افزایش تولید و درآمد در بخش پتروشیمی محور کلیدی اقتصاد پایدار / راه مطمئن برای جلوگیری از خام فروشی و ورود به بازارهای جهانی است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به گزارش صاحب نیوز؛ با تصویب شورای عمومی فرهنگی کشور، 17 دی ماه به عنوان روز صنعت پتروشیمی در تقویم رسمی کشور درج می شود. صنعت پتروشیمی کشور با تأسیس پتروشیمی مرودشت در سال 1342 در کشور راه اندازی شد، این مجموعه در ابتدا به عنوان زیر مجموعه وزارت صنعت در آن زمان کار خود را آغاز کرد. اما با توجه به وابستگی صنعت پتروشیمی به مواد اولیه وزارت نفت، با تاسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان زیرمجموعه شرکت نفت، مدیریت صنعت پتروشیمی به وزارت نفت واگذار شد.

صنعت پتروشیمی بخشی از صنایع شیمیایی است که محصولات شیمیایی را از نفت یا گاز طبیعی تولید می کند. البته برخی از ترکیبات شیمیایی تولید شده از نفت و گاز از سایر سوخت های فسیلی مانند زغال سنگ یا منابع تجدیدپذیر مانند ذرت، خرما یا نیشکر نیز به دست می آیند.

امروزه فرآورده های نفتی علاوه بر مصرف سوخت موتور، روغن موتور و … نقش ارزنده ای در تامین بسیاری از قطعات مورد نیاز برای تولید وسایل نقلیه دارند. فرآورده های نفتی برای سوخت رسانی به موشک های هدایت شونده، فضانوردان و ماهواره ها و حتی برای ساخت بسیاری از اجزای داخلی آنها استفاده می شود. مواد اولیه اکثر داروها و حتی آنتی بیوتیک ها از ترکیبات نفتی استخراج می شود. بررسی اجمالی صنعت پتروشیمی بخشی از صنعت شیمیایی است که محصولات شیمیایی را از مواد خام حاصل از نفت یا گاز طبیعی تولید می کند. قبل از ورود نفت به مفهوم مدرن زندگی انسان، مواد شیمیایی لازم از طریق دگرگونی صنایع گیاهی و حیوانی به دست می آمد. اما در اوایل قرن بیستم، نفت خام و گاز طبیعی به عنوان مواد خام برای بسیاری از ترکیبات مورد نیاز انسان اهمیت فزاینده ای پیدا کرد.

مردمان متمدن باستان، به ویژه سومری ها، آشوری ها و بابلی ها، حدود 4500 سال پیش در بین النهرین (عراق امروزی) با برخی از نفت های موجود در دریاچه کوروش آشنا بودند. آنها از خود قیر به عنوان ماده ای غیر قابل نفوذ استفاده می کردند. رومی ها و یونانی ها نیز از مواد قیری برای غیرقابل نفوذ کردن بدنه کشتی ها استفاده می کردند. همچنین برای روشنایی و گرمایش استفاده می شود.

با توسعه فناوری حفاری در اواسط قرن نوزدهم و فناوری تقطیر و تصفیه روغن در اواخر قرن نوزدهم و استفاده از آن در موارد بدون سوخت، جهشی شگفت انگیز به وجود آمد. بنابراین امروزه صنعت پتروشیمی نقش اساسی در تامین نیازهای عمومی جامعه دارد.

قدمت تاسیس صنعت پتروشیمی در ایران 50 سال است و به دهه 1330 برمی گردد. در اواخر این دهه وزارت اقتصاد وقت برای گسترش صنعت پتروشیمی کشور یک شرکت شیمیایی تأسیس کرد و در سال 1337 طرح احداث کارخانه کود شیمیایی در مروداش فارس توسط این شرکت اجرا شد، بنابراین رشد این صنعت مستلزم متخصصین بود. فعالیت های گسترده تر و هماهنگ با صنعت نفت و گاز بود و نیاز به ایجاد سازمانی برای توسعه و هدایت صنعت پتروشیمی به زودی آشکار شد و ایجاد و توسعه صنعت پتروشیمی در این شرکت متمرکز شد. فاز اولیه توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی که شامل توسعه صنعت می‌شد، در قالب سه برنامه توسعه در سال‌های 1342 تا 1365 محقق شد که منجر به تامین نیاز داخلی برای کودهای شیمیایی و مواد اولیه پتروشیمی و شیمیایی و ساخت و ساز چندین مجتمع پتروشیمی از جمله بندرامام. پروژه های توسعه ایران و ژاپن، فارابی (ایران نیپون)، خارک، پازارگاد، کربن اهواز (ایران)، رازی (شاهپور) و پتروشیمی شیراز.

جنگ تحمیلی باعث رکود توسعه صنعت پتروشیمی در ایران شد و در این مدت اگرچه طرح توسعه پتروشیمی شیراز تکمیل شد، اما ساخت پتروشیمی بندر امام متوقف شد. با پایان جنگ، بازسازی مجتمع های آسیب دیده جنگ در قالب برنامه اول توسعه تا سال 1373 به طول انجامید و در این مدت چند پروژه بزرگ از جمله پتروشیمی اصفهان و پتروشیمی اراک و تکمیل مجتمع بندرامام به بهره برداری رسید. . توسعه صادرات، خصوصی سازی و سودآوری در برنامه پنج ساله دوم از سال 1374 تا 1378 از دیگر مراحل توسعه پتروشیمی ایران بود که با استفاده از سایر طرح های برنامه، تولید سالانه را از 4.2 به 11 میلیون تن در سال افزایش داد. پنج سال اول

برنامه سوم توسعه با اهدافی چون توسعه صادرات و ارتقای صنعت صادرات غیرنفتی، گسترش خصوصی‌سازی و توجه ویژه به تحقیق و توسعه و استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود، آغاز مرحله جهش و تحکیم در صنعت پتروشیمی ایران بود. و ایجاد ظرفیت های جدید تولید برای دستیابی به. هدف آن فروش 20 میلیارد دلاری محصولات پتروشیمی تا پایان برنامه پنجم توسعه بود.

