آمارهای نجومی نرخ دلار در روزهای ابتدایی زمستان امسال در حالی ثبت شد که برخی از مسئولان مانند سخنگوی دولت همچنان بر جعلی بودن و موقتی بودن افزایش نرخ ارز تاکید می کنند. نکته جالب توجه این است که شاهد بی توجهی برخی مسئولان به وظایف خود هستیم، در واقع اگر همه دستگاه های دولتی به وظایف خود به درستی عمل کنند، نه تنها در حوزه مدیریت ارز بلکه در سایر بخش های اقتصادی نیز نتایج مثبتی مشاهده می شود.
ستاد قاچاق انسان: افزایش دلار به ما ربطی ندارد!
مثلا؛ امیرمحمد پرهام فر معاون پیشگیری ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه در خصوص افزایش اخیر قیمت ارز در بازار اثری از قاچاق ارز مشاهده نکرده ایم، گفت: عوامل موثر بر قاچاق ارز. گرانی ارز در حوزه اقتصاد کلان از اراده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است.
این اظهارنظر در حالی رخ داد که بر اساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، هر معامله فردا جرم انگاری شده و از آنجایی که ستاد اجرا و نظارت بر این قانون را بر عهده دارد؛ بنابراین با همکاری سایر نهادها باید در این زمینه اقداماتی انجام شود.
در حالی که همیشه اخباری از ریزش ارز و بسته شدن کانال های فردا به گوش می رسد. اما این صفحات همچنان فعال هستند، صفحاتی با 300000 فالوور!
البته این گفته صحیح است که مسئولیت اصلی بازار ارز بر عهده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیست، زیرا متغیرهای زیادی بر ارزش پول ملی اثرگذار است که خارج از کنترل و تصمیم گیری این ستاد است. اما لازم به ذکر است که در چند سال گذشته حجم زیادی از منابع ارزی صرف کالاهای قاچاق شده و این ستاد نقش هماهنگی و سیاستگذاری در جلوگیری از ورود و عرضه کالاهای قاچاق را ایفا می کند، اما ظاهرا موفقیتی حاصل نشده است. در این راستا محقق شد.
اگر حجم واردات قاچاق سالانه به کشور را 15 میلیارد دلار در نظر بگیریم، در 5 سال گذشته که شدیدترین تحریم‌های اقتصادی علیه کشور اعمال شد. بیش از 75 میلیارد دلار از منابع ارزی صرف قاچاق شد آیا روسیه الگوی خوبی برای ایران است؟
علاوه بر این، علی صالح آبادی، رئیس سابق بانک مرکزی نیز شیوه مدیریت خود را با دولت روسیه مقایسه کرد، در حالی که مرکز پژوهش های مجلس به اشتباه اقتصاد ایران را با روسیه مقایسه کرد.
به گفته کارشناسان مرکز پژوهش های شورای اسلامی، اقتصاد روسیه از نظر متغیرهای اساسی اقتصادی از جمله رشد نقدینگی، تولید، سرمایه گذاری، تورم، صادرات نفت، ذخایر ارزی، شرایط کاملا متفاوتی با اقتصاد ایران دارد و باید در این زمینه نقش آفرینی کند. نقش کلیدی برای اصلاح سیاست اساسی پول روسیه برای پایداری اقتصاد روسیه مهم است.
آنچه مشخص است این است که شاهد اظهار نظرهای عجیب و غریب از سوی مسئولان هستیم، نظراتی که در دولت های گذشته نیز دیده شده است و در نهایت به دلیل عدم اجرای قانون و خروجی های مثبت اقتصادی همواره فشار بر دهک های پایین جامعه وارد می شود. جامعه، ناکارآمدی که در نهایت منجر به اعتراض می شود نیز منجر می شود.
اظهار نظر برخی مسئولان جنبه فرافکنی دارد
مرتضی افگه، کارشناس و استاد اقتصاد دانشگاه چمران اهواز ضمن انتقاد از نظرات عجیب برخی از مسئولان کشور گفت: در روزهای اخیر سخنان بدون مبنای علمی و مطالعاتی از سوی برخی مسئولان شنیده شده و شاهد یک فرافکنی عجیب
وی ادامه داد: فردی در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز عوامل موثر بر گرانی ارز در حوزه اقتصاد کلان را فراتر از اراده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز عنوان کرد و گفت: این عوامل باعث افزایش قیمت ارز در حوزه اقتصاد کلان می شود. در حالی که برای هر واردات رسمی و غیررسمی کالا (قاچاق) نیاز به ارز است، در نتیجه حجم قاچاق بیش از 15 میلیارد دلار قطعا تقاضا برای ارز در داخل کشور را افزایش می دهد.
