روز جدید : پس از چند روز تاخیر بالاخره بودجه 1401 آماده تقدیم به مجلس شد. شنیده ها حاکی از آن است که فردا یک رئیس برای ارائه لایحه بودجه سال آینده به عنوان مهمترین سند مالی کشور به مجلس شورای اسلامی می رود. البته تا امروز برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی جزئیات مهمی از لایحه بودجه 1401 را افشا کرده اند.
محسن دهنوی از اعضای هیأت رئیسه مجلس در تلویزیون حضور یافت و جعفر گادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه جزئیاتی از جمله صادرات نفت و نرخ ارز در بودجه 1401 و همچنین درآمدهای مالیاتی کشور را اعلام کرد. بیش از 70 درصد افزایش یافته است. بدیهی است با توجه به حفظ کسری و عدم تعادل دخل و خرج، فروش اوراق در سال آینده ادامه خواهد داشت، البته سقف فروش اوراق نیز کاهش می یابد. به گفته آنها، میزان افزایش حقوق در بودجه سال آینده به تدریج و بین 6 تا 28 درصد خواهد بود. در این میان زمزمه هایی نیز مبنی بر صحت شایعه افزایش قیمت سوخت صنایع به گوش می رسد.
افزایش سهم نفت در بودجه سال 1401
دهنوی با اشاره به شاخص وابستگی به فروش نفت در بودجه سال 1401 افزود: شاخص وابستگی به نفت بر اساس نسبت فروش نفت خام و گاز طبیعی به صورت واقعی به بودجه عمومی تعیین می شود. این شاخص در قانون بودجه سال گذشته به دلیل رشد وجوه حاصل از فروش اوراق بهادار به حدود 20 درصد رسید و این رقم در لایحه بودجه 1401 به 27.7 درصد رسید.
افزایش نرخ ارز در بودجه به 23 هزار تن
دلیل اصلی افزایش سهم نفت در بودجه حذف 4200 تنی است. زیرا سال گذشته دولت 8 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی و دارو به ارزش 4200 دلار صرف منابع نفتی کرده و مابقی را 17500 دلار محاسبه کرده است اما این رقم در حساب بودجه 1401 برآورد شده است و نرخ ارز 23000 دلار است. ه- بنابراین، نفت برآورد شده در بودجه افزایش یافته است.
کاهش صادرات نفت و افزایش قیمت ارز در بودجه 1401
کاهش برآورد صادرات نفت
هر دو نماینده از کاهش برآورد صادرات نفت در بودجه 1401 خبر دادند. دهنوی در بودجه 1401 بر کاهش وابستگی به فروش نفت با در نظر گرفتن فروش روزانه نفت تاکید کرد و گفت: به عبارت دیگر دلیل افزایش حجم فروش نفت است. در بودجه سال آینده تحقق نرخ ارز و افزایش قیمت جهانی نفت در نظر گرفته شده است. به دلیل ظرفیت تولید نفت، این کشور کمتر به نفت وابسته است. سال گذشته در لایحه دولت فروش 2 میلیون بشکه نفت در روز پیش بینی شده بود که برخلاف بی اثر بودن تحریم ها است، اما در بودجه 1401 روزانه 1.2 میلیون بشکه نفت پیش بینی شده است. با توجه به شرایط کشور، اقدام قابل قبول است.
افزایش سهم مالیات در بودجه آینده
دهنوی با اشاره به عملکرد مثبت دولت در افزایش منابع بودجه ای پایدار، گفت: یکی از شاخص های مهم در قوانین بودجه، نرخ مالیات بر تمامی منابع بودجه است. این بدان معناست که چه بخشی از بودجه سالانه از منابع پایدار تأمین می شود.
سال گذشته به 21.1 درصد رسید و پیش بینی می شود تا پایان سال به دلیل عدم تحقق درآمدهای نفتی به 30.6 درصد برسد. اما در لایحه بودجه 1401، با توجه به افزایش 77 درصدی درآمدهای مالیاتی، این رقم به 34.9 درصد افزایش یافته است. اگرچه تا قانون ششم توسعه فاصله زیادی وجود دارد، اما افزایش چشمگیر این درآمدها نسبت به سال گذشته گام مثبتی است.
دولت پیش بینی می کند که با توجه به کاهش تاج و رونق تولید و همچنین توسعه پایه های مالیاتی جدید و تنظیم شده مانند مالیات بر خانه ها و خودروهای لوکس، دولت بتواند در این زمینه درآمدزایی کند. دولت باید مراقب باشد که افزایش مالیات از طریق مبارزه با فرار مالیاتی ثروتمندان و عدم تحمیل بار جدیدی بر تجارت انجام شود.
کاهش کسری بودجه عملیاتی به 271 تلاش
دهنوی با اشاره به کاهش کسری تراز عملیاتی لایحه بودجه 1401 نسبت به قانون بودجه 1400، گفت: کسری عملیاتی در لایحه بودجه سال 1400 به دلیل افزایش سرسام آور هزینه های دولت و افزایش محدود به 464 هزار میلیارد تن رسیده است. درآمد پایدار اما در دولت سیزدهم و در لایحه بودجه 1401 به دلیل افزایش 71 درصدی درآمدهای گمرکی و مالیاتی، کسری تراز پرداخت ها به 271 هزار میلیارد تن رسید. این یک گام مثبت در محدود کردن رشد کسری تراز عملیاتی است.
کاهش فروش اوراق قرضه در بودجه 1401
دهنوی با انتقاد از اقدام دولت قبل برای اعمال اصل و سود اوراق بهادار از سال های گذشته، افزود: انتشار اوراق مالی در سال های 98 و 99 به دلیل کاهش شدید درآمدهای نفتی افزایش چشمگیری داشت. در حساب بودجه 1401 128 هزار میلیارد تن اصل برای بازپرداخت اصل و 49.4 هزار میلیارد تن سود برای این اوراق پیش بینی شده است که به معنای بدهی سنگین دولت قبل به دولت سیزدهم است.