اگرچه برنامه های متعددی برای دستیابی به این هدف اجرا شده است، اما تشدید تحریم ها از اواسط سال 1380 و چالش های داخلی صنعت پتروشیمی از جمله خصوصی سازی و قیمت خوراک و مواردی از این دست، موانع جدی بر سر راه توسعه این صنعت قرار داده است. اما مزایای بی بدیل صنعت پتروشیمی ایران که در دستیابی به علوفه کافی، منابع آبی و بسترهای مناسب صادرات خلاصه می شود، باعث شده پتروشیمی ایران همچنان در رتبه دوم منطقه قرار گیرد و از خام فروشی کشور جلوگیری کند. نقش مهمی دارد.

مقامات آمریکایی بارها در مصاحبه های خود گفته اند که به دنبال تشدید تحریم ها علیه ایران هستند. پس از کاخ سفید تحت تحریم‌های ثانویه و عدم تمدید تحریم‌ها، معافیت‌های فروش و صادرات نفت ایران از هشت کشور عملاً فروش نفت خام ایران را محدود کرد و شیوع بیماری عروق کرونر قلب طی هفت ماه گذشته محدود شد. هم بر کاهش شدید قیمت نفت خام در بازارهای جهانی و هم بر کاهش تقاضا برای نفت خام.

ساموئل واتکینز، کارشناس نفت و بازارهای مالی، وضعیت صنعت پتروشیمی ایران و چشم انداز آن برای آینده وب سایت اویل پرایس را مورد بحث قرار می دهد. به گفته واتکینز، اکنون که خط لوله گور-یاسک نهایی شده است، تمرکز اصلی ایران در شرایط تحریم بر توسعه میادین عظیم گازی غرب کارون و پارس جنوبی در کنار بهینه سازی بخش پتروشیمی پیش از این در سطح جهانی است. افزایش تولید و درآمد در بخش پتروشیمی همواره از محورهای کلیدی اقتصاد پایدار بوده است. یعنی از سرمایه فکری برای رشد کسب و کار خود در جایی که ممکن است استفاده می کند. ایران علاوه بر بحث در مورد امکان احیای برجام، بخش پتروشیمی را بخش مهمی از حیات بلندمدت اقتصادی خود می‌داند. در همین راستا وزیر نفت اخیرا گفته است که ایران تا سال 2027 به رتبه اول پتروشیمی در منطقه خواهد رسید. بر اساس اعلام شرکت ملی صنایع پتروشیمی، تولید محصولات پتروشیمی ایران از 3 میلیون تن در سال 78 به 83.5 میلیون تن در سال گذشته افزایش یافته است. سال؛ اما این رقم به دلیل تحریم های آمریکا کمی کمتر از سال قبل است. جواد اوجی اخیرا گفته است که درآمد ایران از صادرات پتروشیمی در سال 1400 به 4.8 میلیارد دلار خواهد رسید. با این رقم، سهم ایران از تجارت پتروشیمی در خاورمیانه که در سال 1399 20.2 درصد بود، در سال جاری به 22.1 درصد افزایش می یابد.

گام بعدی در توسعه صنعت پتروشیمی شامل 47 پروژه خواهد بود که درآمد این صنعت را تا سال 2027 به 50 میلیارد دلار افزایش می دهد (البته این رقم شامل کل فروش داخلی و خارجی می شود.) 10 پروژه نسبت به سایر پروژه ها فوریت بیشتری دارند که باید عملیاتی شوند. تا پایان سال 1400 این طرح ها به راحتی ظرفیت پتروشیمی کشور را به بیش از 100 میلیون تن در سال می رساند. یکی از این پروژه ها طرح احداث شرکت پتروشیمی سبلان است که ظرفیت تولید سالانه 1.65 میلیون تن متانول با عیار AA به ارزش 400 تا 450 میلیون دلار در سال دارد.

صنعت نفت و گاز در شرایطی به کمک اقتصاد آمده و درآمد ارزی بالایی برای کشور به همراه داشته است، در شرایطی که فروش نفت در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها دوباره با مشکل مواجه شده و پول صادرات نفت چالش برانگیز است. محصولات پتروشیمی در کنار سودآوری بالاتر از فروش نفت خام، راه آسان تری برای ورود به بازارهای جهانی دارند. به همین دلیل توسعه این صنعت یکی از اولویت های کشور است و جواد اوجی وزیر نفت نیز اندکی قبل از رسیدن به رتبه اول تولید این محصولات در منطقه تا سال 2027 اعلام کرد که درآمدهای سالانه این صنعت به به 50 میلیارد دلار خواهد رسید.

همه این مشکلات نشان می دهد که با تکیه بر تولید و ظرفیت داخلی و اعتماد به مهندسان جوانی که تاکنون توانسته اند چندین پالایشگاه را به بهره برداری برسانند، می توان تاثیر تحریم ها را به میزان قابل توجهی کاهش داد و حضور ایران در این صنعت باید بیش از پیش باشد تا بتوانیم تا از مزایای فراوان این محصولات بهره مند شوید.

انتهای پیام/