روز جدید معاون رئیس جمهور گفت: برای گروه های اروپایی غیرقابل باور بود که مسئولیت تولید اوورا به ایران سپرده شود. اما پس از مدتی رئیس آیورا اعلام کرد که کار زنان ایرانی بسیار بهتر از گذشته انجام شده که بر عهده کشورهای اروپایی بوده است.
متن گفتگو با انسیه هزالی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده به شرح زیر است:
شما در سخنان خود بارها به حمایت ویژه از زنان کشورمان اشاره کردید. مواردی مانند نیاز مردان به پرداخت نفقه و حقوق برابر زن و مرد. آیا در جلسه ای که اخیراً در سازمان ملل برگزار کردید این موارد را اعلام کردید؟ چه نوع واکنش و بازخوردی از آنها دریافت کردید؟
آره؛ برایشان خیلی جالب بود اما صدای خیلی از ما به گوششان نمی رسید و متاسفانه چهره زنان ایرانی را آنقدر بد کردند که حتی تعجب کردند که بیش از 50 درصد از پذیرفته شدگان در دانشگاه های ما زن هستند و آن ها. گفت آیا زنان شما دانشگاه می روند؟! آنها هرگز تصور نمی کردند که زنان ما جزو پیشگامان تولید واکسن باشند و بتوانند در بسیاری از نوآوری های علمی و توانایی های کارآفرینی الگو باشند.
این
می دانید که اوورا دو سال به ایران تحویل داده شد. الحمدلله خانم های ما برنامه های خیلی خوبی ارائه می دهند. زمانی که رئیس جمهور ایورا گفت که روزی این مسئولیت به ایران سپرده خواهد شد، برای آنها غیرقابل باور بود، برای برخی غیرقابل باور بود که ایران این مسئولیت مهم را به عهده بگیرد. اما بعد از 8-9 ماه رئیس آیورا اعلام کرد که کار بسیار بهتر از قبل انجام شد که بر عهده کشورهای اروپایی بود و ما نمی دانستیم که چنین قدرت و ظرفیتی در بانوان ایرانی وجود دارد.
امیدواریم این موفقیت ها ادامه داشته باشد. در صحبت هایتان به موضوع تهاجم فرهنگی اشاره کردید. یکی از مسائلی که در کنشگری و روابط اجتماعی به چشم می خورد و هنوز در جامعه امروز ما طنین انداز است، بحث حجاب است. در رابطه با حجاب دو رویکرد کلی وجود دارد: برخی معتقدند چون جامعه ما زندگی دینی دارد، حجاب اجباری است و حکومت می تواند حجاب را اجرا کند و مردم را وادار به اطاعت کند، چه موافق عمومی باشد و چه نباشد. از طرفی علیرغم اینکه در اصل چهارم قانون اساسی به صراحت آمده است که کیفری، مدنی و غیره. قوانین باید در چارچوب اسلام باشد، عده ای حجاب را دین کامل نمی دانند و معتقدند چون فرهنگ حجاب برای مقبولیت عمومی لازم است از حمایت عمومی برخوردار باشد. نظر شما در مورد آن چیست؟
پشتوانه مردمی داشتن ضامن اجرایی برای هر قانون، آیین نامه و دستورالعملی است و البته خوب است برای قوانینی که تصویب می شود حمایت های فرهنگی و اجتماعی و سرمایه اجتماعی داشته باشیم. درباره اون هیچ شکی نیست. اما باید توجه کنیم وقتی از یک مشکل صحبت می کنیم، ببینیم مشکل چند حوزه است و از کدام حوزه صحبت می کنیم؟
بحث حجاب هم جنبه فردی دارد و هم جنبه اجتماعی. آیا ما در یک بافت اجتماعی می توانیم به یک مشکل نگاه فردی داشته باشیم و تاثیر آن را بر جامعه نبینیم؟ اگر برای جلوگیری از آسیب در جامعه لازم است، آیا نباید از نظر اجتماعی به موضوع توجه کرد؟! باید مشخص شود آرمان هایی که در جامعه مورد توجه قرار می گیرد و قدرتی که باید در خانواده های ما باشد دارای چه وابستگی هایی است که قانونگذار یا قانونگذار تشخیص می دهد. آیا هر کدام از این قوانین باید به رأی گذاشته شود؟
در مورد مبانی فلسفه حجاب، معتقدم که بیش از گذشته نیاز به بررسی دارد و بسیاری از اوقات ما به این نکته توجه نداریم. اگر می گوییم حجاب باید در جامعه باشد، باید فلسفه ای که خداوند بیان کرده و نکته ای که در قرآن آمده است برای مردم روشن شود. در واقع یکی از مسائل مربوط به حجاب، حرکت اجتماعی زنان است. یعنی اگر ورود زن به اجتماع لازم نبود، حجاب به این شکل وضع نمی شد و حدود و قیود ذکر شده وجود نداشت. در واقع حجاب ضامن تحرک اجتماعی برای زنان است.
