فوق تخصص نوزادان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری موج اظهار کرد: خوشبختانه با ارتقا سطح بهداشت و افزایش سطح آگاهی و امکانات نسبت به سال‌های قبل در دهه اخیر شاهد رشد خوبی در خصوص شاخص‌های مربوط به نوزادان و کاهش مرگ و میر آنها بوده‌ایم. با توجه به بهبود مراقبت‌ها الان قابلیت زنده ماندن بچه‌های نارس بیشتر شده است.
عفونت‌ها یکی از دلایل مهم مرگ و میر نوزادان و کودکان
پروانه صادقی مقدم ادامه داد: تعداد قابل توجهی از نوزادانی که ما با آنها مواجه هستیم و نیاز به مراقبت دارند، نوزادان نارس هستند که این‌ها در معرض عفونت‌ها و مشکلات خاص خودشان بوده‌اند. در این خصوص پیگیری‌های بعد از تولد باید بیشتر شود. عفونت‌ها یکی از دلایل مهم مرگ و میر نوزادان و کودکان در همه جای دنیا و کشور ما هستند و برای کاهش عفونت‌ها از قبل از دوران به دنیا آمدن بچه‌ها، بهبود مراقبت‌های دوران بارداری مادر سالم با یک تغذیه سالم با مراقبت‌های خوب باید مورد توجه قرار بگیرد.
چه عواملی باعث افزایش جمعیت نوزادان نارس می شود؟
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: یک مادر زمانی نوزاد رسیده به دنیا می‌آورد که سیستم ایمنی کامل‌تری داشته باشد. بعد از تولد تغذیه با شیر مادر نقش زیادی دارد برای اینکه سیستم ایمنی قوی بشود و جلوگیری بشود از عفونت‌ها. جدای از آن رعایت بهداشت عمومی خانواده نیز در کاهش عفونت تاثیر دارد. یکی از موضوعاتی که باعث شده ما جمعیت نوزادان نارسمان افزایش پیدا بکند، استفاده از روش‌های کمک باروری در زوج‌های نازا است. اغلب زوج‌ها وقتی نازا باشند با استفاده از آی وی اف و روش‌های دیگری که برای بارور شدن استفاده می‌کنند، معمولاً اغلب دوقلو سه قلو می‌زایند و وقتی تعداد قله‌ها بیشتر باشد شانس نارس به دنیا آمدن بیشتر می‌شود.
صادقی مقدم بیان کرد: اغلب این مادران نیز خودشان شاید مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای باشند که این هم شانس نارس به دنیا آمدن این بچه‌ها را بیشتر می‌کند. یک عامل دیگری که شاید باعث شده جمعیت نارس افزایش پیدا کند، توانایی ما در زنده نگه داشتن آنهاست. قبلاً اغلب بچه‌هایی که خیلی نارس به دنیا می‌آمدند در ساعات اولیه و روزهای اولیه پس از تولدشان فوت می‌کردند اما الان در ایران در بچه‌هایی که با سن حاملگی ۲۸ هفته به بالا به دنیا می‌آیند خدا را شکر قابل قبول هستند و وضعیت بدی ندارند.
آثار کرونا بر روی نوزدان نارس
وی توضیح داد: آمار نارسی چیزی حدود ۸ تا ۱۰ درصد از متولدین ماست و نارس یعنی بچه‌هایی که سن حاملگی کمتر از ۳۷ هفته دارند. در سال‌های کرونا و در پیک کرونا در سال 1398، ۹۹ و ۱۴۰۰ تعداد نوزادان نارس زیاد شده بود. یکی از مواردی که در این مورد نقش داشت این بود که مادرها از ترس ابتلا به کرونا سعی می‌کردند کمتر به پزشک مراجعات داشته باشند و در نتیجه مراقبت‌ها کاهش پیدا کرد. وضعیت اقتصادی خانواده‌ها نیز در آن زمان خیلی بدتر شد و این باعث شد که خیلی از مراقبت‌های پیش از تولد را نتوانند، انجام بدهند.
پزشک فوق تخصص نوزادان افزود: مخصوصاً در مورد اتباع این وضعیت خیلی بدتر شد چون با توجه به شاخص‌های اقتصادی و بالا رفتن قیمت دلار آنها به شدت تحت فشار قرار گرفتند و تعداد قابل توجهی از مادران یا نوزادانی که دچار مشکل شدن اتباع مربوط به افغانستان در ایران بودند.
