقب ادامه این روند – که از حدود سه ماه پیش آغاز شده و هنوز ابعاد آن مشخص نیست – برای سلامت روانی و سلامت جسمی دانش آموزان چه به همراه خواهد داشت؟
نگرانی ها روز به روز بیشتر می شود، در حالی که تعداد موارد مسمومیت در حال افزایش است، مقامات هنوز عاملان را شناسایی و نوع دقیق گاز منتشر شده و اثرات طولانی مدت آن را اعلام نکرده اند.
این در حالی است که سکوت عجیب و قابل توجه مسئولان آموزش و پرورش و بی تفاوتی و کم کاری آنان در قبال زنجیره فزاینده مسمومیت ها، روز گذشته والدین تعدادی از دانش آموزان را مجبور به تجمع در مقابل اداره آموزش و پرورش تهران کرد.
داستان از کجا شروع شد؟
آغاز ماجرای عجیبی که اکنون به عنوان مسمومیت زنجیره ای شناخته می شود. در 9 دسامبر 1401 از یک دبیرستان دخترانه در کوم آغاز شد. از آن تاریخ تاکنون صدها دانش آموز در حدود 60 مدرسه قم که عمدتاً دبیرستان های اول و دوم دخترانه بوده اند، مسموم شده اند. این حادثه تنها به شهر قم محدود نشد و دامنه آن به زودی به شهرهای دیگری چون بروجرد، ساری، اردبیل، تهران و … نیز کشیده شد. اگرچه بیشتر مدارس شرکت کننده دخترانه بودند، اما دو مدرسه در تهران و بروجرد نیز پسرانه گزارش شده است.
اگرچه آمار تایید شده ای در دست نیست، اما جمع بندی اعداد و ارقام این روزها در اخبار نشان می دهد که تاکنون بیش از دو هزار دانش آموز در مدارس کشور بر اثر انتشار گاز ناشناس از منبع نامشخص در یک مدرسه مسموم شده اند. .
از ابتدای وقوع این حوادث طبق روال همیشگی مسئولان تلاش کردند تا با اختفا و درز اخبار مشکل را حل کنند. اتفاقاً یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش، علت اصلی این مشکل را شایعات فضای مجازی دانست و اعلام کرد که مراجعه دانش آموزان به بیمارستان به دلیل “بیماری زمینه ای” و “استرس و اضطراب” بوده است. بهرام عین اللهی وزیر بهداشت نیز اعلام کرد که مسمومیت ناشی از این سم بسیار خفیف بوده و موضوع را چندان مهم ندانسته است.
اما با طولانی شدن ماجرا و همزمان گزارش هایی مبنی بر مسمومیت های شدید که روزها و هفته ها باعث فلج شدن اندام های حرکتی برخی از دانش آموزان می شد، زمینه کار خارج از حیطه اختیارات پروژه ای دو وزیر خط بود، بنابراین این روزها تصمیم گرفته شد که به طور قابل توجهی سکوت کنند.
شنبه 22 اسفند، سیاه ترین روز مسمومیت
دیروز یکی از سیاه ترین روزهای مدارس کشور بود. بخش غالب اخبار مربوط به مسمومیت در مدارس شهرهای مختلف بود.
در این میان شهرهای مختلف استان تهران به شدت درگیر این حادثه تلخ بودند. بنابراین تعدادی از دانش آموزان مدرسه دخترانه سید جمال الدین اسدآبادی منطقه عبدل آباد تهران بر اثر استنشاق گازهای سمی مسموم شدند.
دبیرستان دخترانه مرتضی محمدی شهر پرند، مدرسه هاجر منطقه 17 تهران و دبستان کریمه اهل بیت (ع) منطقه 14 تهران نیز از انتشار گازهای سمی و مسمومیت دانش آموزان خبر دادند. دانش آموزان در دبیرستان دخترانه جواد الائمه نسیم شهر نیز مسموم شدند. تعدادی از دانش آموزان نیز در مدرسه امامت در منطقه صفادشت شهرستان ملارد استان تهران مسموم شدند.
نگرانی از مسمومیت های سریالی دانش آموزان دختر روز به روز بیشتر می شود، در حالی که تعداد موارد مسمومیت در حال افزایش است، مسئولان هنوز عاملان را شناسایی و نوع گاز منتشر شده و اثرات طولانی مدت آن را اعلام نکرده اند.
از سوی دیگر دبیرستان دخترانه احمد فاتحی ترم اول کرج عظیمیه خیابان ولیعصر مورد حمله گاز سمی قرار گرفت و دانش آموزان مسموم شدند. همچنین تعدادی از دانش آموزان در منطقه کرج اسلام آباد احساس مسمومیت کردند و بلافاصله نیروهای اورژانس به آن مدرسه اعزام شدند.
در کاشان خبر مسمومیت دانش آموزان از دانشکده دخترانه کتابچی مخابره شد.
در ارومیه صبح دیروز چند دانش آموز مدرسه شهید نورالزهرا مسموم شدند. سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی در همدان از وقوع مسمومیت در دو مدرسه دخترانه آن شهرستان و کبودرآهنگ خبر داد.
در مدرسه دارالزهرای قم باز هم گاز سمی دانش آموزان دختر دانش آموز را مسموم کرد. در دبیرستان ولیعصر زنجان نیز دانش آموزان بر اثر گازهای سمی مسموم شدند.
