روز جدید محبوبه ولی: علیرغم هفته ها تلاش برای جلوگیری از صدور روادید توسط دولت بایدن برای رئیس جمهور ایران، ابراهیم رئیسی دیروز عازم آمریکا شد. در هفته‌های اخیر، مایک پمپئو و جمهوری‌خواهان کنگره، دولت بایدن را برای جلوگیری از ورود رئیسی به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل تحت فشار قرار داده‌اند و اتهامات همیشگی خود را علیه ابراهیم رئیسی مطرح کرده و مدعی شده‌اند که ایران در حال توطئه برای کشتن شهروندان آمریکایی است.
اما قانون به آمریکا به عنوان میزبان سازمان ملل اجازه نمی دهد از حضور مقامات کشورها در جلسات این سازمان جلوگیری کند. بایدن تحت هیچ فشاری نبود. حتی دونالد ترامپ نیز با وجود همه خشنودی ها و افراطی گری هایش نتوانست این قاعده را زیر پا بگذارد و دولت او تنها محدودیت های سفر در نیویورک را برای حسن روحانی و هیئت ایرانی اعمال کرد. با توجه به این موضوع، هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد از 29 سپتامبر تا 4 مهر (20 تا 26 سپتامبر 2022) به مدت یک هفته در منهتن نیویورک، مقر این سازمان بین المللی و با حضور رئیس جمهور این دیدار همچنین اولین سفر وی به نیویورک است و رئیسی سال گذشته به دلیل ملاحظات موسوم به کرونا به اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل نرفت. ایران در این نشست در سطح وزیر امور خارجه شرکت کرد و سخنرانی رئیسی به صورت ویدئویی ایراد شد.
رئیسی: آثاری از هولوکاست وجود دارد
امسال اولین حضور او در این انجمن و در عین حال اولین سفر او به نیویورک چگونه خواهد بود؟ ایران در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد به دلیل مواضع وی در مورد مسائل مختلف از جمله هولوکاست، تجربه خروج حضار از سالن را در هنگام سخنرانی رئیس جمهورش در مجمع عمومی سازمان ملل داشت.
در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی، چند سالی که مصادف با خروج دونالد ترامپ از برجام بود، سخنان رئیس جمهور ایران بر انحراف آمریکا، رویکرد یکجانبه، تاکید بر صلح و تلاش در حاشیه نشست برای احیای برجام متمرکز بود. در نهایت محقق نشد. حالا نوبت ابراهیم رئیسی است. او به اندازه احمدی نژاد قوی نیست و حتی در مصاحبه خود با شبکه آمریکایی سی بی اس درباره موضوع هولوکاست گفت: «نشانه هایی وجود دارد که چنین اتفاقی رخ داده است. باید مورد مطالعه مورخان و محققین قرار گیرد».
از جهات دیگر، حداقل در حوزه سیاست خارجی، می توان گفت که رفتار او به اعتدال دولت روحانی نزدیک است. اما آنچه همواره سیاست ثابت و تغییر ناپذیر روسای جمهور ایران در سفرهای خود به آمریکا برای شرکت در نشست های مجمع عمومی سازمان ملل متحد بوده است، پرهیز از هرگونه ملاقات با روسای جمهور آمریکاست.
علیرغم اعتقاد مارانی; به نظر نمی رسد اروپا سفر رئیس جمهور به نیویورک را فرصتی برای احیای برجام تلقی کند. زیرا در آستانه این سفر فیلیپ اتین سفیر فرانسه در آمریکا در مصاحبه با المانیتور گفت که ایران روند مذاکرات را به تاخیر انداخته و باید با آژانس همکاری کند.
ما با مقامات آمریکایی دیدار نخواهیم داشت
در همین راستا رئیسی در دو روز گذشته به وضوح در صحبت های خود چنین سوالی را رد کرده است. وی در بخشی دیگر از مصاحبه خود با سی بی اس آمریکا تاکید کرد که هیچ برنامه ای برای دیدار با آمریکایی ها از جمله بایدن ندارد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در نشست خبری روز گذشته خود گفت: در این سفر هیچ گفتگویی با مقامات آمریکایی نخواهیم داشت.
وی تصریح کرد: حضور باقری در سفر رئیس جمهور به نیویورک ربطی به گفت وگوی دوجانبه با مقامات آمریکایی نداشته و مذاکرات برای رفع تحریم ها در چارچوب معمول از طریق اتحادیه اروپا ادامه دارد.
