روز جدید : مذاکرات ایران و کشورهای برجام پس از وقفه چند روزه امروز از سر گرفته می شود. در حال حاضر، اخبار از وین نشان می دهد که هر دو کشور بر خواسته های حداکثری خود فشار می آورند. البته دنیای سیاست سفت و سخت نیست، بلکه انعطاف پذیر است. برخی شواهد حاکی از آن است که تیم مذاکره کننده ایرانی این بار قصد دارد به یک توافق موقت احتمالی دست یابد. چنین توافقی نیز مورد نظر کشور اصلی – ایالات متحده است. حال باید منتظر ماند و دید در روزهای آینده در وین چه اتفاقی می افتد. ستاره صبح برای حل مشکلات افکار عمومی پیرامون دور جدید مذاکرات با رحمان قهرمان پور، کارشناس روابط بین الملل گفت و گو کرد که در ادامه می خوانید.
با توجه به مذاکرات اخیر در وین، آیا رسیدن به توافق در پایان این دور از مذاکرات خوش بینانه است؟
در این دور از مذاکرات، احتمال توافق اندک است. اما با توجه به اتفاقات دور قبلی مذاکرات، به نظر می رسد روند مذاکرات مثبت تر شده است. این بدان معناست که می توان پس از دو یا سه دور مذاکره به توافق رسید. اما شانس توافق در این دور بسیار اندک است. باید دید آیا مذاکرات امروز می تواند روند مذاکرات را به پیشرفت مورد نظر طرفین نزدیک کند و زمان رسیدن به توافق را کاهش دهد یا خیر. امروز باید به این سوال پاسخ داد که آیا اختلافات هنوز آنقدر زیاد است که چشم انداز مذاکرات را مبهم کند؟ امروز مشخص است که مکالمات چقدر سریع و سریع است.
چقدر زمان و مذاکره برای طرفین بدون حصول نتیجه مطلوب قابل تحمل است؟
در عمل بین المللی، مذاکرات خلع سلاح و کنترل تسلیحات همواره یکی از دشوارترین مذاکرات بوده است. مثلاً در مورد معاهده آمریکا و روسیه، می بینیم که این دو کشور مدت هاست در حال مذاکره بوده اند. یا مذاکرات خلع سلاح چین با کشورهای پیرامونی اش یا مذاکرات شش کشوری با کره شمالی که چندین دور به طول انجامید و در نهایت شکست خورد. اینها مسائل تک بعدی و فقط سیاسی نیست و مربوط به بحث راستی آزمایی است که یکی از سخت ترین و فنی ترین مسائل است. این نوع مذاکره دارای ابعاد متعددی است، زیرا راستی آزمایی یک موضوع فنی، فیزیکی و مهندسی است و بعد حقوقی دارد و از این رو یکی از سخت ترین و پیچیده ترین گفت وگوهای بین المللی است. در این راستا، ادامه مذاکرات کنترل تسلیحات در عرصه بین المللی یک رسم است. زیرا این نوع گفت‌وگو علاوه بر پیچیدگی‌های فنی، ارتباط مستقیمی با امنیت ملی کشورها دارد و همه کشورها نسبت به امنیت ملی خود حساسیت ویژه‌ای دارند.
ایران به شرطی وارد وین شد. آیا دولت آمریکا می تواند خواسته های ایران را بپذیرد؟ آیا می توان امیدوار بود که آمریکا اولین گام را در این دور از مذاکرات بردارد؟
در مذاکرات بحث گام اول و اینکه چه کسی قدم اول را بردارد چندان مهم نیست و این بحث ها بر سر ماهیت گروه های سیاسی و رسانه ای است. در دیپلماسی این موضوع از راه هایی قابل حل است، مثلاً هر دو طرف اعلام کنند که در یک زمان و در ساعت و روز و تاریخ معینی شروع به اجرای توافق می کنند. مسئله اصلی این است که آمریکا نمی خواهد امتیازات زیادی به ایران بدهد. آمریکا در این مرحله گفته است سقف امتیازاتی که به ایران می دهد چقدر است و بارها گفته است که اگر ایران امتیازات بیشتری می خواهد، در ازای آن باید تعهدات منطقه ای و موشکی بیشتری بدهد. اینکه کدام طرف از نظر زمانی از طرف مقابل جلوتر خواهد بود، در جریان مذاکرات بحثی نیست، اما اگر نیات اولیه اختلاف داشته باشد، بررسی می کنیم که آیا این بار آمریکا امتیاز بیشتری نسبت به قبل به ایران می دهد یا خیر. ؟! باید بگویم که آمریکا چنین قصدی ندارد.