روابط چشبادامیس با ایران به کجا خواهد رسید؟/ سخت کوشی چین در تنظیم روابط با ایران و عربستان سعودی

به گزارش خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ با رشد چندوجهی چین در ابعاد اقتصادی، سیاسی و نظامی، ساختار نظام بین‌الملل از تک قطبی به چند قطبی تغییر کرده و آمریکا که سال‌ها رهبری نظام بین‌الملل را بر عهده داشته، اکنون سنگینی سایه بادامی را بر آن احساس می‌کند. طرف آن ظهور چین در میان قدرت های جهانی به گسترش روابط امنیتی و اقتصادی پکن با کشورهای در حال توسعه و جهان سوم منجر شده است. در مورد عربستان سعودی نیز در اقدامی جالب، این کشور جایگزین چین به عنوان شریک امنیتی خود (آمریکا) شده است.

عربستان سعودی با ریختن دلارهای نفتی به آمریکا می خواست امنیت خود را تضمین کند. قرارداد تسلیحاتی 2017 با ایالات متحده موفق شد تا حدی زیرساخت های نظامی ریاض را بهبود بخشد و ظرفیت نظامی آن را افزایش دهد که می توان آن را در جنگ یمن مشاهده کرد. سعودی ها که سهمی از بازار صادرات آمریکا را در زمینه حمل و نقل هوایی، وسایل نقلیه، ماشین آلات، خودروهای برقی، سلاح و مهمات به دست آورده بودند، در روابط خود با ایالات متحده با فراز و نشیب های زیادی مواجه شدند. اما نیاز عربستان به واردات تسلیحات و تجهیزات نظامی و همچنین صادرات نفت خود به آمریکا این رابطه را حفظ خواهد کرد.

با حضور بایدن در کاخ سفید، علیرغم اینکه عربستان به عنوان ستون نظام استراتژیک آمریکا در خاورمیانه به شمار می رفت و همچنین میلیاردها دلاری که سعودی ها را به گاو نقدی آمریکا تبدیل کرد، این روابط به بهانه نقض حقوق بشر به ویژه در جنگ یمن بیش از فراز و نشیب های او پیش از این بود.

همچنین با افزایش تولید نفت شل در آمریکا که به نوبه خود منجر به کاهش قابل توجه صادرات نفت از عربستان شد، روابط ریاض و واشنگتن تیره شد.

عوامل متعددی عربستان را مجبور کرد که چین را با آمریکا جایگزین کند. چین که به دلیل بحران کرونا از افق اقتصادی خود خارج شده بود، برای جبران این عقب ماندگی، با آغوش باز از بازار عربستان و دلارهای سعودی استقبال کرد.

در دیدار اخیر شی جین پینگ رئیس جمهور چین با سران عربستان سعودی که ایران نیز حضور داشت، در بیانیه ای مشترک بر اهمیت حمایت قاطعانه از منافع حیاتی متقابل، تمامیت ارضی و حاکمیت مستقل و به نوعی مالکیت ایران بر سه جزیره این سوال پاسخ داده شد.

این اظهارات و اظهاراتی که با واکنش های بسیاری در ایران مواجه شده است، روابط تهران و پکن را در هاله ای از ابهام قرار داده است.

خواسته جدی ایران جبران مواضع اعلام شده است

یکی از مهمترین واکنش ها سخنان رئیس جمهور در دیدار با معاون نخست وزیر چین در تهران بود. وی با بیان اینکه روابط جمهوری اسلامی ایران و چین از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون رو به گسترش بوده است، گفت: برخی مواضع مطرح شده در سفر اخیر رئیس جمهور چین به منطقه موجب نارضایتی و گلایه مردم شده است. مردم و دولت ایران و تقاضای جدی ایران برای جبران مواضع اعلام شده.

چین نمی خواهد ایران را دور بزند

در همین رابطه جواد منصوری، سفیر سابق ایران در چین و تحلیلگر مسائل سیاسی در خصوص بیانیه و حواشی آن گفت: جمهوری اسلامی ایران اصل استقلال را به عنوان اولین و مهمترین محور سیاست خارجی خود اعلام می کند که عبارت است از بر اساس سیاست «نه شرقی، نه غربی» بر این اساس پس از انقلاب اسلامی اعلام شد که آمادگی داریم با همه کشورهای جهان ارتباط و همکاری داشته باشیم، اما در چارچوب منافع و احترام متقابل. . بنابراین ما به هیچ وجه نمی توانیم از منافع ملی خود غافل شویم و از اول انقلاب تاکنون چنین نکرده ایم و نخواهیم کرد. دشمنان ما هم می دانند که جمهوری اسلامی استقلال خود را حفظ کرده است.

به گفته سفیر سابق ایران در چین؛ ما در 40 سال گذشته روابط خوبی با چین داشته ایم و روابط ما در زمینه های مختلف توسعه یافته است.

منصوری درباره تاثیرات میدانی این بیانیه نیز اظهار داشت: تصور من این است که چین به دنبال دور زدن ایران نیست و احتمالا این بیانیه در شرایط خاصی صادر شده و بعدا دولت چین شرایط را عادی خواهد کرد. من معتقد نیستم که این بیانیه تأثیر جدی بر ما داشته باشد. زیرا معمولا دولت چین در روابط خود با سایر کشورها علیه شخص ثالث عمل نمی کند. البته دولت چین تغییر جهت خود را به سمت کشورهای عربی بر اساس فشار آمریکایی ها امری عادی می داند.

اولویت چین اقتصاد و حفظ نفوذ اقتصادی بین المللی است

حسین ملائک، دیگر سفیر سابق ایران در چین معتقد است: چینی ها قبل از اینکه ساختار سیاسی در نظام بین الملل داشته باشند، یک ساختار اقتصادی هستند و حرف هایی که در مورد سیاست بین المللی چین گفته می شود در واقع در سطح پایین تری قرار دارد. این یکی از اولویت های اقتصادی چین است.

وی با تاکید بر اینکه اولویت چین اقتصاد و حفظ نفوذ بین المللی از نظر اقتصادی است، افزود: بنابراین وارد منطقه ای شده و در جایی که پول باشد، قراردادهای تجاری بزرگ می بندد. عربستان سعودی در سال 2030 چندین پروژه بزرگ را اجرا خواهد کرد که می تواند با چین تعریف و توجیه کند و چین آمده است آنها را بپذیرد و هر موضع سیاسی، اقتصادی و امنیتی که گرفته در این راستا بوده است تا بتواند این پروژه ها را اجرا کند. مالک آن بود.

به گزارش دانا؛ ما باید این واقعیت را بپذیریم که هر کشوری سیاست خارجی خود را بر اساس منافع ملی خود انجام می دهد و هیچ رابطه برادرانه ای وجود ندارد. منافع ایران و چین با وجود روابط تجاری و امنیتی و وجود شریک تجاری و امنیتی جدید در سطح مطلوبی حفظ می شود. این مانع از ادامه اتصال نمی شود. چین کار دشواری دارد. زیرا او باید تعادلی بین روابط خود با تهران و ریاض به گونه ای حفظ کند که منافع خود را تامین کند و هر دو شریک را به ظریف ترین شکل نزدیک خود نگه دارد.