استاد اقتصاد دانشگاه چمران تصریح کرد: مگر اینکه تصور کنیم ارز ایرانیان خارج از کشور یا هموطنانی که در بانک های خارجی سپرده دارند برای قاچاق استفاده شود که تصورش غیرممکن است.
به گفته افکه، زمانی که اعلام شد واردات رسمی و قاچاق افزایش یافته است. این بدان معناست که تقاضا برای افزایش قیمت ارز افزایش یافته است و قطعا تقاضا در شرایط محدود بودن ارز ناشی از تحریم ها باعث افزایش نرخ ارز می شود.
وی خاطرنشان کرد: طبیعتاً در کنار این موارد حساسیت های سیاسی و اجتماعی منجر به افزایش انتظارات تورمی شده است. از آنجایی که مردم به دنبال حفظ ارزش دارایی و قدرت خرید خود هستند، در نتیجه به طور خودکار به سمت تبدیل دارایی ها به ارز یا طلا حرکت می کنند که تأثیر بیشتری نسبت به قاچاق دارد، اما واردات رسمی و غیررسمی نیز تأثیر زیادی دارد. .
مبارزه با قاچاق بر نرخ ارز تاثیر دارد
این کارشناس و تحلیلگر اقتصادی با اشاره به اینکه قیمت ارز متاثر از میزان عرضه و تقاضا است، گفت: به دلیل تحریم ها، دولت نتوانسته است عرضه را مدیریت کند. در واقع ورود ارز به دلیل کاهش فروش نفت و سایر کالاها و کمبود بودجه کاهش یافته است. در نتیجه تنها اقدام موثر دولت در شرایط فعلی می تواند در حوزه مدیریت و کنترل تقاضا باشد.
اگر بخشی از این مدیریت بر روی کالاهای قاچاق متمرکز شود، با توجه به کیفیت مدیریت و مبارزه با قاچاق کالا، حداقل میزان افزایش نرخ ارز کاهش می یابد و شاید تقویت مبارزه باعث کاهش نرخ شود.
مالیات بر عایدی سرمایه در کوتاه مدت تاثیری ندارد
استاد اقتصاد دانشگاه اهواز در بخشی دیگر از سخنان خود به موضوع مالیات بر عایدی سرمایه اشاره کرد و اظهار داشت: سیاست هایی مانند مالیات بر عایدی سرمایه در شرایط عادی موثر است اما در کوتاه مدت باید موارد دیگری را در قانون مدنظر قرار داد. شرایط فعلی کشور
وی افزود: بسیاری از مسئولان ایران را با کشورهایی مقایسه می کنند که ساختارهای جداگانه و شرایط متفاوتی دارند، به عنوان مثال رئیس کل بانک مرکزی روش مدیریت ارز کشور را با روسیه مقایسه کرد در حالی که مبنای این مقایسه اشتباه است و در نتیجه تصمیم گرفته شده از این مقایسه منجر به وخامت اوضاع اقتصادی کشور می شود.
به گزارش افگه، مقایسه با سایر کشورها و عدم توجه به ساختار خاص اقتصادی ایران نشان از بی تجربگی و ناآگاهی مسئولان نسبت به شرایط اقتصادی ایران دارد.
آیا تورم در پایان سال کاهش می یابد؟
این تحلیلگر مسائل اقتصادی به مشکل تورم نیز اشاره کرد و افزود: معمولا در ماه های پایانی سال به دلیل هزینه کرد درآمد، دولت با مشکل کسری بودجه مواجه می شود.
وی بیان کرد: در ماه های پایانی سال برای افزایش خرید مردم تحت تاثیر سال جدید، دولت باید اقداماتی را انجام دهد و اگر دولت نتواند از محل منابع بودجه ای مانند مالیات تامین بودجه کند. باید به وام بانک مرکزی روی آورد و در نهایت با این شرایط نمی توان انتظار کاهش تورم را داشت.