حمید شجاعی: بسیاری از تحلیلگران، کارشناسان و شخصیت های سیاسی بر این باورند که جامعه امروز با مسائل و مشکلاتی در عرصه های مختلف مواجه است که برخی فکر می کنند از مشکل و چالش عبور کرده و به ابرچالش رسیده اند. نمونه ای از این معضل را می توان در حوزه مشکلات زیست محیطی و منابع نیز مشاهده کرد که بحران آب و اکوسیستم یکی از موضوعاتی است که باید به طور جدی به آن پرداخته شود و راه حل های عملیاتی برای آن یافت شود. این در حالی است که در عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و … نیز با مشکلاتی مواجه هستیم. حوزه هایی که باید شامل اصلاحات و تغییر رویکرد و عملکرد در این حوزه ها باشد. بنابراین، تعداد قابل توجهی از کارشناسان و صاحب نظران معتقدند که برای حل بسیاری از سوالات و اختلافات ایجاد شده بین نیروها یا جامعه، می توان از توانایی های مغفول مانده استفاده کرد. اما مترقیان از قانون اساسی استفاده کردند و حل مشکلات را به روشی بهتر تسریع کردند. اما معلوم نیست چرا هر وقت صحبت از بازگشت به قانون اساسی و استفاده از ظرفیت این قانون عالی می شود، برخی افراد و جریان ها چندان دل خوشی از این موضوع ندارند. اگرچه در خود قانون اساسی اصولی وجود دارد، اما استناد به آن می تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. اصولی مانند اصل 59 که در مورد همه پرسی و همه پرسی صحبت می کند. حتی قانون اساسی در اصل 177 خود از بازنگری در قانون صحبت می کند و سیاستمداران بارها به این نکته اشاره کرده اند که پس از گذشت 33 سال از آخرین بازنگری این قانون؛ با در نظر گرفتن تغییرات سریع در زمینه های مختلف، ممکن است بازنگری در قانون اساسی صورت گیرد. اما امروزه عده ای تصور می کنند در برخی مسائل در حوزه سیاست داخلی، خارجی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی می توان به اصل 59 قانون اساسی مراجعه کرد و با مراجعه به آرای عمومی مشکلات را حل کرد. البته با توجه به شرایط کنونی جامعه و مطالبات مردم می توان دریافت که در برخی حوزه ها می توان از رفراندوم و آرای عمومی استفاده کرد. امام (ره) همواره از نقش و تأثیر بی بدیل مردم در اداره امور جامعه سخن می گفت. حال باید دید در این مورد قاطعیت وجود خواهد داشت و در چه موضوعاتی شاهد رفراندوم خواهیم بود.
عمومی شدن حکومت بر همه پرسی مقدم است
معاونی در خصوص اعمال اصل رفراندوم و اینکه چقدر مفید خواهد بود، گفت: کشور ما کشوری است که همه چیز با رای مردم اداره می شود. . علی اصغر عابستانی درباره سازوکار درخواست و برگزاری رفراندوم نیز گفت: این قانون ساختار و مقدمات اجرایی نیز دارد، یعنی رئیس جمهور باید موضوعی را که می خواهد به رای علنی در مجلس بگذارد، درخواست رئیس جمهور باید با سه چهارم آرای نمایندگان مردم تصویب شود و برای اجرا باید برگزاری همه پرسی اعلام شود. و افزود: قطعاً اگر آقای رئیس جمهور این تصمیم را بگیرد ما از ایشان در مجلس استقبال خواهیم کرد تا بتوانیم وارد چنین فرآیندهایی شویم و این نیز روند خوبی است. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با تاکید بر اهمیت اصلاح برخی ساختارها تصریح کرد: به نظر من مهمتر از رفراندوم در یک موضوع، اصلاح ساختارهای مدیریت دولتی است تا بتوانیم حکومت کنیم. محبوب تر؛ یعنی مردم در تصمیماتی که تک تک در جامعه گرفته می شود احساس نقش می کنند این بهتر از رفراندوم در یک موضوع خاص و فردی است. نماینده سبزوار در تشریح اصلاحات لازم در این راستا تصریح کرد: به عنوان مثال باید به دولت های محلی و انتخابات محلی بها داده شود، به شوراهایی که منتخب مردم هستند اختیارات و جایگاه بالاتری بدهیم و شهرداران را مستقیماً از سوی مردم انتخاب کنیم. . اگر بتوانیم ساختار حکومتی خود را مردمی‌تر کنیم و نقش مردم را در عرصه‌های مختلف توسعه دهیم، دیگر این ذهنیت وجود نخواهد داشت که باید بریم و در یک موضوع انتخابات برگزار کنیم. زیرا مردم در جریان امور نسبت به همه امور نظر خود را اعلام خواهند کرد. عنابستانی تاکید کرد: این اتفاقی است که باید بیفتد و من آن را «ارتقای حاکمیت و حکومت بر اساس دیدگاه مردم» می نامم نقش آفرین بودن.
استناد به صدای مردم نظام را تقویت می کند
دبیر کل جامعه مدرسین دانشگاه ها با بیان اینکه در خصوص لزوم رجوع به قانون اساسی در حل برخی از مشکلات جامعه، خود قانون اساسی امکانات زیادی برای مدیریت بهینه امور کشور و در واقع رفتن دارد، گفت: بازگشت به قانون اساسی راه حل بسیاری از این مشکلات است. برگزاری انتخابات رقابتی و نفی تفسیرهای پیچیده از اصول قانون اساسی که برخی نهادها می کنند، کلید حل بسیاری از مشکلات است. محمود صادقی به آرمان ملی گفت: اصل 59 قانون اساسی نیز یکی از ظرفیت هایی است که فلسفه آن نیز نوعی دموکراسی مستقیم است در کنار سایر راه های اعلام آرای مردم که معمولا از طریق نمایندگان آنها در مجلس پیگیری می شود. آنها این مشکل را در سراسر جهان بسیار تجربه کرده اند و امروز حتی از این رای برای بسیاری از تصمیمات محلی استفاده می کنند. نماینده مردم تهران در مجلس دهم تصریح کرد: البته در دهه 60 حتی دولت وقت لایحه این اصل 59 را تصویب و صادر کرد و مجلس نیز نحوه برگزاری رفراندوم را در خصوص سازوکار اجرایی تصویب کرد، اما ما نیستیم. از این ظرفیت استفاده کرد. اگرچه در سال 1968 خود قانون اساسی به گونه ای اصلاح شد که این ظرفیت را اعمال کند. صادقی تصریح کرد: به نظر من مشکلاتی که ما داریم که در سیستم عادی با فرآیندهای عادی قابل حل نیست از این طریق قابل حل است. وی تاکید کرد: پشتوانه اصلی نظام جمهوری مردم هستند و طبیعی است که هر چه صدای مردم در تصمیم گیری ها تاثیر بگذارد این جمهوری معنادارتر می شود و نظام تقویت می شود.