روز جدید اکنون زمان تصمیم گیری برای نجات برجام است. این آخرین سخنان جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است که روز گذشته در سایت اتحادیه اروپا منتشر شد. بورل در یادداشت خود تاکید کرد که پس از 15 ماه مذاکرات سازنده و فشرده در وین و تعاملات متعدد با اعضای برجام و ایالات متحده، به این نتیجه رسیده ام که فضا برای سازش های مهم تمام شده است.
این مقام سیاست خارجی اتحادیه اروپا توضیح داد: من اکنون متنی را روی میز گذاشته ام که به تفصیل به رفع تحریم ها و همچنین اقدامات هسته ای مورد نیاز برای بازگرداندن برجام می پردازد. من به عنوان یک مذاکره کننده، آن را ممکن می دانم.
اکنون باید تصمیماتی اتخاذ شود تا از این فرصت منحصر به فرد برای موفقیت استفاده شود و پتانسیل بزرگ توافق (هسته ای) آزاد شود.
بنابراین بورل نتیجه گرفت: من هیچ جایگزین جامع یا مؤثر دیگری در دسترس نمی بینم. هر روز که توافق وین به تعویق می افتد، منافع اقتصادی ملموس (برجام) برای مردم ایران از طریق لغو قابل توجه تحریم های آمریکا و همچنین مزایای عدم اشاعه هسته ای برای جهان به تعویق می افتد. بر اساس تعبیر وی، توافق وین منافع اقتصادی و مالی قابل توجهی را به همراه خواهد داشت و همچنین امنیت منطقه ای و جهانی را تقویت خواهد کرد.
این مقام سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان گفت: اکنون زمان تصمیم گیری سریع سیاسی برای پایان دادن به مذاکرات در وین بر اساس متن پیشنهادی من و بازگشت فوری به برجام کاملاً اجرا شده است.
در همین رابطه مصطفی خوشتاس تحلیلگر مسائل بین الملل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: طرف اروپایی می گوید تغییراتی ایجاد کرده است اما در عین حال باید منتظر ماند و دید آیا طرف آمریکایی این تغییرات را می پذیرد یا خیر؟ در رابطه با این تغییرات جوزف بورل رسماً اعلام کرد که تمایلی به ایجاد تغییرات بیشتر ندارد و آقای باقری نیز اظهار داشت که علیرغم مثبت بودن گفتگوها نشان می‌دهد که هنوز جای گفت‌وگو وجود دارد و ایران و کشورهای غربی همچنان علاقه مند به ادامه مذاکرات هستند، ما ایده ها و ملاحظاتی داریم.
وی تصریح کرد: این موضوع نشان می دهد تغییراتی که بورل و اتحادیه اروپا در پروژه ای که ذکر کردند و به طرف آمریکایی ارائه کردند، تغییرات عمده ای نیست، بنابراین سوال همچنان پابرجاست. ایران نمی تواند از خواسته های خود عقب نشینی کند زیرا 50 درصد از منافع ایران در برجام در صورت از سرگیری برجام با سرمایه گذاری خارجی و لغو تحریم ها توسط صدها شرکت و موسسه فردی که بازیگران اصلی این میدان هستند تامین می شود. تجارت خارجی . اگر طرف آمریکایی ضمانت اقتصادی ارائه نکند، همانطور که شرکت های اروپایی و آسیایی اعلام کرده اند، هیچ سرمایه گذار خارجی برای سرمایه گذاری در بازارهای ایران نخواهد آمد.
بنابراین اگر تحریم‌های فهرست قرمز لغو نشود، حوزه تسهیل روابط و تجارت خارجی که یکی از اصلی‌ترین حوزه‌های مورد علاقه برجام برای ایران است، محقق نمی‌شود، زیرا تحریم‌ها روی کاغذ برداشته می‌شود. اما شرکت کنندگانی که باید این تجارت را انجام دهند همچنان تحت تحریم خواهند بود و خواسته های منطقی طرفین ایران همچنان قوی است. به نظر می رسد پیش نویس آقای بورل با تغییرات جزئی سعی کرده نظر طرف ایرانی را جلب کند، اما باز هم همان مقدار تغییرات جزئی باید به طرف آمریکایی ارائه شود و آنها هم نظر خود را بگویند.
