آیا نمازگزاران باید توانایی مالی داشته باشند یا یارانه دریافت کنند؟

روز جدید این روزها بار دیگر فرودگاه های بسیاری از شهرهای کشور مملو از جمعیت است و پس از وقفه ای دو ساله، کاروانی 39 هزار و 600 نفری راهی عربستان سعودی شدند. سفری که امسال با وجود شرایط سخت اقتصادی کشور، حواشی زیادی را به همراه داشت؛ از روش تامین ارز و واکسن گرفته تا اقدام عربستان برای افزایش قیمت هر ایثارگر. اما در این بین حواشی مربوط به بازپرداخت وام ها و یارانه ها و ارزش 9 هزار تنی زائران بیشترین واکنش ها را برانگیخت. تا آنجا که بسیاری از این ادعا انتقاد کرده و گفته اند که تنها شرط حج، استطاعت نیست. پس چرا دولت با پرداخت یارانه، مشتاقان را با اموال عمومی به این سفر زیارتی می فرستد؟

اما رئیس سازمان حج و زیارت، یارانه ارزی دولت برای زائران ایرانی را «جاسوسی» و «دروغ» خواند و تاکید کرد: یارانه خاصی به زائران تعلق نگرفته است و آنها پول خود را پرداخت کرده اند و قطعا این سفر را بدون هیچ پرداختی پرداخت کرده اند. . «آنها نورانیت معنوی دارند» اما همچنان شایعات و احادیث در این باره وجود دارد.

منتقدان می گویند که نمازگزاران ارز ارائه می کنند

پرداخت و تامین ارز مورد نیاز زائران برای شرکت در مراسم مذهبی از جمله حج و اربعین و … یکی از موضوعاتی است که با افزایش نرخ ارز در سال های اخیر اهمیت ویژه ای پیدا کرده است.

در هفته‌های اخیر، تاریخچه حج امسال و شبهه‌ها درباره جنبه‌های مالی آن به حاشیه رانده شده است، در حالی که منتقدان می‌گویند دولت برای هر زائر 9000 تن 4500 دلار می‌پردازد. یعنی تا زمانی که قیمت دلار این روزها به بالای 30 هزار تن رسید، یعنی هر ایثارگر حدود 100 میلیون تن یارانه از خزانه دولت دریافت می کند. منتقدان نیز بر اساس فقه اسلامی استدلال می کنند که نمازگزار باید تمکن مالی برای سفر داشته باشد و پرداخت یارانه به این افراد درست نیست. همچنین این سوال مطرح شد که چرا در شرایط بحران اقتصادی و بحران مالی که بسیاری از مردم با مایحتاج اولیه مواجه هستند، دولت باید این همه هزینه برای این اقلام هزینه کند؟

سیامک رحمانی روزنامه نگار در توییتر نوشت: «هر ایثارگر 4500 دلار 9000 تن دریافت می کند. به طور خلاصه، این یعنی 100 میلیون یارانه برای هر ایثارگر. سوال: حاجی نباید توان مالی داشته باشد، چرا یارانه؟ سوال دوم اگر دولت پول ندارد این زیاده خواهی ها چیست؟ و آیا این حق ضعیفان نیست که به ثروتمندان می دهید؟

کاربر دیگری نوشت: وقتی دولت بدون رضایت مردم به هر زائر مکه حدود 100 میلیون یارانه می دهد! آیا این حج و حج با پول مردم قابل قبول است؟!

حمیدرضا شکوهی روزنامه نگار نیز در توئیتر خود نوشت: دقیقا 43 سال پیش در چنین روزی این سخنرانی معروف امام خمینی (ره) تیتر یک روزنامه اطلاعات شد. (به جای زیارت مکه و عتبات در ایران ساکن شوید). امروز نه تنها برپایی ایران اصل نیست، بلکه برای حج که فقط برای توانایان واجب است، ارز دولتی هم می دهند. آن هم در این وضعیت اقتصادی! سرنوشت یکی از شعارهای انقلاب!

محاسبه بر اساس پرداخت گذشته

اما سیدصادق حسینی، رئیس سازمان حج و عترت از کسانی که می گویند حجاج امسال با یارانه دولتی و 9 هزار دلار به زیارت می آیند، انتقاد کرده است. در آن زمان به دلیل برابری نرخ ریالی با ارزهای خارجی و نرخ ارز در این مدت، ارز مورد نیاز زائران خریداری و در بانک مرکزی قرار گرفت تا در زمان احیای حج مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین شایعات و گمانه زنی های رسانه های معاند صحت ندارد و کذب تلقی می شود.