کنعانی در عین حال افزود: طبیعتاً نشست های بین المللی فرصت مناسبی برای برگزاری نشست های سیاسی، انجام مذاکرات بین کشورها و فرصتی برای تبادل نظر در مورد موضوعات مورد علاقه کشورها است. بنابراین بعید نمی‌دانیم که در حاشیه این نشست درباره موضوع هسته‌ای و لغو تحریم‌ها مذاکره شود و ایران از هر فرصتی برای ابراز نظر استفاده کند.
آنچه کنعانی درباره این گونه دیدارها عنوان کرد، دلیل امید برخی از مردم به سفر رئیس جمهور به نیویورک است. نشست سران کشورها در این مجمع این امید را ایجاد کرد که شاید ایران بتواند گرهی از کارهای بسته برجام را در جلسات و گفتگوهای خود باز کند.
محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در مذاکرات وین روز یکشنبه در صفحه توئیتر خود اعلام کرد که علی باقری، مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران نیز رئیسی را در سفر به نیویورک همراهی می کند.
اکنون نوبت حضور ابراهیم رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل است. او به اندازه احمدی نژاد تند نیست و حداقل در حوزه سیاست خارجی رفتارش به اعتدال دولت روحانی نزدیک می شود. اما آنچه همواره سیاست ثابت و تغییر ناپذیر روسای جمهور ایران در سفرهای خود به آمریکا برای شرکت در جلسات مجمع عمومی سازمان ملل متحد بوده است، پرهیز از هرگونه ملاقات با روسای جمهور آمریکاست.
وی با اشاره به این موضوع افزود: این فرصت خوبی برای ترویکای اروپایی/اتحادیه اروپا خواهد بود تا آمریکا را تشویق کند تا معدود مسائل باقی مانده را به صورت هدفمند حل کند.
مرندی در توئیت خود بار دیگر به زمستان سخت اروپا اشاره کرد و ادامه داد: آمریکا بی جهت با دوری و اتلاف وقت، زمستان را دردناک تر خواهد کرد.
اروپا در سمت چپ و دو چالش جدید
با این حال به نظر نمی رسد اروپا به حضور رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل این گونه نگاه کند. همین دیروز و در آستانه سفر رئیس جمهور به نیویورک، فیلیپ اتین، سفیر فرانسه در آمریکا در مصاحبه با المانیتور بار دیگر ایران را به تاخیر در روند مذاکرات متهم کرد و تاکید کرد که ایران باید با آژانس بین المللی انرژی اتمی گفتگو کند. در مورد مواد هسته ای اعلام نشده آن
در مجموع هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این روزها اروپا و ایران مواضع خود را تعدیل کرده اند و به نظر می رسد هیئت ایرانی کار دشواری برای تأثیرگذاری بر روند مثبت برجام دارد که ممکن است محقق نشود.
این هیئت متشکل از حسین امیرعبدلاخیان وزیر امور خارجه، محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر ریاست جمهوری، وحید جلال زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و همانطور که قبلاً نیز اشاره شد علی باقریکانی، مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران، حضور دارند. .
از سوی دیگر، ماجرای مهسا امینی، روند آن در سطح جهانی و حساسیت هایی که برمی انگیزد، ممکن است به فشارهای حقوق بشری بر ایران و زیر سوال بردن آن منجر شود. علاوه بر این، در گفت و گوی آمریکایی سی بی اس با رئیسی، موضوع وضعیت زنان در ایران نیز مطرح شد. رئیسی در پاسخ به این سوال گفت: آنچه مسلم است اینجا هیچ کس به زندگی خصوصی مردم کاری ندارد و به هیچ وجه به زندگی خصوصی مردم تعرض نمی کند. در مسائل اجتماعی هم مردم خودشان رعایت می کنند، یعنی می دانند قانونی وجود دارد و همه به آن قانون پایبند هستند».
موضوع جدید دیگری که می تواند عامل فشارهای جدید بر ایران باشد و در این سفر مطرح خواهد شد، گزارش اخیر فرماندهان اوکراینی درباره آسیب هایی است که روسیه با کمک پهپادهای ایرانی در جبهه اوکراین وارد کرده است.
با تمام این اوصاف باید منتظر ماند و دید در این اولین تجربه ابراهیم رئیسی در نیویورک چه اتفاقی می افتد.