سردرگمی در واردات خودرو
گروه اقتصادی: با وجود اینکه وعده های زیادی برای واردات خودروهای فرسوده و ارتقای کیفیت و قیمت خودروها داده شده است، اما با نزدیک شدن به پایان سال هنوز خبری از سیاست اصلی دولت در زمینه واردات خودرو نیست. از طرفی خودروهایی که تاکنون وارد شده اند قیمت هایی دارند که تاثیری بر خود بازار ندارد. بازار خودرو ایران قبلا قربانی شده بود. وزیر فعلی صنعت، معدن و تجارت با هدف هموارسازی شرایط این بازار و ایجاد تعادل روی کار آمد. قولی که فاطمی امین نتوانست به آن عمل کند.
با این حال، اکنون وضعیت پیچیده تر از قبل شده است. گویی دولت در تلاش است تا مسیر میانسالی را تغییر دهد و وعده واردات خودرو را زیر پا بگذارد. تصمیمی که البته زیان هنگفت مصرف کننده را در بازار به شدت راکد خودرو به دنبال خواهد داشت. در 2 سال گذشته وعده های زیادی در خصوص واردات خودرو داده شد و قانون تصویب و ابلاغ شد، اما در زمان ابلاغ قانون قیمت یورو 33 تا 35 هزار تومان بود که اکنون به آن رسیده است. 53 تا 55 هزار تومان. آنچه اکنون در سامانه یکپارچه خودرو وجود دارد با قیمت های بالای یک میلیارد تومان از سوی واردکنندگان عرضه می شود در حالی که تعداد واردات پاسخگوی نیاز بازار نیست.
سیگنال منفی دولت رئیس جمهور بر واردات خودرو
30 آذرماه امسال بود که به دلیل پیچ و خم های فراوان در خصوص واردات خودرو و اجرایی نشدن مصوبه واردات خودروهای فرسوده، رئیس سازمان برنامه و بودجه آب به دست مردم ریخت. بازار و اعلام کرد: وقتی کشور ظرفیت تولید یک میلیون و 500 هزار خودرو را دارد، خوب نیست که 2 تا 3 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور برای واردات خودرو هزینه شود.
اظهارات او کافی بود تا موجی از افزایش قیمت در بازار خودروهای وارداتی در دهه پایانی آخرین ماه پاییز به راه بیفتد. موجی که البته به نفع کسانی است که معدود خودروهای وارداتی را وارد ایران می کنند. بر اساس این گزارش، در ابتدای سال دولت برای تنظیم بازار قول واردات 300 هزار خودرو را داده بود. وعده ای که از سال گذشته به امسال منتقل شد اما در مرحله اجرا این وعده به 60 هزار خودرو کاهش یافت و اخیرا گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که در هشت ماهه امسال 3 هزار و 488 مسافر. در ایران خودروهایی به ارزش 69 میلیون و 615 هزار دلار تحویل داده شد که وارد کشور شد.
آمار خودروهای وارداتی
تنها نگاهی به برخی آمار منتشر شده از سوی نهادهای مختلف نشان از سردرگمی عمیق نهادهای تصمیم گیر در آمار خودروهای وارداتی دارد. تقریبا هر چند روز یکبار آمار جدیدی از خودروهای خارجی وارد شده به کشور آمار قبلی را می شکند. بنابراین می توان گفت وضعیت واردات خودرو این روزها اصلا مشخص نیست و افکار عمومی بین آمارهای بعضا متناقض کاملاً دچار سردرگمی می شوند. البته این رویه جدید در نحوه محاسبه آمار توسط سیاستگذاران خودرویی نیست و این مشکل پیش از این در مناسبت های مختلف مطرح شده است. اکنون به نظر می رسد معیار یا استانداردی وجود ندارد که دقیقا مشخص کند در چه مرحله ای از واردات، یک محصول را می توان خودروی وارداتی دانست. آیا خودروهای سفارش داده شده در آمار واردات گنجانده شده است؟ آیا این آمار شامل خودروهایی هم می شود که از طریق آب وارد کشور می شوند؟
این سوالات و سوالاتی از این دست کاملا بی پاسخ هستند. به نظر می رسد هر کدام از این مراجع رسمی تعریف متفاوتی از واردات خودرو دارند و بر اساس آن آماری را منتشر می کنند. اما به هر حال در این آشفته بازار آمار واردات خودرو به نظر می رسد آمار منتشر شده از سوی گمرک مستندتر و از معیارهای مشخص تری پیروی می کند. بنابراین می توان گفت آمار واردات 3 هزار و 488 دستگاه خودرو منتشر شده توسط گمرک ایران قابل اعتمادتر است.
