اجاره بیش از حد کارگران را در حاشیه پایتخت می کشاند/ اتحادیه املاک: مستاجران از تهران مهاجرت می کنند

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تهران پرجمعیت‌ترین استان ایران است و گزارش سازمان برنامه‌ریزی و برنامه‌ریزی استان تهران نشان می‌دهد که حدود چهار میلیون شهروند تهرانی حاشیه‌نشین یا در بافت‌های ناکارآمد زندگی می‌کنند.

در پایتخت ایران اما اجاره بها سر به فلک کشیده است و تعداد خانه های اجاره ای در محله های فقیر نشین تهران که گاه در حومه شهر هستند، خیره کننده به نظر می رسد. اجاره بهای گزافی که به گفته مشاوران املاک این روزها کارگران را از پایتخت بیرون می راند.

چند لایه نایلون روی کاغذهای اجاره قدیمی کشیده و چسبانده شده است. زیر چادر سیاهی که نیمی از چشمانش را می پوشاند، جریان نازکی از آب روی ماسک آبی روی دهانش جاری می شود. معلوم نیست عرق ساعت های پیاده روی و سرگردانی بین این بنگاه املاک و این بنگاه املاک است یا اشک؟

رو به تاجری شد که دفتر بزرگی با پوست ارغوانی را ورق می زد و گفت: «آیا خدا حکم تخلیه را دوست دارد؟» من به عنوان یک زن بی خانمان با یک مادر معلول کجا می توانم بروم؟ من برای خدا خانه ای پیدا نمی کنم.

تاجر زیر لب می پرسد حصار کرج می گذرد این اموال من است.

و جواب می شنود: سبزی برای غذا در بیرون بریدم. از اینجا تا حصارک کرج راه زیادی است. مادرم آلزایمر دارد و من نمی توانم راه دور بروم.

تاجر گوشی را برمی دارد و می گوید خدا بزرگ است! …

این تنها یکی از معدود صحنه های روزمره یک ملک کوچک در انتهای بزرگراه نواب- بریانک است.

در محله فقیر آباد عبدل آباد، حوالی خیابان احسانی، که نخ و پارچه ارزان قیمت است، مردی با صاحب یک ملک فرسوده بحث می کند: نمی دانی یعنی چه؟

صاحبخانه که با لباس کار چرب و پر از خال های سیاه به شرکت آمده بود، پاسخ داد: «بگذارید قربانی شوم. و من که نجیب نیستم از صبح تا شب زنده ام و دو انگشت قطع شده است. در طول کار اجاره دادم چه کسی دوست دارد توالت و حمام خود را با مردم به اشتراک بگذارد؟

بنگاه های املاک می گویند دفاترشان یک موضوع روزمره است. یکی از دلالان املاک خیابان دولتخواه می گوید هفته گذشته مستاجر با یک قوطی بنزین به اینجا آمد و آن را روی خودش خالی کرد که به خیر گذشت!

یکی دیگر از تاجران همین محله می گوید: سال گذشته مستاجر خانه را 20 میلیون تن رهن کرده و ماهیانه 1.5 میلیون تن اجاره کرده است. در نهایت با پولی که داشت در تهران خانه ای پیدا نکرد و مجبور شد به اسلام شهر نقل مکان کند.

وی ادامه می دهد: این روزها اختلافات بین مستاجر و صاحبخانه بالا گرفته است. از شورای حل اختلاف محله بپرسید چه صفی برای حکم اخراج تشکیل می شود؟ دولت می گفت در زمان ولیعهد مالکان حق ندارند حکم تخلیه بگیرند، اما این حرف ها به نفع همین صدا و سیما است، اما مگر می شود به زور در اموال مردم بنشیند؟!

تهران مرکز مستاجران است

این خلاصه ای از وضعیت پر استخدام ترین استان ایران یعنی تهران است. بر اساس سرشماری سال 1395 ایران، تهران دارای کمترین سهم واحدهای مسکونی در ایران و کمتر از نیمی از پایتخت یعنی. 48.8 درصد آنها خانه دار هستند و بیش از 51 درصد مردم تهران مستاجر هستند. مستاجرانی که گاه تحت فشار گرانی و اجاره بها مجبور به مهاجرت و نقل مکان به حومه شهر می شوند.

آخرین گزارش مرکز آمار ایران حاکی از آن است که 1400 مستأجری که در فصل زمستان اجاره نامه خود را تمدید کردند با میانگین 50.9 درصد افزایش اجاره بها مواجه شدند.

در محله های فقیر نشین شهر اما وضعیت خانه های دارای دوش بدتر است. در منطقه دولتا که مردم در کنار هم زندگی می کنند، یک آپارتمان 60 متری به ودیعه 100 میلیون تنی و اجاره بین دو میلیون و 100 تا دو میلیون و 500 هزار تن نیاز دارد.

