روز جدید اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی درباره دیپلماسی ایرانی نوشت: دولت یازدهم بخش مهمی از اعتبار داخلی و بین المللی خود را با مذاکره و تعامل مستقیم با آمریکا مدیون است که دولت سیزدهم تاکنون از آن محروم بوده و یا قصد پیروزی در آن را ندارد. دولت سیدابراهیم رئیسی نیز باید از حق خود برای مذاکره و تعامل مستقیم با آمریکا مانند امتیاز دولت حسن روحانی برای رهایی از حاشیه ها و اتهامات کنونی مانند روسیسم و چین استفاده کند.
سیاست عمومی را می توان یکی از مزیت ها و اختیارات اصلی حاکم یا رهبر دانست که در ساختار دولت ملت به رسمیت شناخته شده و جنبه های مختلف حکمرانی به ویژه سیاست خارجی و روابط بین الملل هر یک از شرکت کنندگان در نظام جهانی را در بر می گیرد. هر دولتی بسته به نوع حکومت، از دموکراتیک تا دیکتاتوری مطلق، حق یا حق دارد که سیاست های عمومی را دنبال کند. قانون سیاست خارجی علاوه بر حوزه‌های سیاست اقتصادی، سیاسی و فرهنگی یکی از مهم‌ترین قوا و خواسته‌های هر حکومتی در عصر کنونی است که بقا و اعتبار حاکم و سیاستمداران را در سطح داخلی و جهانی تضمین می‌کند. ابعاد
سیاست خارجی در هر کشور دارای اجزا و ذینفعانی است که سیاست خارجی دولت را طراحی و اجرا می کنند. این ذینفعان سیاست خارجی حق دارند مطابق قوانین داخلی خود در سیاست خارجی و فعالیت های دیپلماتیک شرکت کنند. بازیگرانی در نظام سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران هستند که وزارت خارجه ایران را به حاشیه می‌برند، اما همچنان وزیر امور خارجه و دستگاه دیپلماسی ایران مسئول سیاست خارجی ایران در نظام بین‌الملل و روابط دیپلماتیک شناخته می‌شوند.
سیاست خارجی ایران بازیگران مختلف با افکار، آرا، رویه ها و پروژه های متفاوت و متنوعی دارد که سیاست خارجی ایران را به پیچ و خم سیاسی تبدیل می کند. طیف شرکت کنندگان در سیاست خارجی ایران را می توان مراجع عظام مذهب شیعه، رهبر معظم انقلاب، نهادهای نظامی و امنیتی به ویژه سپاه پاسداران و قدس، وزارت اطلاعات، شورای عالی امنیت ملی دانست. . امور خارجه و دولت مستقر اتفاق می افتد!
دولت یا کابینه در ایران که تحت رهبری و ریاست ریاست جمهوری مسئولیت سیاست گذاری عمومی در ایران را بر عهده دارد، کمترین اختیارات سیاست خارجی را دارد. از آنجایی که سیاست خارجی ایران در یک قرن اخیر، به ویژه در چهار دهه گذشته، ماهیت امنیتی داشته است، دیپلماسی به عنوان پوششی برای سیاست امنیتی، دفاعی و نظامی مورد استفاده قرار گرفته است. در این شرایط است که آنچه میدان نامیده می شود از توده و دیپلماسی برتر و قوی تر می شود و در سیاست خارجی نقش اساسی دارد.
چنین روند سیاست خارجی که در سیاست خارجی حرف اول را می زند، مختص ایران نیست و بسیاری از کشورهای دیگر حتی در اتحادیه اروپا، آمریکا، چین و… چنین رویکردی دارند. اما تفاوت این است که در ایران، رئیس جمهور به عنوان نفر دوم کشور، از اختیارات کافی و صریح برای سیاست گذاری مستقیم برخوردار نیست و برای تصمیم گیری و اجرای سیاست خارجی و روابط بین الملل دولت خود نیازمند همکاری و اجازه سایر بازیگران خارجی است. .
