روز جدید : هنوز مشکلاتی وجود دارد که جزو خطوط قرمز ماست. هنوز ابتکار عملی و معتبری از آمریکا در مورد ضمانت نامه دریافت نکرده ایم. ما معتقدیم همه مسائل چه در حوزه انرژی هسته ای و چه در زمینه رفع تحریم ها باید به صورت یک بسته حل شود. با بازگشت همه طرف‌ها به آژانس، پذیرفتن سیستم نظارت دقیق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و قرار دادن برخی از موضوعات خود در دستور کار شورای حکام آژانس برای ما قابل قبول نیست.
حسین امیرعبدالهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت و گو با شبکه خبری سیانان به سوالات خبرنگار این شبکه پاسخ داد.
سیانون: وزیر، به این برنامه خوش آمدید. به نظر می رسد خوش بینی بسیار محتاطانه ای نسبت به احیای برجام و امضای مجدد توافق هسته ای با ایران وجود دارد. آیا شما هم در این خوش بینی شریک هستید؟
امیر عبداللهیان: ما به نتیجه مذاکرات در وین خوشبین هستیم، اما برخی از آنها مربوط به جمهوری اسلامی ایران است. چرا ما خوشبین هستیم، زیرا دولت آقای رئیسی اراده قوی برای دستیابی به یک توافق خوب و فوری در وین دارد؟ ما در هفته‌های اخیر برای رسیدن به یک توافق خوب سخت کار کرده‌ایم و اکنون می‌توانم بگویم که هیچ‌وقت تا این حد به توافق خوب نزدیک نشده‌ایم.
سیانون: این دیدگاه شما بسیار خوش بینانه است و فکر نمی کنم تا به حال نشنیده باشم که یک مقام ایرانی یا حتی یک آمریکایی یا اروپایی تا این حد خوش بینانه در مورد احتمالات صحبت کند؟
امیر عبداللهیان: هیئت ایرانی برای نزدیک شدن به این توافق خوب، ابتکار عمل و انعطاف زیادی از خود نشان داده است. اکنون نوبت آمریکا و غرب است که ابتکار عمل و انعطاف نشان دهند. ابتکار و انعطاف طرف غربی می تواند مذاکرات را در کمتر از چند ساعت یا چند روز کامل کند.
آقای بایدن سعی می کند از طریق میانجیگری به ما بگوید که با حسن نیت است، اما از طرف دیگر، آقای راب مالی در میز مذاکره انعطاف نشان می دهد. این در حالی است که آمریکایی ها برجام را زیر پا گذاشته اند، بنابراین اکنون باید مسئولیت این موضوع را بر عهده بگیرند و انعطاف لازم را از خود نشان دهند تا این مذاکرات به توافق نهایی منجر شود.
سیانون: چه نوع انعطافی از طرف مقابل در مذاکرات انتظار دارید؟
امیرعبدالیان: هنوز برخی مسائل جزو خطوط قرمز ماست. هنوز ابتکار عملی و معتبری از آمریکا در مورد ضمانت نامه دریافت نکرده ایم. ما معتقدیم همه مسائل چه در حوزه انرژی هسته ای و چه در زمینه رفع تحریم ها باید به صورت یک بسته حل شود. زمانی که همه کشورها به آژانس باز می گردند، پذیرفتن سیستم نظارت دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی و قرار گرفتن همزمان برخی از مسائل ما در شورای حکام آژانس برای ما قابل قبول نیست. در سال 2015 در یک توافق سیاسی با طرف های دیگر همه مسائل مربوط به ضمانت ها را حل کردیم و حالا می توانیم همین مدل را اعمال کنیم و من شب گذشته در گفت و گو با وزیر خارجه آلمان به او گفتم. ما معتقدیم اگر مذاکرات وین، آمریکا و غرب در این شرایط بحرانی واقع بینانه پیش نرود، قطعاً آنها مسئول شکست احتمالی مذاکرات خواهند بود.
