در ادامه این مقاله آمده است: ایران روز سه شنبه ۱۸ سال پس از پذیرش به عنوان عضو ناظر در نشست مجازی سازمان همکاری شانگهای به میزبانی هند به عضویت کامل سازمان همکاری شانگهای درآمد. درخواست تهران برای عضویت کامل در سال 2021 پذیرفته شد. چین، روسیه، هند، پاکستان و چند کشور آسیای مرکزی اعضای سازمان همکاری شانگهای هستند. این سازمان اعضای بیشتری به عنوان شرکای گفتگو و اعضای ناظر در سراسر قاره آسیا دارد.
این عضویت در حالی صورت می گیرد که ایران به دنبال روابط بهتر با روسیه و چین و همچنین با آسیای مرکزی برای خروج از انزوای بین المللی و غلبه بر سد تحریم های آمریکا و اروپا است. به گزارش خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران، تجارت غیرنفتی ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از اسفند تا مرداد سال گذشته با 31 درصد افزایش به بیش از 17 میلیارد دلار رسید.
رایان بول، تحلیلگر خاورمیانه در RANE، یک شرکت مشاوره مخاطره آمیز مستقر در ایالات متحده، معتقد است که عضویت کامل در سازمان همکاری شانگهای برای جمهوری اسلامی بیشتر نمادین است تا عملی.
این کارشناس به المانیتور گفت: «سازمان همکاری شانگهای در مقایسه با ائتلاف قدرتمندی مانند ناتو یک بلوک قدرت ضعیف است.
سازمان همکاری شانگهای گاهی اوقات “ضد ناتو” نامیده می شود، اما بر اساس گزارش سپتامبر 2022 توسط موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، قدرت این بلوک نسبتا محدود است.
در گزارش این اندیشکده که توسط نیکول گراجوسکی نوشته شده است، آمده است: «به دلیل اختلافات کشورهای عضو، هماهنگی سیاست ها و یکپارچگی منطقه ای از ابتدای تشکیل این بلوک محدود بوده است. بخشی از این امر به دلیل ناکافی بودن ظرفیت اداری و طراحی سازمانی این اتحادیه است. این گزارش همچنین اشاره می کند که سازمان همکاری شانگهای با اجماع [و نه رای اکثریت] مدیریت می شود و این سبک تصمیم گیری، همکاری اساسی را محدود می کند.
رایان بول می گوید سازمان همکاری شانگهای هیچ منفعت مستقیم و ملموسی برای ایران نداشته است، اما تهران می تواند از راه های دیگری از عضویت در این بلوک بهره مند شود. از جمله اینکه با عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، شانس این کشور برای عضویت در بریکس افزایش می یابد، به ویژه اینکه ایران نیز ماه گذشته در نشست بریکس در آفریقای جنوبی شرکت کرد.
وی با بیان اینکه همکاری ایران و چین در زمینه پهپادها نیز می تواند افزایش یابد، گفت: ایران نیز به واسطه عضویت خود می تواند از روابط دفاعی بهتری با چین و روسیه و همچنین امکان دریافت تسلیحات از این دو کشور برخوردار باشد. در این بلوک” باشد.
تهران پهپادهای مورد نیاز مسکو را برای جنگ با اوکراین تامین کرده است و چین یکی از کشورهای پیشرو در زمینه فناوری هواپیماهای بدون سرنشین در جهان است. الجزیره با استناد به داده های موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم در ژانویه گزارش داد که چین بزرگترین صادرکننده پهپادهای نظامی در دهه گذشته بوده است.
رایان بول تصریح کرد: عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای نشان می دهد که تهران به طور فزاینده ای خود را با نظم جهانی به رهبری روسیه و چین همسو می کند و این تغییری نسبت به جهان بینی قبلی تهران مبنی بر پان اسلامیسم و عدم تعهد است. [به شرق و غرب] است.”
ایران تنها کشور خاورمیانه نیست که به دنبال روابط قوی تر با سازمان همکاری شانگهای است. در ماه مارس، کابینه عربستان سعودی لایحه پیوستن به این سازمان را تصویب کرد. در ماه مه گذشته، امارات متحده عربی و کویت به عنوان “شریک گفتگو” به این سازمان پیوستند.
به گفته بول، تمایل عربستان سعودی و امارات برای تقویت روابط خود با سازمان همکاری شانگهای احتمالاً به روابط آنها با ایران بستگی دارد.
این تحلیلگر گفت: تمایل عربستان و امارات برای تقویت روابط خود با سازمان همکاری شانگهای بستگی به نحوه برخورد آنها با ایران دارد. با عضویت آنها به عنوان “شریک بحث” و تبدیل شدن به اعضای اصلی سازمان، مسیر برای آنها روشن است.
اما اگر خصومت ها از سر گرفته شود، تقریباً به این معنی است که عربستان سعودی و امارات پیشرفت خود را در سازمان همکاری شانگهای متوقف خواهند کرد، اگر به طور کامل خارج نشوند.»
امارات سال گذشته روابط عادی خود را با ایران از سر گرفت، در حالی که عربستان سعودی در ماه مارس با میانجیگری چین این کار را انجام داد. روابط عربستان و ایران از آن زمان بهبود یافته است و ایران ماه گذشته سفارت خود را در ریاض بازگشایی کرد.