با توجه به اینکه کشور طی سه دهه آینده با کاهش شدید شاخص های جمعیتی مواجه خواهد شد، دولت و مجلس به دنبال راهکاری برای تشویق جوانان به بچه دار شدن برای حمایت از نرخ زاد و ولد هستند. اما باید دید این تصمیمات چقدر بر اشتیاق نسل جوان برای بچه دار شدن تاثیر می گذارد؟!
چندین سال است که شایعه شده است که این کشور طی سه دهه آینده با کاهش شدید جمعیت مواجه خواهد شد. نرخ زاد و ولد تأثیر مستقیمی بر اقتصاد یک کشور دارد. برخی از کشورهایی که نرخ زاد و ولد پایینی دارند (مانند روسیه، فرانسه، انگلیس و ژاپن) برای جلوگیری از رکود اقتصادی، سیاست‌های ویژه‌ای را برای حمایت از تولد کودکان در نظر گرفته‌اند. برای اینکه یک کشور جمعیتی پایدار داشته باشد، نرخ زاد و ولد باید 2.1 درصد از جمعیت زنان کشور باشد. پیری جمعیت در یک کشور آغاز مشکلاتی است که در نهایت می تواند به «پایان رشد اقتصادی» منجر شود. نیروی کار در حال کاهش است. هزینه های مراقبت های بهداشتی افزایش خواهد یافت؛ به دلیل «کاهش تقاضا» اقتصاد وارد رکود می شود و حتی میزان «نوآوری» در اقتصاد کاهش می یابد.
بر اساس دو بررسی نگرش ملی، مشخص شد که جامعه ایران بیش از تعداد فرزندان خود می‌خواهد فرزند داشته باشد، اما موانعی بر سر راه زوج‌ها وجود دارد که آنها را از تحقق این خواسته بازمی‌دارد.
البته برخی از موانع را می توان به راحتی از بین برد، اما برخی دیگر نیاز به بررسی دارند. بر این اساس جامعه ایران دو سال دیرتر از آنچه می خواهد ازدواج می کند! سیاستمداران باید با سیاست های درست این روند را تسهیل کنند تا جوانان بتوانند هر زمان که خواستند ازدواج کنند و بچه دار شوند.
از سوی دیگر باید توجه داشت که 20 درصد از جمعیت کشور که توان تولید مثل دارند با «کفر» همراه هستند! بحث افزایش طلاق و توجه به جایگاه و منزلت مادری در بین مردم نیز از مواردی است که در امر فرزندآوری و جمعیت باید مورد توجه قرار گیرد.
این کشور طی سه دهه آینده با کاهش ویژگی های جمعیتی روبه رو خواهد شد و اکنون زمان رسیدگی به معضل «رشد جمعیت» و اصلاح آن است، همانطور که در سایر کشورهای جهان اتفاق افتاده است.
در بسیاری از کشورها، مشوق‌های افزایش نرخ تولد به‌اصطلاح «پاداش نوزاد» در نظر گرفته می‌شود که عمدتاً شامل دستمزدهای بالاتر، وام‌های رایگان، زمین، معافیت‌های مالیاتی، بسته‌های حمایتی و غیره است. در زیر به برخی از آنها اشاره کرده ایم.
فرانسه: پرداخت هزینه ها از قبل از تولد تا 7 سال
این کشور حدود 5 درصد از تولید ناخالص ملی کشور را که حدود 83 میلیارد دلار است صرف حمایت از باروری می کند. این هزینه در اروپا بالاترین میزان است. دولت هزینه های مراقبت را از قبل از تولد تا بعد از تولد و تا زمانی که کودک به سن 7 سالگی برسد، پوشش می دهد و خانواده های بیش از 3 نفر از تخفیف های زیادی در کلیه خدمات عمومی برخوردار می شوند.