وی ادامه داد: یکی از دلایل اصلی افزایش حجم اوراق بودجه افزایش حدود 60 درصدی هزینه های جاری بودجه در سال 1400 است که به همین دلیل دولت وقت تصمیم به انتشار اوراق برای تامین مالی بودجه گرفت. روند ادامه دارد، ممکن است کشور در سال های آینده با بحران بدهی مواجه شود، اما دولت سیزدهم تصمیم دارد با در نظر گرفتن 88 تریلیون تن اوراق برای فروش، سقف اوراق را افزایش ندهد، بلکه سایر منابع بودجه ای استفاده از درآمدهای نفتی برای بازپرداخت اوراق است. همین میزان انتشار اوراق همچنان بالاست و انتظار می رود مجلس شورای اسلامی این رقم را کاهش دهد.
افزایش یارانه ماهانه از 150 به 250 هزار تومان
دهنوی در خصوص میزان یارانه ها در سال آینده بر اساس بودجه ۱۴۰۱ گفت: دولت تصمیم دارد برای سال آینده ارز ۴۲۰۰ تنی را بدون احتساب دارو و گندم حذف کند که اقدام بسیار درستی است اما باید توجه داشت. منابع تغییر نرخ ارز (همان منابعی که ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی و بعضا تجار کنار گذاشته شد) باید به صورت یارانه نقدی در اختیار مردم قرار گیرد. دولت می تواند بین 150 تا 250 هزار تن به یارانه مردم اضافه کند.
افزایش 10 درصدی حقوق در بودجه 1401
نماینده مجلس در خصوص افزایش دستمزدها و پرداخت های عادلانه گفت: حداقل دستمزد پیشنهادی برای سال 1401 با 29 درصد افزایش از 3.5 میلیون تن به 4.5 میلیون تن افزایش یافته است و با افزایش دستمزدها رشد دستمزدها خواهد بود. در راستای رعایت عدالت در پرداخت ها همچنین دولت 25 هزار میلیارد تن برای اجرای رتبه بندی معلمان اختصاص داده است.
گادری یکی دیگر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در عین حال درباره افزایش حقوق در بودجه 1401 به تسنیم گفت: افزایش حقوق در سال 1401 بین 6 تا 28 درصد با میانگین 10 درصد خواهد بود. .
دهنوی با اشاره به کل تغییرات هزینه های بودجه در سال 1401 گفت: مجموع هزینه های بودجه ای دولت در سال آینده از مرز 1300 هزار میلیارد تن عبور می کند که از این میزان 685 هزار میلیارد تن هزینه های دولت برای حقوق کارکنان کشوری و لشکری و بازنشستگان است. این رقم برای تملک دارایی های سرمایه ای نسبت به بودجه 180 میلیارد تنی غیرقابل قبول است. البته برای تغییر مسیر دولت باید برنامه ای چند ساله برای افزایش بودجه پروژه های عمرانی ارائه کند.
حذف سهم صندوق توسعه ملی از بودجه
گادری تحقق درآمدهای نفتی را منوط به اجازه مقام معظم رهبری برای عدم واریز مازاد 20 درصدی سهم صندوق توسعه ملی دانست.
طبق قانون سال آینده دولت باید 40 درصد از درآمدهای نفتی را به صندوق توسعه ملی واریز کند. تلاش دولت برای کسب مجوز از مقام معظم رهبری و محدود کردن سهم صندوق توسعه ملی به 20 درصد است.
افزایش قیمت سوخت های صنعتی
دهنوی بر سرمایه گذاری در صنایع محرک از طریق منابع بخش صنعت تاکید کرد و افزود: قیمت سوخت برای صنایع ارزی مانند پتروشیمی، فولاد و سیمان افزایش یافته است که اقدام خوبی برای کاهش اجاره بها است. تمرکز بر سرمایه گذاری در صنعت برای رشد اقتصادی که متاسفانه حداقل در پروژه سازمان برنامه نیست.
در این میان البته علاوه بر اخبار افزایش قیمت سوخت، زمزمه هایی مبنی بر افزایش عرضه پتروشیمی ها نیز به گوش می رسد که مجلس سنا آن را تکذیب کرده است. اخبار بازار سرمایه (سنا) اعلام کرد: بر اساس شایعات اخیر مبنی بر افزایش نرخ عرضه شرکت های پتروشیمی، دولت در بودجه 1401 افزایشی در فرمول و نرخ عرضه برق این شرکت ها برای حمایت از بازار سرمایه نداشته است.
دهنوی در پایان از لغو تعداد تسهیلات وام ازدواج و مسکن در بودجه 1401 توسط سازمان برنامه و بودجه انتقاد کرد و گفت: سازمان برنامه و بودجه در نظر دارد در سال آینده تعداد تسهیلات ازدواج را در بودجه حذف کند و احتمالاً در بودجه سال آینده را حذف کند. آن را افزایش دهید فکر نکنید که باید در مجلس بر اساس قانون جوانان به ویژه برای او انجام شود. دولت در بودجه 1401 نیز تسهیلات مسکن را حذف کرده است که این نیز اقدامی نامناسب و غیرقابل بخشش در بحث مدیریت اعتبارات بانکی است، اما در مجلس بر اساس قانون جمعیت جوانان سال آینده خدای ناکرده رقم وام ازدواج بین 70 خواهد بود. و 100 تومن میاریم 120 و 150 تومن. حتماً وام فرزندان را برای اجرا پیگیری خواهیم کرد.