روز جدید : رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از «تدوین لایحه جامع ایرانیان خارج از کشور» با دستور رئیس جمهور در کارگروه مشترک دولت و مجلس خبر داد. این اولین بار است که تصمیم جدی برای تسهیل بازگشت ایرانیان خارج از کشور گرفته شده و با نزدیک شدن به دولت سیزدهم شاهد دعوت مسئولان از تریبون های مختلف برای بازگشت ایرانیان خارج از کشور هستیم. نگرانی از عواقب این انتخاب و ترس از اقدام قانونی، اعتماد خارجی ها را خدشه دار کرده است و شاید قوانین بتواند رویکرد اشتباه گذشته را که چیزی جز ترس برای ایرانیان خارج از کشور باقی نگذاشته است، اصلاح کند. در 18 مرداد چراغ سبز قوه قضائیه را برای بازگشت ایرانیان دیدیم و رئیس قوه قضائیه با اشاره به تمایل برخی از ایرانیان مقیم خارج از کشور برای بازگشت به کشور و نگرانی برخی از آنها از قوه قضائیه گفت: او در خارج از کشور است، نه ممنوعیت ورود دارد و نه ممنوعیت بازگشت به کشور.
البته فقدان ممنوعیت قانونی برای ورود به ایران ترس ها را برطرف نکرد، زیرا آنچه آنها می ترسیدند و می ترسیدند ترس از ممنوعیت سفر یا پیگرد قانونی به دلیل نگرانی های احتمالی سیاسی یا امنیتی در خارج از کشور یا داشتن تابعیت مضاعف یا سابقه شغلی بود. سازمان ها و مراکز ایرانی نیستند.
این چالش ادامه دارد، اما رویکرد مثبت برای تسهیل بازگشت ایرانیان همچنان باقی است. در همین راستا، فعال شدن شورای عالی ایرانیان خارج از کشور که یکی از وعده های ریاست جمهوری در جریان انتخابات بود، در آبان ماه با انتصاب وزیر امور خارجه به عنوان نایب رئیس این شورا صورت گرفت. حسین امیرعبدالهیان در این خصوص از «لزوم تدوین قانون جامع حمایت از ایرانیان خارج از کشور و حل مشکل دو تابعیتی» خبر داد و گفت که باید به زودی برای آن چاره اندیشی شود. ترس از بازگشت به ایران افزایش یافته است و تاکید وزیر خارجه بر حل قانونی این موضوع می تواند چشم انداز روشنی از عزم دولت برای اعتمادسازی ارائه دهد.
این در حالی است که قوه قضاییه در کنار دولت به حمایت از بازگشت ایرانیان ادامه می دهد و رئیس قوه قضائیه بار دیگر در 21 آذر با بیان اینکه بازگشت ایرانیان خارج از کشور بسیار مفید و بی ضرر است، گفت: اقدام و کارکرد لازم است. شورای «عظمت ایرانیان را برای مسئولان نقاط مختلف کشور توضیح دهید».
کاظم قریب‌آبادی، معاون بین‌الملل قوه قضائیه و وزیر حقوق بشر درباره بازگشت ایرانیان مقیم خارج از کشور به ایران گفت: «اعلام می‌کنم ایرانی‌های خارج از کشور هیچ نگرانی برای بازگشت به کشور ندارند». وی افزود: در واقع دو موضوع در ذهن ایرانیان خارج از کشور است. آیا در دستگاه قضایی کشور برای آنها شاکی وجود دارد یا خیر و تحت تعقیب قضایی هستند یا خیر؟ وی افزود: هموطنان در کشورهای مختلف می توانند به سفارتخانه ها و بخش های کنسولی مراجعه و درخواست خود را که به معاونت بین الملل قوه قضائیه ارسال می شود، ارسال کنند و ما در اسرع وقت بررسی و پاسخ خواهیم داد تا هموطنان برای ورود به کشور احساس راحتی کنند.