ژاپن: شادی با کودوموتیت
ژاپن یکی از قدیمی ترین کشورهای جهان است که رشد جمعیت آن منفی 3 درصد است. به گفته کارشناسان، اگر این روال ادامه یابد، در سال 2011 دیگر کودک زیر 15 سال در ژاپن وجود نخواهد داشت. برای بهبود وضعیت هرم جمعیتی در این کشور، قانونی به نام «کودوموتیت» به تصویب رسید که بر اساس آن، تا زمانی که کودک به سن 15 سالگی برسد، ماهانه تا 13 هزار ین، حدود 95 دلار، به خانواده ها حقوق پرداخت می شود. . همچنین هر یک از والدین می توانند با دریافت نیمی از حقوق خود تا سقف تعیین شده به مرخصی رفته و سپس با خیال راحت به شغل قبلی خود بازگردند.
ایتالیا: حمایت خانواده تا زمانی که کودک 18 ساله شود
برای حمایت از خانواده و تشویق مردم به بچه دار شدن، دولت ایتالیا مشوق هایی غیر از مالی دارد، مانند پرداخت 800 یورو برای هر فرزند. به عنوان مثال، در ایتالیا، مالکان اجازه ندارند مستاجری را که دارای فرزند زیر 18 سال است، بیرون کنند، حتی اگر مستاجر اجاره بها پرداخت نکند. علاوه بر این، والدین کودکان زیر 18 سال متولد شده در ایتالیا که شهروند سایر کشورها هستند، به این کشور اخراج نمی شوند. البته برای ایجاد اشتغال و حمایت از خانواده ها بسته های تشویقی دیگری هم دارند به عنوان مثال به زوج هایی که فرزند سوم دارند زمین کشاورزی دریافت می کنند.
نروژ: بهشتی برای کودکان و مادران
سیاست های نروژ نه تنها از نظر رشد جمعیت، بلکه از نظر حمایت از نوزادان نیز فوق العاده است. کاهش ساعات کار همراه با دریافت مزایای استخدامی برای والدین و تصویب قوانینی برای ایجاد مراکز مراقبت اجتماعی و حمایت از مراقبت روزانه از کودکان از جمله این مزایا است. در کشور ما بعد از تولد هر فرزند، والدین دو هفته مرخصی استحقاقی دارند. پس از این مدت، آنها می توانند بین 46 هفته مرخصی با حقوق کامل یا 56 هفته مرخصی 80 درصد با حقوق را انتخاب کنند که باید بین والدین تقسیم شود. برای اطمینان از مشارکت پدران در حمایت و تربیت فرزندان، پدران موظفند در این مدت حداقل 10 هفته از محل کار خود مرخصی بگیرند. جالب اینجاست که استفاده از این مرخصی برای وزرای دولت غیرعادی تلقی نمی شود و بسیار پیش می آید که وزرای دولت در سال اول تولد فرزندشان چندین ماه در مرخصی باشند. در این بین، دولت به یکی از والدینی که تصمیم می گیرد تا دو سالگی فرزندشان در خانه بماند، کمک هزینه خاصی می پردازد. برای همه اینها، برگه اطلاعات همچنین شامل مراقبت رایگان از کودک، داروها و درمان رایگان و حقوق کودک است.
آلمان: حقوق مادر تا سن 5 سالگی
آلمان یکی دیگر از کشورهایی است که قوانین باروری جالبی دارد. در این کشور برای مادرانی که در خانه مشغول نگهداری از فرزندان خود هستند، 1800 یورو حقوق در نظر گرفته شده است که تا 5 سالگی کودک به مادر پرداخت می شود. مشوق های دیگری از جمله مرخصی طولانی مدت والدین با استحقاق را باید به این مشوق ها اضافه کرد.
سوئد: انبار بیدرگ تا سن 16 سالگی کودک
در این کشور مرخصی والدین 15 ماه است و پس از این مدت آنها می توانند به طور متوالی از مرخصی استفاده کنند تا زمانی که فرزندشان به 8 سالگی برسد و در این مدت می توانند از 80 درصد حقوق خود که معادل 480 روز کاری است استفاده کنند. همچنین خانواده های متقاضی فرزند بعدی پس از 30 ماهگی از تسهیلات ویژه برخوردار خواهند شد. یکی از این امکانات رفاهی که دولت سوئد در اختیار کودکان سوئدی قرار می دهد «بارن بیدرگ» یا «کمک هزینه کودک» است. این یارانه مبلغ مشخص و رایگانی است که دولت سوئد به ازای هر فرزند متولد شده در سوئد تا زمانی که کودک به سن 16 سالگی برسد به والدین پرداخت می کند. میزان این کمک به درآمد والدین کودک ارتباطی ندارد و تمامی اقشار جامعه با هر سطح درآمدی از این فرصت دولت سوئد برخوردارند.