مشکل دوم محافظت از زنان در برابر خشونت است. خداوند به صراحت می فرماید «یرفان فلا یوزین» تا زنان مورد آزار و اذیت و آزار و خشونت قرار نگیرند. یعنی حجاب مانعی برای حفظ زن است. ما این حریم خصوصی را در بسیاری از مکان ها و در مورد مسائل ارزشمند حفظ می کنیم. ضمن اینکه از نخبگان خود از لحاظ جسمی و روحی محافظت می کنیم. به همین ترتیب خداوند به زن به عنوان سنگی قیمتی و عنصری ارزشمند توجه می کند و به همین دلیل برای او حجاب اندیشیده است.
نکته سوم حفظ جامعه از آسیب است. خداوند در رابطه با امر زن و مرد به صراحت به این امر اشاره می کند تا دلهایشان امن باشد. یعنی حتی به بحث های روحی و روانی هم توجه می کند که در ارتباط باید به ارتباط قلبی شما و قلبی و چشمی و کلامی شما دقت شود تا آسیب نبینید. به این ترتیب از خود، خانواده و جامعه خود محافظت کنید. اگر بخواهیم جامعه ای سالم داشته باشیم که با فکر و تعقل پیش برود، باید این نکات را رعایت کنیم.
نکته چهارم این است که زن باید با عقل و توانایی های خود در جامعه ظاهر شود نه با اندام و ظاهر. اما در فرهنگ مبتذل غربی، زن با بدن همراه است. وقتی این فرهنگ مبتذل در جامعه تشویق می شود، بسیاری از توانایی های زنان نادیده گرفته می شود و شکوفا نمی شود. بنابراین اسلام محدوده جنسیتی خانواده را مشخص می کند و زن در جامعه به عنوان مرد و به عنوان سایر افرادی که با اندیشه، اندیشه، خلاقیت، هنر و علم در جامعه فعال هستند ظاهر می شود. ما این فلسفه را پشت قوانین مربوط به حجاب می بینیم که چگونه به نفع زنان است و می توان آن را به کمربند ایمنی تشبیه کرد که می تواند محدودیت ایجاد کند، اما مصونیت، امنیت و حریم خصوصی و محدودیت برای زنان و دختران دارد. در این موارد کسانی که قانون می گذارند باید مراقب باشند که قانون بر اساس حکمت و مصلحت جامعه باشد و طبیعتاً کار کارشناسی شده باشد.
در عین حال نحوه اجرای این قانون نیز بسیار مهم است که روشی باشد که اولاً توجیه لازم را داشته باشد و ثانیاً کرامت انسان را در نحوه اجرا در نظر بگیرد.
تسنیم: صرف نظر از ورود هنجاری و قانونی به بحث حجاب، برخی معتقدند که باید متناسب با شرایط اجتماعی اعمال شود و حکومت اسلامی باید انعطاف داشته باشد. به نظر شما آیا در قرآن و اسلام در مورد حجاب انعطاف وجود دارد تا حکومت اسلامی نیز ارزیابی وضعیت را در این مورد مد نظر قرار دهد؟
اسلام دینی است که به تسهیل و آسان‌تر کردن زندگی مردم شهرت دارد. شفقتی که در اسلام وجود دارد با هیچ دین دیگری قابل مقایسه نیست و به نظر من نحوه عمل و انجام آن بسیار مهم است. همچنین به فرموده امام راحل، شرایط زمان و مکان یکی از مسائل مهمی است که در اجتهاد باید مورد توجه قرار گیرد و این امر موجب پویایی اجتهاد و درک شرایط و موقعیت های خاص پیش روی انسان می شود و به این ترتیب شما هرگز به بن بست نرسید