روز جدید بیش از 10 روز از پایان مذاکرات هسته ای در وین می گذرد، هرچند امیدها برای احیای این توافق افزایش یافته است، اما سایه تردید همچنان بر سر این مذاکرات است. رسانه ها در ایران با رویکردی خوش بینانه تر از گذشته در حال تحلیل و ارزیابی احتمال توافق هستند و نزدیکان تیم مذاکره کننده ایران نیز در اظهارنظرهای خود از نزدیک بودن به توافق صحبت کردند. اما تجربه مذاکرات در ماه های اخیر نشان داده است که با وجود نزدیکی طرفین به توافق، همچنان می توان انتظار داشت که مسیر مذاکرات به پایانی غیر از توافق منجر شود.
هفته گذشته اتفاقاتی در آمریکا رخ داد که اگرچه ارتباط مستقیمی با پرونده هسته ای ایران نداشت، اما حاشیه های روشنی داشت که می توانست به فشار بیشتر بر ایران منجر شود.
حمله هادی مطر به سلمان رشدی، نویسنده کتاب «آیات شیطانی» یکی از این موارد بود. این موضوع بار دیگر صدای مخالفان توافق هسته ای ایران در آمریکا را بلندتر کرده است. منتقدان توافق ایران مدت‌هاست که رهبران آن کشور را از هرگونه معامله با ایران در کنگره آمریکا منع کرده‌اند، اکنون به سلمان رشدی حمله کرده‌اند و البته یک شهروند ایرانی را به اتهام سوء قصد به جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا بیش از گذشته متهم کرده‌اند. آنها در گذشته دولت بایدن را تحت فشار قرار داده اند تا از میز مذاکره خارج شود.
کریم سجادپور، کارشناس امور ایران در مؤسسه کارنگی در این باره به آسوشیتدپرس گفت: این بار کار دولت بایدن برای فروش توافقنامه در آمریکا از کار اوباما در سال 2015 دشوارتر خواهد بود. دیگر هیچ توهمی در مورد تغییر رفتار منطقه‌ای ایران وجود ندارد.”
جان بولتون که یکی از ضدایرانی ترین سیاستمداران آمریکایی به شمار می رود و پیش از این از حمله نظامی به ایران حمایت کرده است، همواره از مخالفان توافق هسته ای با تهران بوده است. مشاور امنیت ملی در دولت دونالد ترامپ در این باره گفت: تصور می کنم رژیمی که می خواهیم با آن توافق کنترل تسلیحاتی امضا کنیم به تعهدات خود پایبند باشد یا حتی در مذاکرات جدی باشد به نظر من یک توهم است. “. زیرا همزمان با مذاکره قصد کشتن یک مقام بلندپایه آمریکایی را دارند.
اشاره آقای بولتون به عدم پایبندی ایران به تعهدات خود در توافق هسته ای در حالی است که طبق گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی، پیش از خروج آمریکا از برجام در سال 2018، ایران به طور کامل به تعهدات خود در توافق هسته ای پایبند بوده است. پس از اینکه دونالد ترامپ در سال 2018 به توصیه افرادی مانند جان بولتون تصمیم به خروج از برجام گرفت، ایران به تدریج تعهدات خود را در این توافق کاهش داد.
ریچارد گلدبرگ، یکی از مقامات سابق شورای امنیت ملی در دولت ترامپ را می‌توان در میان دیگر شخصیت‌های تندرو آمریکایی که مخالف برجام است نام برد. آقای گلدبرگ که یکی از اعضای ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها است، در این رابطه به آسوشیتدپرس گفت: کاهش تحریم‌ها علیه ایران در حالی که این کشور در حال انجام توطئه‌های تروریستی در خاک آمریکا است دیوانگی است.
لازم به ذکر است که بنیاد دفاع از دموکراسی ها یکی از نهادهای سیاسی نزدیک به دولت ترامپ است که همواره از فشار بر ایران حمایت می کند.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی خود در واکنش به انتقادات و فشارهای جمهوری خواهان تندرو گفت: برجام اصلی ترین و تنها چالشی است که در قبال ایران با آن روبرو هستیم. تهدیدآمیزترین چالشی که از سوی ایران می توانیم با آن روبرو شویم، دستیابی این کشور به سلاح هسته ای است. وی افزود: شکی نیست که ایران مجهز به سلاح هسته‌ای تهدیدی واقعی برای کشورهای منطقه و همچنین تهدیدی بالقوه برای کشورهای خارج از منطقه خواهد بود.
با این حال، واکنش آمریکا به بسته پیشنهادی ایران یا به طور دقیق‌تر پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا هنوز اعلام نشده است. لارا روزن، روزنامه‌نگار آمریکایی که سال‌ها موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران را دنبال می‌کرد، در آخرین مقاله خود به نقل از منابع اروپایی نوشت که انتظار می‌رود پاسخ واشنگتن به ایران هر لحظه و احتمالا روز جمعه اعلام و ارسال شود.
در این زمینه، علی واعظ، مدیر گروه بین‌المللی بحران می‌گوید که انتظار ندارد پاسخ آمریکا به تهران یک «آری قاطع» باشد. آقای واعظ معتقد است که یک سازش موقت بین طرفین احتمالا شکل خواهد گرفت. با این حال، وی تاکید کرد که اگر ایران مطالبات جدیدی را مطرح کند، مشخص نیست که نتیجه مذاکرات چه خواهد شد.
بیش از 10 روز از پایان مذاکرات هسته ای در وین می گذرد، هرچند امیدها برای احیای این توافق افزایش یافته است، اما سایه تردید همچنان بر سر این مذاکرات است. رسانه ها در ایران با رویکردی خوش بینانه تر از گذشته در حال تحلیل و ارزیابی احتمال توافق هستند و نزدیکان تیم مذاکره کننده ایران نیز در اظهارنظرهای خود از نزدیک بودن به توافق صحبت کردند. اما تجربه مذاکرات در ماه های اخیر نشان داده است که با وجود نزدیکی طرفین به توافق، همچنان می توان انتظار داشت که مسیر مذاکرات به پایانی غیر از توافق منجر شود.