تمایلی به واردات محصولات دست دوم وجود ندارد
مرتضی مصطفوی کارشناس اقتصاد خودرو در گفت و گو با روزنامه آرمان، با توجه به مشکلات موجود در صنعت خودرو، گفت: معتقدم صنعت خودروی ما ذینفع واحدی ندارد، به این معنا که یک ذینفع ندارد. سیاست اتخاذ شده توسط چندین نهاد بیان می شود و قدرت تغییر سیاست ها را دارد و نمی توانیم رویه خاصی را در صنعت خودرو پیش بینی کنیم.
مصطفوی افزود: چند سالی است که همین مصوبه را برای واردات خودروهای فرسوده داریم که در همه نهادها تغییر کرده و هنوز اجرایی نشده است. به همین دلیل، منافع مختلفی در صنعت خودرو تعریف می شود و از نهادهای بالادستی گرفته تا گروه های سیاسی، می توانند منافعی داشته باشند که اغلب در تضاد هستند و در اجرای سیاست ها مشکلاتی ایجاد می کنند. همانطور که گفتم، ما ذینفعان مختلفی در صنعت خودرو داریم که گاهی منافعشان در تضاد است.
این کارشناس در پایان خاطرنشان کرد: معتقدم تا زمانی که این انبوه برچیده نشود، صنعت خودروسازی ما به دلایل فوق به این راحتی اجازه واردات خودرو را نخواهد داد. از آنجایی که اولین قربانیان واردات خودرو همین خودروسازان هستند، پشت سر آنها گروه هایی هستند که از این وضعیت سود می برند.
و افزود: بنابراین اراده جدی برای واردات خودرو وجود ندارد. این طرح واردات خودروهای فرسوده نیز یک کار شعاری بود تا نشان دهد در این زمینه کاری در حال انجام است اما در نهایت اتفاق خاصی نمی افتد.
به گفته برخی از نمایندگان مجلس، اجرای طرح واردات خودرو به ویژه خودروهای فرسوده برای تامین منافع مردم انجام شد، اما اکنون آنچه برای واردات خودرو در میان است بیشتر تمایل به تحقق منافع یک باشگاه داخلی دارد. خودروسازان و در واقع مردم را متاثر می کند، در این شرایط نمی توان دوباره خودروهای لوکس وارد کرد و خودرو را گران کرد.
به این ترتیب در این شرایط شاهد کاهش قیمت خودروهای داخلی نخواهیم بود. ما شاهد تعرفه مضاعف بر واردات خودرو هستیم، از سوی دیگر واردات خودرو کوتاه است و همه این کارها را چند نفره انجام می دهد، زیرا حتی اگر خودرو وارد شود، تاثیری در تنظیم بازار داخلی ندارد. اگرچه نفس واردات خودرو به خودی خود باعث ترکیدن حباب قیمت خودرو می شود و در حال حاضر شاهد کاهش 10 تا 20 درصدی قیمت بسیاری از خودروها هستیم که به وضوح به همگان نشان داد که قیمت خودرو در بازار داخلی ما حباب است. و آن حباب ها واقعی هستند.