در استان گیلان دانش آموزان مدرسه تاجگردون لاهیجان روز گذشته با گاز سمی مسموم شدند. در مدرسه غیردولتی شایستقان شهرستان املش این استان نیز دانش آموزان با گاز سمی مسموم شدند. اتفاقی مشابه در یکی از مدارس رشت نیز به ثبت رسیده است.
تبریز از این سونامی بی بهره بود زیرا تعدادی از دانش آموزان دو مدرسه تبریز و یک مدرسه در باسمنج با علائم تهوع، ضعف و سرگیجه مواجه شدند و با آمبولانس به بیمارستان سینای تبریز اعزام شدند.
سخنگوی اداره کل آموزش و پرورش استان فارس همچنین از مسمومیت ۲۷ دانش آموز یکی از مدارس شهرستان کوار با علائم تهوع، ضعف و سرگیجه خبر داد.
علت مسمومیت چیست؟
اگرچه وزارت بهداشت گزارش رسمی درباره علت مسمومیت ها منتشر نکرده است، اما در این مدت گمانه زنی های غیررسمی درباره ماهیت این گاز سمی کم نبوده است. مرتضی خاتمی نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس روز گذشته در گفت وگو با ایسنا گفت: بررسی های کارشناسی، نمونه برداری و آزمایشات نشان می دهد که علت مسمومیت استنشاقی است. علت مسمومیت دانش آموزان می تواند یک یا ترکیبی از چند نوع گاز باشد. به گفته وی، گاز N2 در این گروه علائم و تظاهرات بالینی را توجیه نمی کند، اما سایر گازهای جدا شده در این محیط ها علائمی مانند بی حسی اندام ها را توجیه می کنند. بر اساس اطلاعات بالینی افراد مسموم شده، مسمومیت ناپایدار و کوتاه مدت بوده و آزمایشات آنها نرمال بوده است. اما در عین حال این گازها باعث تهوع، استفراغ، سرفه، تنگی نفس، سرفه و … می شوند.
سکوت عجیب و قابل توجه مسئولان آموزش و پرورش و بی تفاوتی و کم کاری آنها در قبال زنجیره فزاینده مسمومیت ها باعث شد روز گذشته والدین تعدادی از دانش آموزان در مقابل اداره آموزش و پرورش تهران تجمع کنند.
واکنش جامعه جهانی به مسمومیت سریالی دانش آموزان
اما با ادامه مسمومیت ها، ابراز نگرانی از سوی جامعه بین المللی نیز افزایش یافت. صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در روزهای اخیر با اشاره به موارد اخیر در مدارس ایران اعلام کرد: مدرسه مأمنی برای یادگیری کودکان و نوجوانان در محیطی امن و حمایتی است. چنین اتفاقاتی می تواند بر سطح بالای تحصیلی کودکان به ویژه دختران که در دهه های اخیر به دست آمده است، تأثیر منفی بگذارد. یونیسف آماده ارائه هرگونه حمایت لازم است.”
همچنین جمعی از پزشکان ایرانی الاصل در آمریکا و اروپا با ارسال نامه ای به فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر از این سازمان خواستند در خصوص موضوع حملات گاز سمی به مدارس دخترانه ایران اقدام کند.
تجمع اعتراضی اولیای دانش آموزان
برخی از اولیای دانش آموزان در واکنش به عدم جلوگیری از مسمومیت فرزندانشان در مدارس دست به تظاهرات اعتراضی مقابل اداره کل آموزش و پرورش تهران زدند.
این افراد بر اساس عکس های منتشر شده در شبکه های اجتماعی برای حفظ سلامت فرزندان خود و شناسایی عاملان این حادثه به اداره کل منطقه پنجم آموزش و پرورش تهران مراجعه کردند.
این در حالی است که بسیاری از عدم عزم جدی در شناسایی و برخورد با عاملان این حادثه انتقاد کرده و نگرانند که این پرونده نیز مانند ماجرای اسیدپاشی در اصفهان بدون نتیجه و بدون جلب متهم و مجازات آنها باقی بماند.
در همین حال، در حالی که احمد وحیدی وزیر کشور خواستار “پرهیز از ارعاب در موضوع مسمومیت دانش آموزان” شده بود، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور، “دشمنان” را مسئول مسمومیت صدها دانش آموز دختر دانست و اظهار داشت: با پیشرفت کشور، خصومت ها نیز به وقوع پیوسته است. افزایش یافته و آخرین نمونه آن تلاش برای ایجاد فضای ناامنی در مدارس و ایجاد فضای تشویش در خانواده هاست.اما برخی بر این باورند که با ارجاع اصل تاریخ به دشمنان، چنین نیست. مهدی اسماعیلی، عضو کمیسیون معارف مجلس نیز در گفت و گو با سایت دوربین با بیان اینکه این موضوع به یک موضوع امنیت ملی تبدیل شده است، گفت: ماه هاست که این اتفاقات عجیب و دردناک شروع شده است. اما ریشه پیدا شد بررسی وزرا از کمیته های مختلف و نهادهای دیگر در مجلس همچنان ادامه دارد.
وی افزود: ممکن است دشمنان طراح این اتفاقات بوده باشند اما علت این مسمومیت ها باید از نظر فنی توسط وزارت بهداشت اعلام شود.
موضوعی که بسیاری از منتقدان و فعالان فضای مجازی به آن اشاره کرده اند و ضمن ابراز نگرانی از شکست این پرونده، خواستار اقدام سریع برای شناسایی عاملان این حوادث و کاهش نگرانی عمومی در جامعه هستند.