نماینده آمریکا از مرگ برجام خبر داد!
این گفت وگوها در حالی صورت می گیرد که پایگاه خبری المانیتور به نقل از یک منبع دیپلماتیک صهیونیستی که نامش فاش نشده است، نوشت: بورل تلاش کرد تا زمانی که می توانست این لحظه را به تعویق بیندازد، اما چاره ای نداشت. معامله روی میز است. به نظر می رسد هر دو طرف از تماس ها خسته شده اند و به نظر می رسد که به بن بست رسیده اند.
این منبع ارشد خاطرنشان کرد: آمریکایی ها نیز از این تحولات ناامید شده اند. راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اخیراً با ارسال پیامی به اسرائیل گفت که معتقد نیست ایرانی‌ها متن پیشنهادی بورل را بپذیرند و افزود: از نظر او، [مالی]این توافق مرده است».
همچنین یک منبع اتحادیه اروپا که نخواست نامش فاش شود، گفت: مهلتی برای پاسخگویی دو طرف به پیشنهاد بورل وجود ندارد، اما اکنون زمان مذاکره به پایان رسیده است.
این منبع گفت: «آنچه طرف ها می توانند بر سر آن توافق کنند در متن است.
و افزود: خواهیم دید. «به نظر می رسد شرایط تهران برای دستیابی به توافق داخلی دشوارتر است.
بر اساس گزارش المانیتور، عمده ترین اختلافات این توافق شامل خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست سیاه تروریسم آمریکا است.
دولت بایدن این درخواست را رد کرد و رویترز گزارش می دهد که مذاکره کنندگان ایران از آن زمان خواستار لغو تحریم ها علیه سپاه پاسداران شده اند. ایرانی ها همچنین خواهان تضمین عدم خروج دولت بعدی آمریکا از توافق هستند. دولت بایدن گفته است که تضمین بقای توافق در سال‌های پس از 2024 از نظر قانونی امکان‌پذیر نیست. ایران همچنین ممکن است نتایج انتخابات کنگره نوامبر را برای درک روندهای سیاسی در ایالات متحده نظارت کند.
هیچ یک از طرفین نمی خواهند پایان برجام را اعلام کنند
در همین راستا، مهدی مطهرنیا، استاد روابط بین الملل، در تحلیل خود از آخرین وضعیت روند احیای برجام و در پاسخ به این سوال که به گفته این مقام سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این پیشنهاد برای تهران و واشنگتن روی میز است. و با ذکر این نکته که در صورت عدم تصویب توافق، «بحران خطرناک هسته ای» پیش بینی می شود، چه سناریوهایی در آستانه توافق هسته ای 2015 وجود دارد؟ وی گفت: پرونده هسته ای ایران به بحران بین المللی می انجامد. بحران دارای مراحل شروع، توسعه، فرونشست و پیامدها است. هر بحرانی شکلی معنادار، محتوایی قابل تعریف، فراز و نشیب های دشوار و پیامدهای مشخصی در سیر حرکت خود دارد و بر این اساس بازیگران درگیر در همان بحران به دلیل موقعیتی که از نظر موقعیت دارند با یکدیگر در تضاد هستند. قدرت پشت مدیریت آن بحران قرار گرفته اند و سعی می کنند از این بحران به نفع منافع خاص خود استفاده کنند، این بحران را رهبری کنند، سیاست عملی خود را مدیریت و اجرا کنند. بنابراین، از این منظر باید بگویم که بحران موسوم به پرونده هسته ای ایران که به برجام معروف است، شکل معناداری دارد به این معنا که این بحران با هدف ایجاد فضایی برای مقابله با تهران در چارچوب یک چارچوب است. نگرش انقلابی . پس از انقلاب اسلامی ایران تلاش کرد نقش یک چالش برانگیز نظم بین المللی را ایفا کند. نظام‌های حاکم بحر نظم بین‌الملل را استعماری و امپریالیستی می‌دانند و در مقابل آن صف آرایی می‌کنند و بدین ترتیب رویکرد مقاومت در برابر نظام بین‌الملل در ایران و سپس در منطقه ایجاد شد.