به گفته این سازمان، حجاج امسال از سال 1365 ودیعه گذاشته و حتی در سال 1999 که قرار بود مراسم حج برگزار شود، اما با گسترش تاج و عدم وجود واکسن برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس، عربستان سعودی آن را واریز کرده است. تصمیم به عدم پذیرش زائران خارجی گرفت و مراسم حج در همان سال تنها با حدود 10000 ساکن عربستان برگزار شد. بر این اساس، سازمان حج و عبادت با هماهنگی بانک مرکزی با توجه به اینکه دولت 9 هزار تن برای عملیات حج در سال 1378 در نظر گرفته بود، به دنبال تثبیت هزینه حج برای زائران بود و به همین دلیل اعلام کرد کسانی که پرداخت کامل بهای حج دیگر مشمول افزایش قیمت حج در محموله بعدی نخواهد بود.

در گزارشی که فارس نیوز منتشر کرده است، حدود 74 هزار نفر از شرکت کنندگان در حج تمتع در سال 1378 شهریه حج را پرداخت کرده اند که اولین قسط آن با احتساب سود سپرده اولیه، 25 میلیون تن بوده است. از 32 تا 41 میلیون تومان سعی کردند سال آینده بیایند حج و با همین قیمت بتوانند به حج 1400 بروند. سازمان حج و زیارت پس از پرداخت این هزینه، مبالغ جمع آوری شده برای حج سال 99 را به حساب بانک مرکزی واریز کرد تا دولت بتواند برای زائران دلار به قیمت 9 هزار تن خریداری کند. به دلیل تداوم گسترش تاج، حج تمتع 1400 نیز بدون حضور حجاج خارجی برگزار شد و این افراد نتوانستند وارد سرزمین وحی شوند. عربستان سعودی در سال جاری تاکنون از پذیرش حجاج خارجی خبر داده و مقرر شده است که یک میلیون زائر از کشورهای مختلف در حج امسال شرکت کنند.

هزینه سفر حج قبل از افزایش قیمت از کشور میزبان حدود 3200 دلار تا 3300 دلار بوده است اما امسال حدود 1200 دلار به 4500 دلار افزایش یافته است.

البته عربستان به دلیل برخی محدودیت ها و کاهش سهمیه کشورها، سهمیه کشورها را به حدود 43 درصد کاهش داد و به این ترتیب از 87 هزار و 550 نفر در کشورمان تنها 39 هزار و 635 نفر زیر 65 سال امکان پذیر است که این سفر را پیدا کردند. گفته می شود که هزینه سفر در سال 1999 با 9000 دلار پرداخت شده است و آنها 2 سال صبر کرده اند.

افزایش ناگهانی هزینه سفر حج

امسال اما پس از دو سال، عربستان سعودی هزینه حج را افزایش داده است. افزایش قیمتی که برخی دیگر از منتقدان معتقدند دولت برای جبران آن به بیت‌پرستان داده است. هزینه سفر حج قبل از افزایش قیمت از کشور میزبان حدود 3200 دلار تا 3300 دلار بوده است اما امسال حدود 1200 دلار به 4500 دلار افزایش یافته است.

در هفته‌های اخیر، تاریخچه حج امسال و شبهه‌ها درباره وضعیت مالی وی به حاشیه رانده شد و منتقدان مدعی شدند که دولت برای هر نمازگزار به ازای 9000 تن 4500 دلار یارانه پرداخت می‌کند.

رئیس سازمان حج و عترت گفت: افزایش قیمت خدمات، افزایش حدود 20 تا 40 درصدی قیمت اقلام پروتئینی و افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده کالاها از 3 درصد به 15 درصد از جمله مشکلاتی بود که ناگهانی را به همراه داشت. افزایش هزینه ها «سعی کردیم به زائران تحمیل نشود و کمتر از یک چهارم این مازاد را دریافت کنیم و مابقی هزینه ها و تخفیف ها را تامین کنیم.

وی خاطرنشان کرد: سازمان حج و زیارت برای حل این مشکل که حدود 40 تا 45 میلیون تن برای زائران هزینه دارد، تقاضای آزادسازی ارز ارزان یا نصف نکرده است. همچنین استفاده از هتل‌های ارزان‌تر برای اسکان زائران بود».

چقدر ارز با هواداران اعلام شد؟

اما در این بین زائران مجازند هر ساله مقداری ارز برای خرید و تهیه سوغات حج با خود ببرند.

بانک مرکزی اعلام کرد: میزان ارز اعطایی به هر زائر حج 1401 با نرخ بازار متشکل از 200 یورو به 500 یورو افزایش یافت. بر اساس قیمت بیش از 28000 یورو در هر یورو، این میزان بیش از 14 میلیون تن برآورد شده است.

این در حالی است که در سال 1388 و آخرین زیارت حجاج قبل از ولیعهد، 200 دلار به مبلغ 12790 تومان به زائران تعلق گرفت.