روز جدید رحیمی جهان آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی گفت: مردم نسبت به گرانی های اخیر بی تاب هستند و اگر مردم تحت فشار قرار بگیرند و متحمل ضرر و زیان جدی شوند، این تصمیم اشتباه است. شرایط این روزهای مردم که مصادف با سخنان رئیس جمهور مبنی بر آمادگی مردم برای تحمل بیشتر از شرایط سخت ادامه تحریم ها بود.
ابراهیم رئیسی گفت: «مردم رسماً می‌گویند با مقاومت می‌توان تحریم‌ها را خنثی کرد». رئیس جمهور هفته گذشته در سخنرانی خود در همدان گفت: وظیفه خود می دانیم که مقابله با ظالم و نظام استبدادی را در دستور کار قرار دهیم و از مواضع جمهوری اسلامی عقب نشینی نکنیم. البته رئیس دولت سیزدهم مشخص نکرد که با استناد به چه داده هایی چنین درخواستی را به شهروندان ایرانی نسبت می دهد و کدام ملت یا چند شهروند ایرانی ادامه شرایط سخت تحریم ها را پذیرفته و صدای خود را به گوش رئیس جمهور رسانده اند؟ زندگی در شرایط سخت تحریم چند سالی بر مردم تحمیل شد و برای مردم خوشایند نبود اما وعده رفع تحریم ها در دولت اصولگرا بی نتیجه ماند.
این روزها نه تنها چشم مردم، بلکه بازار، بورس، مسکن و… بر نتایج مذاکرات به بن‌بست متمرکز شده‌اند و به محض اینکه ناامیدی خاصی از لغو تحریم‌ها ایجاد شود، شرایط اقتصادی نسبت به ماه‌های اخیر بی‌ثبات‌تر خواهد بود. بنابراین ابراز تمایل مردم به ادامه تحریم ها به عنوان پایانی بر امید دولت به احیای برجام تعبیر شد. همانطور که سخنان رئیس جمهور پس از آن مطرح شد که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیرا در مقاله ای در روزنامه فایننشال تایمز نوشت که پس از 15 ماه مذاکره فشرده در وین با اعضای برجام و ایالات متحده، “احتمال مصالحه بیشتر در مورد مسائل مهم” انجام شد”. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که متنی را به عنوان پیش نویس نهایی توافق آماده کرده است که به گفته او “شامل مصالحه هایی در مورد نکات سخت به دست آمده از همه طرف ها است”. ایران و ایالات متحده گفتند که آن متن را بررسی کرده و به آن پاسخ خواهند داد. اظهارات رئیسی به‌عنوان بی‌علاقگی ایران به پذیرش توافق احیای برجام که هدف آن لغو تحریم‌های آمریکا علیه بازگرداندن برنامه هسته‌ای ایران تحت برجام است، تفسیر شد.
با توجه به بن بست کنونی مذاکرات و نبود اراده قوی برای احیای برجام که نمی توان آن را نادیده گرفت، اگرچه ابراهیم رئیسی روز شنبه 13 شهریور 1400 در اولین مصاحبه تلویزیونی خود درباره مذاکرات احیای برجام در وین، پایتخت جمهوری اسلامی ایران گفت: اتریش: ما از گفتگو، مذاکره و مذاکره اجتناب نمی کنیم. ما می خواهیم نتیجه گرا باشیم و بعد تحریم ها علیه ملت ایران برداشته شود و با برداشته شدن تحریم ها زندگی مردم رونق بیشتری پیدا کند.» اما این روزها صحبت از تحمل شرایط سخت تحریم ها و انتظار است. مردم برای ادامه تحریم ها دولت را همراهی کنند. البته سخنان رئیس دولت سیزدهم با انتقادات تند بسیاری از کارشناسان سیاسی و اقتصادی و افکار عمومی مواجه شد. چرا که هنوز جامعه هدفی که چنین خواسته ای را مطرح کرده است مشخص نیست و تاکنون به جز تحریم ها، هیچ حمایتی از ادامه شرایط سخت فعلی صورت نگرفته است. حتی جلیل رحیمی جهان آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: مردم حوصله و تحمل گرانی‌های اخیر را ندارند. یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: «دولت باید دامنه دریافت یارانه را متناسب با تورم و گرانی های ایجاد شده تغییر دهد و بتواند دایره یارانه بگیران را افزایش دهد. زیرا میزان یارانه ای که مردم به صورت نقدی دریافت می کنند با این شرایط همخوانی ندارد. دولت سیزدهم ارز ترجیحی را حذف کرد اما باید با قاطعیت و سرعت مضرات این طرح شناسایی شود تا از میزان ضرر و زیان مردم و فشار بر مردم کاسته شود. چون مردم طاقت گرانی های اخیر را ندارند. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: در حال حاضر تعادلی بین دخل و خرج مردم وجود ندارد و ما به عنوان تصمیم گیران در دولت وظیفه داریم تا نیازهای مردم را تامین کنیم. اگر مردم تحت فشار باشند و خسارات سنگینی متحمل شوند، این تصمیم اشتباه خواهد بود. نقدی یا کاغذی بودن یارانه خیلی مهم نیست. چون وقتی کارگری یک دهم یارانه می گیرد که جوابگوی نیاز او نیست، برایش فرقی نمی کند که این یارانه پولی باشد یا کالایی.