با توجه به حاشیه سازی برخی از مدعیان دولت سیزدهم در دور جدید مذاکرات ایران و گروه 1+5+1 به رهبری دولت جدید موسوم به «تحریم» چند نکته از جمله اختیارات دولت آیت الله رئیسی باید مورد مذاکره قرار گیرد. . و مذاکرات مستقیم با ایالات متحده باید در نظر گرفته شود:
اول، مجوزهای مذاکره مستقیم برای مذاکره با آمریکا: یکی از بزرگترین و ارزشمندترین امتیازات دولت دوازدهم داشتن قدرت و حق مذاکره مستقیم و رو در رو با وزیر امور خارجه بود. مجوز ویژه دولت دوازدهم که پس از چندین دهه ممنوعیت و مذاکرات رسمی و مستقیم بین دولت ایران و دولت آمریکا به دولت حسن روحانی و مجمد جواد ظریف داده شد تا حق مذاکره مستقیم با بزرگترین دشمن رسمی را از دولت سلب کند. ایران در چهار دهه اخیر بهره ببرید و دولت یازدهم را در آستانه موفقیت بی سابقه در دوران جمهوری اسلامی قرار دهید. بخش مهم و مؤثری از موفقیت و همکاری شهروندان ایرانی با دولت یازدهم را می توان نتیجه احقاق حقوق و اختیارات دولت حسن روحانی در سلسله مذاکرات مستقیم و علنی دولت ایران و آمریکا دانست. و در مسائل کلی مشورت کرد. اقتدار، اعتماد رهبری ایران به حسن روحانی و محمدجواد ظریف و… هر چه که هست، مذاکره مستقیم با آمریکا با صدور مجوز ویژه از رهبر معظم انقلاب قابل مقابله است که اکنون به عنوان یک مجوز تلقی می شود. حق مسلم دولت 13. از آن برای بهبود سیاست عمومی خود به ویژه سیاست خارجی برای رفع تحریم ها و بهبود معیشت شهروندان ایرانی استفاده کند.
دوم – اصل اعتماد در قراردادهای پایدار حتی با آمریکا: یکی از نکات برجسته روابط ایران و آمریکا را می توان عدم اعتماد بین دو دولت دانست که تمامی تلاش های دو طرف برای تعامل و برقراری روابط را تحت الشعاع قرار می دهد. توافق موقت و هر کدام این نشان می دهد که مذاکرات و توافق بین ایران و آمریکا بسیار دشوار است. اگرچه دولت آمریکا در چند دهه گذشته بر عدم اعتماد به ایران اصرار داشته است، اما رهبران ایران، امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب آیت‌الله علی خامنه‌ای، قاطعانه هرگونه اعتماد به دولت آمریکا و وعده‌های آن در مذاکرات را رد کرده‌اند. آمریکا، تلویحاً ایرانیان را از اعتماد به آمریکا منع می کنند. همانطور که رهبر معظم انقلاب در آخرین جلسه دولت دوازدهم به صراحت فرمودند: و شما ادامه دادید.
در چنین فضای بی اعتمادی متقابل است که تعامل و مذاکرات بین دو کشور به شدت شکننده و بی ثبات است. اعتماد یک اصل اساسی مذاکره در متون سیاسی و دیپلماتیک است، زیرا «در ادبیاتی که منطق مذاکرات را توضیح می‌دهد، اعتماد برای توافق‌های پایدار ضروری است و همه مذاکره‌کنندگان خود محور و منطقی تلاش می‌کنند تا در این زمینه به خوبی شناخته شوند. هیچ اعتمادی بین مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی وجود ندارد که به توافقی پایدار منجر شود. از این رو، هیچ توافق پایداری بین ایران و آمریکا حاصل نشده است، زیرا در منطق مذاکره کنندگان دو طرف تصوری از اعتماد متقابل وجود ندارد و توافقات بین دو دولت بسیار شکننده و موقتی است. پرونده برجام
سوم – حیثیت دولت سیزدهم: دولت سیزدهم به ریاست سید ابراهیم رئیسی با کوهی از مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که از دولت قبل به ارث رسیده بود، کار خود را آغاز کرد و برجام به عنوان بزرگترین دستاورد دولت حسن روحانی بود. تحویل داده شد که بار سنگینی بر دوش سیاست خارجی ایران گذاشت.