روسیه: پرداخت کمک هزینه تا سن 10 سالگی
برای چندین سال، روسیه انگیزه های زیادی برای بچه دار شدن خانواده ها فراهم کرده است. طبق قوانین این کشور، خانواده های کم درآمد برای اولین فرزند خود تا سن 18 ماهگی، فرزند دوم تا سن 10 سالگی و فرزند سوم منجر به پرداخت وام مسکن با بهره بسیار کم می شود. البته این مشوق ها جدا از هدیه ۷۶۰۰ دلاری نوزاد پوتین است. دسترسی به مهدکودک رایگان، حمایت مالی در قالب سبد کالا و پرداخت نقدی به خانواده ها از دیگر عناصر حمایتی است.
علاوه بر این، پوتین دستور داد اگر مادری 10 فرزند دارد، عنوان افتخاری «مادر قهرمان» را به همراه یک میلیون روبل معادل 5 میلیارد تومان دریافت کند.
بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانان که در آبان ماه گذشته در شورای اسلامی تصویب شد، شرایطی برای خانواده ها و مادران فراهم شده است که برخی از آن ها اجرایی شده و در اختیار مردم قرار گرفته است.
یکی از این موارد اجرای هنر بود. 12 قانون و تامین خودرو که در اسفند ماه سال گذشته معرفی شد. بر اساس این قانون، همزمان با تولد فرزند دوم، مادران از صف 5 میلیون خودروی ثبت نامی جدا می شوند و در صفی با جمعیت بسیار کمتر قرار می گیرند تا از تفاوت قیمت کارخانه و بازار جلوگیری شود. حدود 150 تا 300 میلیون جایزه نقدی.
مصوبه دوم مجلس اجرای ردیف اعتباری تولد فرزندان از 20 تا 100 میلیون تومان برای تولد فرزند اول تا پنجم بود. ایجاد این سازوکار با این مبلغ برای اولین بار در کشور در قالب وام صورت می گیرد.
بر اساس قانون حمایت از خانواده، افرادی که در شهرهای زیر 500 هزار نفر جمعیت زندگی می کنند، می توانند 200 متر زمین دریافت کنند و افرادی که در شهرهای بالای 500 هزار نفر جمعیت زندگی می کنند، می توانند در شهرها یا شهرهای مجاور که زمین در آنها قرار دارد، واحد مسکونی خریداری کنند. در دسترس است و یا برای گرفتن زمین و ساخت یک واحد مسکونی در آنجا.
به گزارش خانه ملت؛ همچنین امروز عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 1402 با اشاره به تصویب موادی در رابطه با حمایت از باروری در جریان بررسی لایحه بودجه سال آینده گفت: در راستای حمایت از باروری در یادداشت 6 قانون اساسی پیشنهاداتی ارائه شد. لایحه بودجه که با تصویب نمایندگان کمیسیون ها به تصویب رسید.
امیرحسین بانکی پور تاکید کرد: افرادی که فرزند سوم یا بیشتر دارند یعنی. فرزند چهارم و پنجم آبان 1400 م. از زمان تصویب قانون سن جمعیت جوانان، این افراد در سال 1402 از 15 درصد تخفیف مالیاتی برخوردار خواهند شد که این تصمیم در سال های دیگر نیز تکرار خواهد شد.
حال باید دید با دستورالعملی که دولت و مجلس برای تشویق جوانان به بچه دار شدن در نظر گرفته اند، تغییری در روند کاهش جمعیت در کشور ایجاد می شود یا افزایش تورم و مشکلات اقتصادی که جوانان را درگیر خود کرده است. روز به روز دیگر علاقه ای به ایجاد خانواده نخواهد بود و تولد فرزندان در آنها باقی نمی ماند.