روز جدید : دولت سیزدهم که سرعت انتصابات و تغییراتش بالا بود، زیر ذره بین انتصابات خانوادگی قرار گرفت تا جایی که نه تنها منتقدان، بلکه برخی از یاران سیاسی آن نیز به مخالفت و انتقاد از این اقدام پرداختند.
چند سال پیش یکی از پسران این نماینده سابق مجلس گفته بود که “ژن خوب و خون” که از مادر و پدرش به ارث برده رمز موفقیت او بوده است. دیگری که خود نماینده مجلس بود و پدرش نماینده سابق مجلس از تریبون رسمی مجلس از سهم خانواده اش از توده های انقلابی صحبت کرد. سرعت انتصابات و تغییرات او به اندازه دیدارهای خانوادگی به حدی بود که زیر ذره بین قرار گرفت تا جایی که داماد ابراهیم رئیسی مجبور شد از انتصاب او به عنوان رئیس دانشگاه پیام نور سرباز بزند.
انتصاب بستگان درجه یک به مقامات منحصر به یک ارگان و یک دوره نیست. یکی از شعارهای اصلی احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری مبارزه با بازی های خانوادگی در نظام حکومتی بود. نه تنها محمود احمدی نژاد، بلکه حسن روحانی و ابراهیم رئیسی نیز بر شایسته سالاری تاکید داشتند. اما با روی کار آمدن محمود احمدی نژاد، انتصاب دامادش مهدی هورشیدی به عنوان رئیس سازمان ملی استاندارد ایران برای او حاشیه ساز شد. اسامی بعداً منتشر شد که نشان می‌دهد تعداد انتصابات خانوادگی در دولت او بیش از حد انتظار بوده است. در ادامه لیست وی نام پسرش مهدی احمدی نژاد، خواهرش پروین احمدی نژاد، پسر خواهرش حمیدرضا افراشتچ و پسر خواهرش احد قدمی نیز آمده است.
این رویه در دولت حسن روحانی نیز ادامه یافت و زمانی که کامبیز مهدی زاده، داماد روحانی به عنوان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت منصوب شد، نوبت به معرفی سایر نزدیکان وی رسید. حسین فریدون، برادر رئیس جمهور، عبدالحسین فریدون، اسماعیل سماعی برادرزاده روحانی و چند تن دیگر که به عنوان نزدیکان رئیس جمهور شناخته می شوند نیز در سمت های دولتی بودند.
ماجرای رئیس دانشگاه پیام نور چه بود؟
اواخر شهریور ماه صحبت هایی مبنی بر انتصاب سید علی علم الهدی به عنوان رئیس دانشگاه پیام نور مطرح شد که وی در پاسخ گفت: «بر اساس توافق، هیچ یک از نزدیکان آیت الله رئیسی مسئولیت مناصب رهبری را بر عهده نخواهند گرفت. حدود یک ماه پیش شایعاتی مبنی بر انتخاب دانشجویان به عنوان رئیس دانشگاه مطرح شد و این شایعات به دلیل اینکه بنده همسر برادر رئیس جمهور هستم شدت گرفت. تا زمانی که این نوع اخبار جعلی باشد، مسئولیت اجرایی ندارم و آن را متحمل نخواهم شد.»
علاوه بر این، گزارشی در ماه گذشته منتشر شد که نشان می داد در مدت زمان کوتاهی تنها 180 انتصاب در حوزه های انتخابیه معاونان وزیر، استاندار، مدیران دستگاه های بزرگ دولتی، مشاوران و روسای دانشگاه های بزرگ در دولت سیزدهم انجام شده است. و بهداشت و درمان بود و تقریباً در همه وزارتخانه ها تغییر رئیس حراست صورت گرفت.
از سوی دیگر در ماه های ابتدایی دولت کل کشور نامه های متعددی از سوی نمایندگان مجلس و سایر مسئولان مبنی بر درخواست به کارگیری فرزندان و یا دستور به کارگیری فرد دیگری منتشر شد و انتصاب فرزندان صفرهندی و لاله افتخاری مورد توجه قرار گرفت. . . از سوی دیگر زمزمه هایی مبنی بر استخدام مقدم داماد مصباح به گوش می رسید که گفت: من چهار داماد دارم و هیچ کدام چنین مسئولیتی ندارند.
معاون پارلمانی نخست وزیر: سریع تغییر کن!
اگرچه مخالفت شدیدی با انتصابات دولت ابراهیم رئیسی وجود داشت و سرعت تغییرات را غیرعادی توصیف کردند، اما نزدیکان دولت همچنان معتقدند که تغییر باید سریعتر اتفاق بیفتد. با افزایش تعداد انتصابات به سمت ریاست جمهوری، محمد حسینی معاون وی گفت: اکنون یک دولت مردمی و انقلابی پیشتاز است و رسانه های معاند سعی می کنند همه چیز را بهانه ای برای مقابله با عملکرد دولت قرار دهند. . اگر برخی از جلسات را کند تلقی می کنند به این دلیل است که حزب و گروهی در کار نیست.» اظهارات حسینی شاید نشان دهنده این باشد که هنوز باید شاهد تغییرات و قرارهای عجولانه یا از پیش تعیین شده یا حتی شخصی باشیم.
قانون با قدرت تداخل ندارد مهمتر است
زاکانی که اکنون شهردار تهران است و تا چندی پیش یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری بود، در مناظره انتخابات گفته بود که اگر رئیس جمهور شوم از هیچ یک از اقوامم استفاده نمی کنم و اقوام خود را سر کار نمی اندازیم. اما اعتبار این گفتگو تا سمت جدید ادامه داشت و با تکیه بر سمت شهرداری تهران داماد خود را به عنوان مشاور ویژه انتخاب کرد. این انتصاب در حالی است که بر اساس مصوبه مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران، استخدام بستگان ممنوع است. در سال 1376 طرحی با عنوان «مدیریت تعارض منافع در شهرداری تهران» در راستای اجرای سیاست های کلی نظام اداری، قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مبارزه با فساد به منظور نهادینه سازی تهیه شد. شفافیت در زمینه تضاد، منافع و مبارزه منظم و دقیق با تخلفات اداری و دسترسی به عدالت به تصویب دفتر پایدار رسید. اما شهردار تهران قانون را دور زد و گفت که دامادش حقوق نمی گیرد و فقط مشاور است.
استخدام «ژن خوب» هر بار تکرار می شود و اگرچه قوانینی وجود دارد که تجمع خانواده ها را ممنوع می کند، اما کارمندان از موقعیت خود به طور غیرقانونی استفاده می کنند و در نهایت از آن به عنوان مشاور برای توجیه تصمیم خود استفاده می کنند. این مهم تا زمانی است که افکار عمومی انتظار بیشتری از مسئولان برای رعایت قوانین و مقررات داشته باشد، زیرا در صورت عدم اجرای قانون، نظام های اجتماعی مختل می شود و هزینه های زیادی متوجه کشور می شود.
در عین حال باید توجه داشت افرادی که اکنون در معرض انتقاد و گلایه مردم، کارمندان و نارضایتی عمومی از انتصابات خانوادگی هستند، در گذشته قول داده اند که در صورت رسیدن به یک پست اجرایی مهم، نه تنها با این موضوع کنار بیایند. پدیده بلکه با تخلف.بقیه قصور نخواهند داشت و اینجا باید این سوال مطرح شود که چه کسی بول را حرام می کند!؟