حسن روحانی، یکی از مرموزترین چهره های امنیتی و اطلاعاتی ایران در بیش از 40 سال، با زیرکی نیروی مذاکرات هسته ای را از شورای عالی امنیت ملی حذف و به وزارت خارجه دولت خود منتقل کرد. تعامل و مذاکره مستقیم با دولت آمریکا در بالاترین سطح نیز امکان پذیر بود.
اکنون با گذشت حدود 5 ماه از دولت سیزدهم، مذاکرات برجام همچنان در دست دولت است، اما خبری از امکان تعامل و مذاکره مستقیم و رو در رو میان مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی نیست!
دولت یازدهم بخش مهمی از اعتبار داخلی و بین المللی خود را با مذاکره و تعامل مستقیم با آمریکا مدیون است که دولت سیزدهم تاکنون آن را رد کرده یا قصد کسب آن را ندارد. دولت سیدابراهیم رئیسی نیز باید از حق خود برای مذاکره و تعامل مستقیم با آمریکا مانند امتیاز دولت حسن روحانی برای رهایی از حاشیه ها و اتهامات کنونی مانند روسیسم و چین استفاده کند.
*
مذاکرات هسته ای ایران با 1+5 که اکنون 1+5 نامیده می شود، یک فرآیند سیاست خارجی با ابزارهای دیپلماسی است که بسیاری از حوزه های سیاست ایران و سیاست عمومی ایران را در کل پوشش می دهد.
هانس یواخیم مورگنتائو، یکی از نظریه پردازان برجسته رئالیسم در علوم سیاسی، «اقناع، سازش و تهدید با زور» را سه ابزار دیپلماسی اعلام کرد: «هنر دیپلماسی در هر لحظه تمرکز درستی دارد. به گفته مورگنتا، در تعریف دیپلماسی که خود ابزار سیاست خارجی است، سیاستمداران خارجی ایرانی باید از مولفه هایی مانند اقناع، سازش و تهدید به استفاده از زور در مقاطع زمانی مشخص در مذاکرات هسته ای بهره ببرند. آنها حق دارند مستقیماً با یک رقیب یا دشمن مذاکره و تعامل کنند، حتی اگر آمریکا باشد. سلب حق دولت سیزدهم، وزارت امور خارجه و تیم مذاکره کننده آن برای مذاکره مستقیم با دولت آمریکا و سپس به حاشیه راندن تیم مذاکره کننده و دولت با اخبار روس هراسی و چین از دولت سیزدهم، ممکن است آشکارا ظالمانه باشد. حکومت سید ابراهیم یک رهبر.
دولت سیزدهم به تعامل و مذاکره مستقیم و فوری با دولت آمریکا برای توسعه مسائل هسته ای و دیگر مسائل منطقه ای و جهانی نیاز دارد. حق و قدرت و امتیازی که به دولت حسن روحانی داده شده و اگر به دولت سیدابراهیم رئیسی داده نشود، نقض آشکار حقوق کارگزاران مذاکره کننده و سیاست خارجی دولت سیزدهم است. سیزده دولت برای استفاده از حق خود برای مذاکره و تعامل مستقیم و رو در رو بین عوامل سیاست خارجی ایران و مقامات وزیر خارجه آمریکا برای رهایی از مرزهای کنونی مذاکرات هسته ای و فرسایش آنها به شدت نیاز به مجوز دارند. روند و دستیابی به یک توافق پایدار برای حل برخی از بحران های داخلی و خارجی خود.