در عبدل آباد یکی دیگر از محله های فقیرنشین تهران، یک آپارتمان 50 متری 23 ساله 50 میلیون تنی رهن و 2 میلیون و 600 هزار تن اجاره داده شد.

در منطقه مرزی نعمت آباد معروف به بازار قدیم خلازیر یک آپارتمان 60 متری 30 میلیون تن رهن و 2.5 میلیون تن اجاره داده شد.

اجاره در شوش و میدان خراسان تقریبا در یک بازه قیمتی است.

امسال حداقل دستمزد پایه کارگران به حدود 4 میلیون و 180 هزار تن رسیده است و بسیاری از کارگران تهرانی باید حداقل نیمی از حقوق خود را به شرط پس انداز وام مسکن خوب پرداخت کنند.

این در حالی است که بسیاری از این کارگران حق الزحمه قانونی و بیمه ای دریافت نمی کنند و یا در صورت داشتن دستمزد قانونی مدام در معرض اخراج و اصلاح هستند.

مشاوران املاک تهران می گویند با افزایش اجاره بها، پایتخت دیگر جایی برای زندگی کارگران نیست و بسیاری از آنها در حاشیه شهر رانده شده اند.

آنها توضیح می دهند که کاهش قدرت خرید مردم تقاضا برای اجاره را در محله های جنوبی شهر افزایش داده و این کار را برای مستاجران فقیر سخت کرده است.

به گفته آنان، دفاتر بنگاه های معاملات ملکی در جنوب شهر شاهد درگیری و دعوا و یا ناامیدی مستاجران تخلیه شده است.

4 میلیون تهرانی حاشیه نشین هستند

مصطفی گلی خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور می گوید بسیاری از مستاجران مجبور به مهاجرت از تهران شده اند که بسیاری از آنها کارگر هستند.

البته دولت سعی کرد با نظم و ترتیب وارد بازار اجاره مسکن شود که گزارش های مراجع آماری و ماجرای خیابان های شهر و کوچه های اجاره ای نشان از شکست آن داشت.

حاشیه نشینی تهران

با شیوع کووید 9 در ایران، ستاد مرکزی کرونا با صدور بخشی اعلام کرد که مالکان مجاز به ترک مستاجر نیستند و حداکثر افزایش اجاره بها سالانه ملک در تهران 25 درصد است. اما دولت طبق معمول نتوانست بازار را به صورت اجباری کنترل کند و در این مدت گزارش های مرکز آمار و بانک مرکزی نشان می داد که تورم اجاره بهای مسکن در تهران در مقاطعی 50 درصد افزایش یافته است.

البته تصمیم ستاد ولیعهد مبنی بر عدم صدور حکم تخلیه چندان قابل اجرا نیست. نعمت احمدی، وکیل دادگستری توضیح می دهد که ستاد کرونا به شورای حل اختلاف اعلام کرده است که حکم تخلیه صادر نکند، اما در مواردی که مالک مدعی است باید در خانه زندگی کند یا قصد فروش ملک را دارد، نمی توان کاری انجام داد. و دستور تخلیه صادر می شود.

بیتله ستاریان، تحلیلگر اقتصاد مسکن نیز وضعیت بازار مسکن را نگران کننده دانست و گفت: وضعیت نامطلوب اقتصاد کلان کشور بر بازار مسکن و همچنین تمامی بازارها تاثیر گذاشته است.

وی می گوید: عرضه مسکن در مقایسه با تقاضا بسیار کم است و کاهش ساخت و ساز و افزایش قیمت زمین، افزایش قیمت مصالح ساختمانی و دستمزد و… منجر به تورم بالا در بخش مسکن و دو برابر شدن – تورم دیجیتال منجر به مسکن شده است که برگرفته از وضعیت کالاهای مصرفی و تبدیل به کالای سرمایه ای و با تداوم این شرایط مصرف شخصی است اما برای حفظ ارزش سرمایه، پایتخت.

این تحلیلگر به شارک گفت: ادامه وضعیت فعلی در بازار مسکن به افزایش حاشیه نشینی دامن می زند.

در همین راستا، گزارش موسسه عالی تحقیقات تامین اجتماعی نشان می‌دهد که جمعیت زیر خط فقر در سال‌های 96 تا 99 دو برابر شده است و سازمان برنامه‌ریزی و برنامه‌ریزی استان تهران در سال گذشته اعلام کرده بود که حدود چهار میلیون نفر در تهران حاشیه‌نشین یا ناکارآمد هستند. و سکونتگاه های غیررسمی.