یک کارشناس اقتصادی در خصوص علت افزایش نرخ ارز می گوید: متغیر فعال در شرایط فعلی تحریم هاست که در صورت عدم رفع آن این روند ادامه خواهد داشت. دولت نمی خواهد آن را کنترل کند زیرا برای کنترل قیمت باید دولت بتواند عرضه و تقاضا را کنترل کند. عرضه خارج از کنترل او است زیرا درآمد ارزی او به شدت کاهش یافته است. در این سه چهار سال تحریم ها توانسته اند تا جایی که می توانند تقاضا را کنترل کنند. بنابراین اگر مشکل تحریم حل نشود اکنون نمی تواند کار زیادی انجام دهد وگرنه همین روند ادامه خواهد داشت.
مرتضی افکه در گفت و گو با انتخاب، در پاسخ به این سوال که آیا دولت از افزایش قیمت ارز منتفع می شود یا خیر، گفت: دولت قطعا سود خواهد برد زیرا ارزها به دلیل درآمد نفتی عمدتاً در اختیار دولت است اما بر اساس از سوی دیگر از فشار سیاسی رنج می‌برد، بنابراین باید تعادل ایجاد کند.»
این کارشناس اقتصادی ضمن بیان اینکه در شرایط فعلی به نظر می رسد دولت نمی تواند کاری انجام دهد، گفت: متغیر فعال در شرایط فعلی تحریم است که در صورت عدم رفع آن این روند ادامه خواهد داشت. دولت نمی خواهد آن را کنترل کند زیرا برای کنترل قیمت باید دولت بتواند عرضه و تقاضا را کنترل کند. عرضه خارج از کنترل او است زیرا درآمد ارزی او به شدت کاهش یافته است. در آن سه چهار سال تحریم، تا جایی که می توانست، تقاضا را کنترل کرد. بنابراین تا زمانی که موضوع تحریم ها حل نشود، او نمی تواند کار زیادی انجام دهد وگرنه همین روند ادامه خواهد داشت.»
افکه افزود: ادامه این روند به این بستگی دارد که دولت تا چه اندازه بتواند نقدینگی را کنترل کند. “اگر رقابت زیادی وجود داشته باشد، این روند ادامه خواهد داشت و اگر نتواند آن را کنترل کند، روند رشد ممکن است کمی کند شود.”
وی در پاسخ به اینکه آیا طبق ادعای سخنگوی دولت بازار کاذب و موقت ارز ایجاد شده است یا خیر، گفت: باید از گفتار درمانی استفاده کنند تا تاثیرگذار باشند، اما باید بگویم خیر، موقتی نیست. موقتی بودن آن بستگی به این دارد که مذاکرات به نتیجه برسد یا خیر.
افکه ادامه داد: آقای امیر عبداللهیان به عمان رفتند، اگر به نتیجه برسد شاید تا حدودی بازار ارز را کنترل کند، اما نه اینکه کنترل در دست خود دولت باشد. این بدان معناست که مذاکرات و موفقیت آنها موثر است. می گویند وضعیت بازار ارز موقتی است، واقعاً دست دولت نیست که پیش بینی کند یا نه».
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که دولت با وجود نابسامانی بازار ارز چگونه می تواند بودجه را ببندد، گفت: اکنون نمی تواند زیاد بودجه را ببندد. زیرا بخش قابل توجهی از بودجه را درآمد نفت و قیمت دلار تشکیل می دهد که بر این اساس ریال را تعیین می کند. پس با این تغییر و تحول اگر چیزی بنویسند که بودجه طبق قانون باید ارائه کند، بعید می دانم رقم واقعی را محاسبه کنند. به هر حال چون باید چیزی شبیه بودجه بنویسند اما در عمل نمی شود. در واقع، تا زمانی که درآمدهای نفتی و روابط سیاسی تثبیت نشود، بعید است که آنها بتوانند هیچ یک از آنها را کنترل و اداره کنند.»