همچنین خبری مبنی بر استقبال ایرانی ها از بازگشت به کشور وجود ندارد و اوایل آذرماه وزیر امور خارجه اعلام کرد که سایت میخک برای بارگذاری آماده است. ما در حال پاسخگویی به دستگاه های امنیتی مربوطه هستیم تا بتوانند بدون هیچ مشکلی به ایران سفر کرده و ایران را ترک کنند. وی تنها شرط بازگشت به ایران را برای کسانی که مشکل استعلام ندارند، «رعایت کلیه قوانین و مقررات در مدت اقامت در ایران» دانست و افزود: محل قتل عام آمار نیست، بلکه آنچه است. مطمئناً این است که با وعده امکان ترغیب بازگشت به کشور و جذب سرمایه خارجی از سوی ایرانیان برای رونق اقتصادی کشور غیرممکن است. وضعیت کنونی در خصوص ورود ایرانیان خارج از کشور به خارج از کشور مناسب نیست. برخی افراد جرمی ندارند و می خواهند برگردند، اما می ترسند و باید به آنها اطمینان داده شود که برای ورود به کشور مشکلی ندارند. «برخی دلال ها و واسطه ها با اقدامات خود از بازگشت ایرانیان به خارج از کشور جلوگیری کرده اند.
در همین حال، به نظر می رسد رئیسی وارد مرحله عمل به وعده انتخاباتی 60 روزه خود شده و می خواهد لوایح جامعی را در وزارت دادگستری تهیه کند. مجلس نیز از این پیشنهاد استقبال کرد و به وزارت دادگستری در تهیه متن نهایی این لایحه کمک کرد.
این لایحه باید حضور نماینده ایرانیان خارجی در بهارست را به رسمیت بشناسد و ایرانیان مقیم هر کشوری در جهان که در مجلس نماینده دارند در تصمیم گیری در کشور نقش داشته باشند و به راحتی بر امور آنها نظارت داشته باشند. کشوری که تابعیت مضاعف از نظر قانونی پذیرفته نیست و دو تابعیتی به راحتی امنیت فعالیت و حضور این افراد را در کشور به چالش می کشد، انتظار برای ورود نماینده این افراد به مجلس کمی اغراق آمیز است. لازم به ذکر است که افزایش مکان ها در بهارستان یعنی. افزایش تعداد اعضای پارلمان مستلزم یک روند قانونی مستقل است که بسیار قابل بحث است. او گفت که این کشور جلسات منظمی را در مورد این موضوع تشکیل داده است. به. رئیس جمهور در این زمینه بر لزوم تدوین قانون جامع برای ایرانیان خارج از کشور تاکید کرد. به گفته جلال زاده، «یکی از اعضای این لایحه برای تشکیل مجلس و ایرانیان کشورهای مختلف است که بر اساس این ماده، ایرانیان خارج از کشور می توانند پارلمان محلی تشکیل دهند و نمایندگان شوراهای محلی می توانند در مجلس مونتاگ مجلس اسلامی حضور پیدا کنند.» آلمان. می توانند مجلس محلی تشکیل دهند و نماینده آنها در مجلس شورای اسلامی حضور یابد.» که کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز به دنبال تدوین لایحه حقوق ایرانیان خارج از کشور است. سیاست ملی و خارجی برای تهیه لایحه جامع رئیس جمهور با پیشنهاد من موافقت کرد و افزود: مسائل مربوط به سربازی، سرمایه گذاری تابعیت، شناسنامه، تحصیل، حمایت از حقوق ایرانیان در خارج از کشور از جمله مواردی است که در این لایحه به آن پرداخته شده است. قانون دو تابعیتی مجاز به تصدی پست های مهم به عنوان نماینده مجلس نیست و به دلیل تبعات مدیران دو تابعیتی در مناصب مختلف از جمله نقش مهم برخی مانند محمود هواری در مفاسد اقتصادی، استخدام چنین مدیرانی مطرح شده است.
از سوی دیگر، بسیاری از ایرانیان خارج از کشور، چه ایرانی‌تبار و مهاجر و چه کسانی که از والدین ایرانی خارج از کشور متولد شده‌اند، تمایلی به ترک تابعیت دوگانه خود ندارند. تمدن گریزناپذیر خواهد بود و شاید موضوع ممنوعیت دو تابعیتی ها یک بار برای همیشه حل شود و یا چاره ای برای رفع نگرانی از فعالیت اقتصادی و یا ورود و خروج این افراد به کشور اندیشیده شود.