تلاش برای همراهی با افکار عمومی برای تحمل شرایط سخت اقتصادی از سوی دولت به صورت داوطلبانه انجام می شود، در حالی که فرض بر این بود که در دوران شکل گیری قدرت یکپارچه اصولگرایان در کشور، مذاکرات رفع تحریم ها به صورت جدی پیگیری شود. حتی اقتصاد و معیشت هم مقید به تحریم نبود. که دولت در هر دو گزاره شکست خورده است، چه رفع تحریم ها و چه کنترل تورم و بهبود معیشت مردم. این در حالی است که عباس عراقچی، مذاکره کننده سابق ایران در مذاکرات هسته ای وین، در ژوئیه سال گذشته پس از پایان دور ششم مذاکرات گفت: «مذاکرات کافی صورت گرفته است و اکنون زمان آن فرا رسیده است که طرفین توافق کنند. همچنین روحانی، رئیس دولت دوازدهم بارها از احتمال توافق در اسفند 97 و پایان تحریم ها که به دلیل قانون راهبردی مجلس محقق نشد، صحبت کرده و هشدار داده است که توافق صورت خواهد گرفت. بر اساس میل اصولگرایان نمایندگان مجلس هرگز امضا نشود همانطور که تاکنون مشاهده شد، توافق موجود این روزها به بن بست رسیده و احتمال احیای آن بسیار اندک است.
در این شرایط صحبت های مردم از تمایلشان به تحمل تحریم ها با واکنش های منفی فراوانی در میان کاربران فضای مجازی و افکار عمومی مواجه شد. چرا که لغو تحریم ها یکی از مهمترین خواسته های مردم در سال های اخیر بوده و هست. در همین حال غلامرضا نوری قزلجه در گفت وگو با خانه ملت درباره پایان برجام و زمزمه از سرگیری مذاکرات گفت: پرونده مذاکرات برای احیای برجام باید بسته شود. همه طرف‌های توافق هسته‌ای همچنین به این نتیجه رسیدند که مأموریت برجام باید برای تضمین منافع طرف‌ها تعریف شود. به نظر می رسد جلسه بعدی مذاکرات به زودی برگزار شود. امکان حصول نتیجه در این مذاکرات بیش از گذشته است. زیرا اراده همه طرف ها نتیجه گرفتن است. رئیس فراکسیون مستقلین شورای اسلامی معتقد است: اگر چه بهتر بود تکلیف برجام از یک سال پیش تعیین می شد، زیرا در این صورت سود بیشتری می بردیم و مردم کمتر دچار مشکل می شدند، اما در به هر حال اگر این روزها اتفاق بیفتد مثبت خواهد بود و تاثیرات آن در روابط و تعاملات مثبت خواهد بود. وی همچنین گفت: تیم مذاکره کننده کشورمان قطعا خطوط قرمز را رعایت خواهد کرد و در این شکی نیست. امیدوارم مشکل ادامه پیدا نکند این وضعیت عملا و حتی روانی بسیاری از روابط و کارها را کند کرده و باعث سوء استفاده برخی کشورهای خارجی در مراودات شده است. نوری کزالجه تصریح کرد: اگر در ارتباطات به شرایط عادی برسیم و موانعی که به ناحق و ظالمانه بر سر راه پیشرفت و توسعه کشورمان قرار گرفت و ما را در مبادله و تجارت دچار مشکل کرد برطرف شود، شاهد روابط عادی در کشور خواهیم بود. مبادلات تجاری و اقتصاد کشور ما با سایر کشورها خواهد بود و حداکثر منافع برای کشور تضمین می شود.
به نظر می رسد حداقل در مجلس اکثریت مستقل و نه تندروها و حامیان وضع موجود تصمیم گرفته اند از توافق دولت سیزدهم با طرف آمریکایی برای احیای برجام حمایت کنند، اما خود دولت نمی تواند به نتیجه برسد. در حال حاضر و تصمیم گرفته است به مردم اجازه دهد تا خود را برای تحمل عواقب تصمیم عدم تمدید برجام آماده کنند، زیرا هیچ شانسی برای موفقیت رفتار این دولت وجود ندارد. چرا که چشم اکثر مردم همچنان به میز مذاکره است تا با لغو تحریم ها، ایران به سمت تورم سه رقمی پیش نرود.