با توجه به تشدید آشفتگی در سیاست خارجی ایران و ترس همسایگان از رادیکال‌سازی منطقه‌ای، اقدامات دیپلماتیک میانجی‌گرا برای کاهش تنش‌ها در دستور کار برخی کشورها قرار گرفته است.
شرق: با توجه به تشدید ناآرامی ها در سیاست خارجی ایران و ترس همسایگان از رادیکال شدن در منطقه، اقدامات دیپلماتیک میانجی گری برای کاهش تنش در دستور کار برخی کشورها قرار گرفته است. این در حالی است که طی روزهای اخیر دو کشور عراق و عمان مانند گذشته به ارسال پیام ها و میانجیگری های دیپلماتیک خود ادامه می دهند. در همین راستا منابع خبری مانند العربی الجدید میانجیگری بغداد بین تهران و واشنگتن و همچنین ایران و عربستان سعودی را از محورهای سفر شامگاه سه شنبه امیر عبداللهیان به عراق اعلام کردند. در تایید این ادعای رسانه ها، وزیر امور خارجه عراق دیروز (چهارشنبه) در نشست خبری مشترک با حسین امیرعبداللهیان اعلام کرد که در سفر خود به واشنگتن درباره تحریم های آمریکا علیه ایران گفت وگو کرده است.
از این رو فواد حسین سفر همکار ایرانی خود به عراق را بسیار مهم تعریف کرد. رئیس دستگاه دیپلماسی عراق در نشست روز گذشته، تفاهم تهران و واشنگتن در موضوع هسته ای را مهم دانست. البته حسین امیرعبدلاخیان از سوی دیگر لحن دیگری داشت و از معنای کلامش می شد حدس زد که شاید تلاش عراق چندان موثر نبود. وزیر امور خارجه ایران در نشست مشترک خود در بغداد ضمن استقبال از دیپلماسی و گفت‌وگو در مورد پرونده هسته‌ای و دستیابی به توافقی قوی و باثبات، تاکید کرد که اظهارات آمریکا در مورد پرونده هسته‌ای متناقض است و در صورت شکست مذاکرات، تهران به نتیجه می‌رسد. برای یک طرح جایگزین آماده باشید
با این حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، روز سه شنبه (21 فوریه) در یک کنفرانس خبری در یونان توپ را در زمین ایران گذاشت و گفت: «این بر عهده تهران است که متعهد به مقابله با چالش برنامه هسته ای خود باشد». به گزارش رویترز، بلینکن اظهار داشت که «ما همچنان معتقدیم که از نظر برنامه هسته‌ای، مؤثرترین و پایدارترین راه برای مقابله با این چالش از طریق دیپلماسی است» و استدلال کرد: «اما در حال حاضر، این تلاش‌ها در اولویت نیستند. زیرا ایران به شکل معناداری مشارکت نمی کند. رئیس سیاست خارجی آمریکا در جریان سفر خود به آتن در کنفرانس خبری در ادامه ادعاهای خود گفت: «اما او همیشه برای پیشرفت در دیپلماسی باز است. خیلی چیزها بستگی به این دارد که ایران چه می گوید و چه می کند و اینکه آیا تعامل دارد یا نه.
مسقط همچنان فعال است
علاوه بر تلاش های میانجی گری عراق، عمان کشور دیگری است که هنوز میانجیگری دیپلماتیک را در دستور کار خود دارد. اخیرا حسین امیرعبدلاخیان در دیدار با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم از سفر آتی پادشاه عمان به ایران خبر داد. آنطور که ابوالفضل عمویی، سخنگوی این کمیته (امنیت ملی و سیاست خارجی) در تشریح جلسه روز سه شنبه به رسانه ها گفت: «پس از سفر رئیس جمهور به مسقط، از سلطان عمان برای سفر به تهران دعوت شده است که در سمت راست انجام خواهد شد. اما علی علیزاده، یکی دیگر از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، نظری متفاوت با آمویی درباره سفر هیثم بنتارک به تهران دارد و آن را مرتبط با مذاکرات هسته ای و احیای برجام می داند. گفت: امیرعبداللهیان در نشست روز سه‌شنبه درباره مذاکرات هسته‌ای گفت: اخیرا مقامات عمانی بارها تمایل خود را برای میانجیگری ایران و آمریکا برای تکمیل مذاکرات هسته‌ای اعلام کرده‌اند. او در تلاش است تا با پیام های رد و بدل شده بین مقامات ایرانی و آمریکایی در آینده نزدیک با خبرهای خوشی به ایران سفر کند.
هر چند این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم خبر خوش سفر سلطان عمان را معامله می داند، اما امیرعبداللهیان بر این عقیده است که این یک معامله نیست. وزیر امور خارجه ایران در جلسه روز سه‌شنبه مجلس شورای اسلامی به مسائل انسانی و میانجیگری کشورهای منطقه اشاره کرد. امیر عبداللهیان همچنین تاکید کرد که تهران آماده پیگیری موضوع در صورت تحقق مطالبات جمهوری اسلامی ایران و آمادگی زندانیان ایرانی برای بازگشت به کشور است.