به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: پرونده هسته‌ای از نظر شکلی با هدف ایجاد اصطکاک بیشتر با تهران بود و این اصطکاک دو دهه به طول انجامید و از نظر محتوایی باعث ایجاد تحریم‌های فلج‌کننده علیه تهران شد. بنابراین محتوای آن محدود کردن نظام جمهوری اسلامی ایران با رویکردی چالش برانگیز است. این بحران پس از جنگ خلیج فارس و به موازات صدام حسین رخ داد و سعی شد نوعی توازن منطقه ای در منطقه خاورمیانه حفظ شود و تولد آن نیز ناشی از همین رویکرد است.
وی افزود: پرونده هسته ای اکنون با گذار از مرز برجام به معنای برنامه جامع اقدام مشترک با تعریف گسترده ای است که غرب از نظر محتوایی داشت، به این معنا که غرب اساساً برجام را اقدامی برای بازگرداندن ایران به عنوان یک بازیگر عادی برای نظام باشد.جامعه بین المللی پرونده هسته ای را تعریف کرد و به آن محدود نکرد، این پرونده را در مرکز توجه قرار داد. بنابراین، پس از اینکه برجام از نظر محتوایی محدود اما از نظر دستاوردها بسیار گسترده شد، تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده آمریکا دوباره آغاز شد. ایران معتقد است که اقداماتش محدود به موضوع هسته ای است، اما خواستار رفع همه تحریم ها و رویارویی با آمریکا و متحدانش است و امروز این بحران در اوج خود قرار دارد. پرونده هسته ای ایران در سال های اخیر فراز و نشیب های زیادی را به خود دیده و اکنون به مرحله نهایی خود رسیده است. امروز به گفته غرب ایران در آستانه دستیابی به نجات هسته ای قرار دارد و از سوی دیگر آمریکا به دنبال ایجاد جنبشی علیه ایران با کمک ائتلاف عربی، یهودی و غربی است.
این تحلیلگر روابط بین الملل گفت: معاهده موسوم به بیت المقدس الحاقیه ای به معاهده ابراهیم است و حرکت به سمت تحریم های بیشتر و محاصره منطقه ای علیه ایران به گونه ای پیش می رود که وزیر دفاع اسرائیل علناً به رسانه ها اعلام جنگ می کند. که همگی به انتهای راه برجام اشاره می کنند. بله، اما هیچ یک از طرفین حاضر به پذیرفتن رسوایی اعلام مرگ برجام نیستند، زیرا این موضوع برای هر یک از آنها هزینه دارد و این اتحادیه اروپاست که خطر را اعلام می کند. این بار جوزپ بورل باید با دقت صحبت کند و عواقب حرف هایش را محاسبه کند.
این استاد آینده پژوه گفت: آینده برجام در چهار سناریو کیش و مت، قیصر، مرز مقاومت و خورشید زمستان قابل تحلیل است که قبلا توضیح دادم. و بنابراین اگر بخواهیم این چهار سناریو را یکپارچه کنیم و به دو سناریو نگاه کنیم، اکنون فرمان مقاومت شکل گرفته است و از سوی دیگر باید بپذیریم که ایران از یک سو درگیر مسائل مربوط به اقتصاد است. و آمریکا نمی تواند تضمین های بین المللی به ایران بدهد. به نظر می رسد در این شرایط هر دو باید بیشتر از قبل به فکر برنامه دوم باشند.
مطهرنیا در پاسخ به این سوال که با توجه به هشدارهای چند روز اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین با پایان استدلال هماهنگ‌کننده برجام، آیا می‌توان انتظار داشت که جلسه شهریورماه برگزار شود. شورای حکام با صدور قطعنامه علیه ایران و زمینه های بازگرداندن پرونده ایران به شورای امنیت همراه می شود، وی گفت: آنچه نشگان نشان می دهد نوعی دلبستگی رسانه ای در حرکت علیه جمهوری اسلامی است. ایران در پرونده هسته ای؛ آنچه گروسی با افزودن سخنان جوزف بورل و تحولات تل آویو و تغییر دکترین بایدن به سمت خاورمیانه تکرار می کند، به طور همگن جریان دارد و بیانگر این ادعاست که افکار عمومی اکنون آماده پذیرش بازگشت تحریم ها علیه ایران، بازگشت ایران است. پرونده ایران در شورای امنیت و حتی انتصاب. گرفتن این پرونده تحت فصل هفت منشور است و در حال کار روی آن هستند.