سیانون: برخلاف دفعه قبل، ایالات متحده و ایران مستقیماً با یکدیگر گفتگو نمی کنند و من فکر می کنم که رهبری عالی ایران مذاکرات مستقیم را ممنوع کرده است. اما واقعا چرا که نه؟ زیرا به سرعت و سهولت مذاکرات نیز کمک می کند، به خصوص که مذاکرات در واقع بین دو طرف است؟
امیرعبدالیان: دیوار بلندی از بی اعتمادی بین ما و آمریکایی ها وجود دارد. در هفته‌های اخیر گزارش‌هایی از کانال‌های مختلف دریافت کرده‌ایم که مقامات آمریکایی علاقه‌مند به گفت‌وگوی مستقیم با جمهوری اسلامی ایران هستند. حتی چند روز قبل از اینکه برای کنفرانس امنیتی مونیخ عازم آلمان شوم، پیام‌هایی دریافت کردم که می‌پرسیدند آیا مایلید در حاشیه کنفرانس با مقامات آمریکایی صحبت کنید؟ من به صراحت در پاسخ گفتم که آمریکایی ها باید رفتار خود را تغییر دهند. آقای بایدن نه می تواند از حسن نیت صحبت کند و نه از سوی دیگر تنها در چند ماه گذشته سه بار تحریم های جدیدی را علیه اشخاص حقوقی و حقیقی ایرانی اعمال کند. این بدان معناست که آقای بایدن راه ترامپ را دنبال می کند و تحریم هایی را اعمال می کند. ما نمی توانیم این تناقض را در گفتار و رفتار درک کنیم. مقامات آمریکایی با حسن نیت صحبت می کنند و سپس تحریم های جدیدی را علیه ما اعمال می کنند. بنابراین ما حق داریم آنها را بر اساس رفتارشان قضاوت کنیم.
در وین، آقای راب مالی همچنین علاقه مند به گفتگو با مذاکره کننده ارشد ما، دکتر باقری است، زیرا این ارتباط اکنون از طریق تبادل غیر کاغذی توسط آقای مورا انجام می شود. اما یک سوال اساسی در اینجا وجود دارد و آن اینکه آیا علاقه ای به گفتگوی مستقیم ما با یکدیگر وجود دارد؟ و آیا به طور کلی تصویر روشنی از این گفتگو وجود دارد؟
من در ماه سپتامبر در نیویورک اعلام کردم که آقای بایدن خوش نیت و جدی است. ابتکار عمل نشان دهید و مثلاً برخی از دارایی های ایران را آزاد کنید. ما از آقای بایدن نمی خواهیم که از بانک های آمریکایی به ما پول یا وام بدهد، بلکه از پول مردم ایران با حسن نیت آزاد کند. با این حال، به ما گفته می شود که هر چیزی تنها پس از مذاکره مستقیم ممکن است اتفاق بیفتد و این نشان می دهد که حسن نیت تنها در قالب کلمات قابل بیان است.
فیروزه ای: موضوع آخر بحث حقوق بشر است، اما مسئله پول نیز هست. زیرا اکنون شما موضوع آزادسازی آمریکا از دارایی های ایران را مطرح کرده اید. ما می دانیم که بریتانیا برای آزادی نازنین زاگری رادکلیف با کشور شما توافق نامه امضا کرده است. قرار بود تابستان گذشته این اتفاق بیفتد، اما این معامله شکست خورد. در حال حاضر، همانطور که همه ما می دانیم، این پول زیادی است. حدود 400 میلیون پوند ایران از انگلیس برای خریدهای نظامی قبلی در زمان شاه که هرگز دریافت نکرد. بنابراین شما پرداخت کردید، اما چیزی دریافت نکردید. شما آن پول را می خواهید. آیا پرداخت این بدهی قابل توجه به ایران آزادی نازنین را تضمین می کند؟
امیرعبدالیان: برای ما بحث تبادل اسرا یک موضوع کاملا انسانی است. سال گذشته توافقی برای تبادل زندانیان جدا از مذاکرات وین حاصل شد. حتی نام فردی که نام بردید در لیست تبادل زندانیان بود. متأسفانه در دقیقه 90 آمریکایی ها اعلام کردند که همه برنامه ها باید در بسته کامل دیده شود و به همین دلیل تعویض صورت نگرفت. ممکن است آمریکایی ها علاقه مند به تبادل اسرا به عنوان بخشی از مذاکرات وین باشند، اما ما معتقدیم که این یک موضوع بشردوستانه است و جدای از مذاکرات وین، می توان آن را گامی فوری تلقی کرد.