نارسی‌های مادرزادی در کشور ما هنوز قابل توجه است
صادقی مقدم تأکید کرد: مسلماً فناوری در کاهش این موضوع تاثیر دارد. الان اگر در نظر بگیریم که یکی از شاخص‌های بهداشت هر کشوری میزان مرگ و میر نوزادان و میزان مرگ و میر بچه‌های زیر ۵ سال است، شاید در این شاخص نارسی بیشترین درصد مرگ نوزادان را به خود اختصاص داده باشد و به دنبال آن عفونت‌های دوران نوزادی و خفگی‌های زایمانی هستند. سهم مربوط به نارسی‌های مادرزادی در کشور ما هنوز قابل توجه است و در مرگ دوره نوزادی و مرگ دوران بچه‌های زیر ۵ سال تاثیر دارد.
وی بیان کرد: این مشکل ممکن است به خاطر اشکال در تشخیص، عدم آگاهی خانواده و یا کمبود امکانات وجود داشته باشد. مسئله دیگری هم که وجود دارد و سهم این ناهنجاری‌ها را بیشتر کرده به ویژه در کشورهایی که زمینه‌ای مانند ما دارند، بالاتر بودن سهم ازدواج‌های خانوادگی است. ازدواج‌های خانوادگی سهم این ناهنجاری‌ها را بیشتر می‌کند.
نقش پوشک مناسب در کاهش عفونت های نوزادان
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تأکید بر نقش پوشک مناسب در کاهش عفونت‌های نوزادان گفت: مسلماً پوشک مناسب هم نقش دارد؛ پوست یک ارگان و اندام است که حفظ سلامت آن در حفظ سلامت شخص بسیار مهم است. علامت خیلی از بیماری‌ها نیز ابتدا با تظاهرات پوستی ظاهر می‌شود و بنابراین حفظ سلامت پوست بسیار مهم است. این مهم به ویژه در نوزادان نارس که سالم ماندن پوستشان برای اینکه عفونت وارد بدن آنها نشود، بسیار مهم است.
صادقی مقدم ادامه داد: این پوست‌های نازک و شکننده وقتی که به دلیل عدم رعایت بهداشت و همین تماس‌های ساده با ادرار و مدفوع آلوده شود، میکروب‌ها می‌توانند وارد بدن بشوند و یکی از علل مهم عفونت که نقش بزرگی در مرگ و میرهای نوزادی دارد، می‌تواند شکنندگی پوست و این حساسیت‌های پوستی و ضایعات پوستی باشد.
امیدواریم یارانه ای برای پوشک نوزادان داده شود
صادقی مقدم گفت: در بخش بستری یکی از معاینات روزانه‌ای که از در نوزادان در بخش مراقبت‌های ویژه انجام می‌دهیم، این است که ناحیه پوشکشان را هر روز نگاه می‌کنیم و اگر پوست آنها قرمزی یا زخم داشته باشد، در هر جایی از بدن به ویژه در ناحیه پوشک می‌تواند یک مدخلی برای ورود عفونت به بدن باشد. خوشبختانه الان اعتماد مردم به پوشک بیشتر شده است و احساس نیاز می‌کنند. حتی بسیاری از کسانی که در قسمت مهم هزینه‌های زندگیی‌شان مانده‌اند اما در بحث پوشک و مواد تمیز کننده نوزادان برایشان مهم است و خیلی کم هستند کسانی که استفاده نمی‌کنند.
وی اضافه کرد: حداقل در تهران و شهرهای اطراف که من در این سال‌ها مشغول بوده‌ام می‌بینم که بی توجهی و بی اعتمادی به پوشک وجود ندارد و یا حتی اگر هم این کار را نمی‌کنند به این دلیل نیست که اهمیت آن را نداند بلکه می‌دانند اما مشکلات اقتصادی وجود دارد که اجازه نمی‌دهد از مواد پاک کننده استاندارد و پوشک خوب استفاده کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: امیدوارم که این مسائل اقتصادی حل شود و یا روی این پوشک‌ها سوبسیدی(یارانه) داده بشود تا همه بتوانند از این لوازم بهداشتی استفاده بکنند.