دیپلماسی 90 دقیقه
روز دوشنبه هفته جاری، بلومبرگ در گزارشی اعلام کرد که بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی هفته گذشته اورانیوم غنی شده 84 درصد را در ایران کشف کردند. این خبرگزاری آمریکایی در ادامه نوشت: این خبرگزاری در تلاش است توضیح دهد که چگونه اورانیوم غنی شده ایران به خلوص 84 درصد رسیده است. رویترز نیز در صفحه توئیتر خود نوشت: آژانس بین المللی انرژی اتمی از گزارش های اخیر رسانه ها درباره سطح غنی سازی اورانیوم در ایران مطلع است. اما ناظر هسته ای سازمان ملل در واکنش به این خبر در توئیتی نوشت: آژانس در حال مذاکره با ایران در مورد نتایج فعالیت های بازرسی اخیر در ایران است و اطلاعات مناسب را در اختیار شورای حکام قرار خواهد داد.
در پی ادعای بلومبرگ، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفت: وجود ذرات با غنای بالا یک امر طبیعی در هر فرآیند غنی سازی است. به عنوان مثال در فرآیند غنی سازی اورانیوم تا 20 درصد، اورانیوم 47 درصد نیز قابل مشاهده است و در فرآیند تولید اورانیوم 60 درصد، اورانیوم با غنای بالاتر نیز قابل مشاهده است. وی با بیان اینکه این یک مشکل عادی است و ایران نباید چنین مشکلی را پنهان کند، گفت: حتی آژانس نیز چنین موردی را گزارش نکرده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: ایران هنوز اقدامی برای غنی‌سازی بالای 60 درصد نکرده است. کمالوندی انتشار چنین اخباری را برای اهداف سیاسی و افترا آمیز دانست و گفت: آنچه آژانس با ایران مطرح کرده وجود ذره اورانیوم با غنای بیش از 60 درصد در محل جمع آوری از طریق نمونه برداری متعارف و عادی است. وی تاکید کرد: آنچه در فرآیند غنی سازی مهم است محصول نهایی و تولید است که ایران تاکنون بیش از 60 درصد آن را انجام نداده است.
بدون توجه به توضیحات کمالوندی، بسیاری از کارشناسان و ناظران بر این باورند که ادامه اختلافات بر سر پادمان بین آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران در آستانه اجلاس سه ماهه شورای حکام می تواند شرایط دشوارتری را ایجاد کند. در این میان سناریوهای متعددی از به راه انداختن ماشه تا انتقال پرونده به شورای امنیت و صدور قطعنامه الزام آور علیه ایران وجود دارد. به همین دلیل ایران در روزهای پایانی بهمن و ورود به اسفند ماه با اتخاذ تدابیری و اتخاذ سیاست همکاری در تلاش است تا با دیپلماسی 90 دقیقه ای از شکل گیری این گونه ادعاها و برخوردها جلوگیری کند.
در همین رابطه، وزیر امور خارجه در نشست خبری مشترک دیروز (چهارشنبه) خود با فواد حسین، با بیان اینکه هیئت این آژانس به زودی به تهران سفر می کند، گفت: امیدواریم گروسی با همکاران ما از کشورمان مشکلات را حل کند. از نقطه نظر فنی و به دور از هیجانات سیاسی.» برای رسیدن به نتیجه و توافق در سازمان انرژی اتمی امیرعبداللهیان تاکید کرد: ایران هرگز به دنبال دستیابی به سلاح هسته ای و بمب اتمی و فتوای مقام معظم رهبری امام خامنه ای نبوده است. نیز بر این موضوع تاکید دارد.»
در عین حال، محمد اسلامی صبح دیروز (چهارشنبه) در حاشیه جلسه شورای دولت با بیان اینکه در چارچوب تدابیر لازم در خصوص مطالب مطرح شده از سوی برخی بازرسان این سازمان در خصوص میزان غنی‌سازی در ایران انجام شده و رسانه‌ها این ادعا را منتشر کرده‌اند. بلومبرگ می‌گوید: «با توجه به موضوع مطرح شده از سوی یکی از بازرسان آژانس، مسئولان آژانس در تهران هستند و از روز گذشته (سه‌شنبه) در حال انجام مذاکرات، بازدید و بازدید هستند. بازرسی برای رفع تردیدهای ناشی از برداشت نادرست بازرس. این ابهامات حل و فصل شده است.»
وی با بیان اینکه به تعامل و همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه می دهیم، گفت: همواره به این موضوع توجه داریم که از ایجاد ابهامات جدید در روند همکاری خود با آژانس جلوگیری کنیم و همواره از این مشکل جلوگیری کنیم. این مقام مسئول در سازمان انرژی اتمی گفت: اینکه یک جریان سیاسی پرفشار بخواهد به طور یکجانبه به تعهدات برجام عمل کند و خودشان به تعهدات خود در این توافق عمل نکنند، کاملا غیرقابل قبول است. ، تحریک و ایجاد مشکلات».