درویش توضیح می دهد: «ساختن اقامتگاه و هتل و تبدیل آن به مکانی مانند کیش کاملاً اشتباه است. آشوراده در منطقه امن میانکالا قرار دارد و دروازه ورود پرندگان مهاجر به کشور است. این پرندگان برای ورود به ایران نیاز به امنیت دارند. علاوه بر این، این پرندگان می توانند با آفات مبارزه کنند و حاصلخیزی خاک را در منطقه تقویت کنند».
تالاب شادگان حال و هوای خوبی ندارد. اکنون نیز حق این تالاب پرداخت نشده و حیات اکولوژیکی آن در خطر است. اکنون دولت سیزدهم به دنبال اجرای طرح گردشگری در این تالاب است. محمد درویش کارشناس محیط زیست می گوید: آنها می خواهند در شادقان تاسیسات پتروشیمی بسازند و چاه نفت تولید کنند و همچنین می خواهند تالاب به طور کامل خشک شود.
رونق گردشگری به اسم رمز دولت سیزدهم برای تخریب محیط زیست در شمال و جنوب کشور تبدیل شده است. از طرفی صحبت از پروژه گردشگری آشوراده در شمال کشور است و از طرف دیگر گردشگری در تالاب شادگان. اما این طرح ها چگونه به محیط زیست آسیب می زند؟
ابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم در روزهای اخیر به استان خوزستان سفر کرد. سفر او، اما هدیه ای به محیط زیست کشور که هیچ چیز نداشت، زندگی ساکنان محلی و فعالان محیط زیست را نیز به وحشت انداخت. مدیر پروژه گردشگری تالاب شادگان گفت. رئیس سازمان محیط زیست علی سلیقه پس از سخنان وی از آماده شدن این پروژه تا یک ماه آینده خبر داد.
برنامه ریزی برای بزرگ ترین تالاب کشور که نام آن در لیست تالاب های بین المللی نیز آمده است. تالابی به وسعت بیش از 500000 هکتار که هنوز در وضعیت بدی قرار دارد. به نظر می رسد تالاب شادگان نیز باید منتظر سرنوشت هورالعظیم باشد. همان دستی که هورالعظیم را پژمرده کرد، اکنون در تصویر دیگری ظاهر شد تا بخت را از بین ببرد.
جزییات طرح دولت سیزدهم برای این تالاب بین المللی منتشر نشده است، اما کنار هم قرار دادن این قطعات هدفی فراتر از گردشگری را نشان می دهد. به نظر می رسد هدف از بین بردن تالاب باشد نه احیا و رونق.
اخیراً صحبت از سد ابریز یا مارون 2 شده است که بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس، این سد در صورت تکمیل و زهکشی، تالاب شادگان را به کانون ریزگردها تبدیل می کند. مرکز پژوهش های مجلس نیز با تایید عدم پرداخت حق تالاب شادگان نوشت استان خوزستان از تمام حقوق زیست محیطی تالاب ها استفاده می کند.
تخریب تالاب شادگان برای ساخت پتروشیمی
سوال اینجاست وقتی حقوق تالاب ها پرداخت نمی شود چطور می خواهند در آنجا گردشگری را ترویج کنند؟ محمد درویش کارشناس محیط زیست به تجارت نیوز گفت: سوال ما هم همین است. چگونه این کار را انجام خواهند داد؟ در حالی که در حال حاضر آبزیان منطقه به دلیل پرداخت نشدن حقوق تالاب در حال نابودی هستند. مگر اینکه این مسئله حجابی بر نیت نهایی مردم باشد».
اما این طرح چه اهدافی را می تواند پوشش دهد؟ درویش می گوید: «به دنبال ساخت چاه نفت و تأسیسات صنعتی در شادقان هستند. آنها همچنین می خواهند تالاب به طور کامل خشک شود.”
شادگان به سرنوشت شومی دچار می شود
این کارشناس محیط زیست در ادامه توضیح می دهد: «حقابه تالاب شادگان را کشت و تولید نیشکر را ربود. علاوه بر این، سدهایی در بالادست تالاب ساخته شد. در حال حاضر حیات اکولوژیکی تالاب در خطر جدی قرار دارد.»
و ادامه می دهد: اگر قرار است این پروژه به دست بخش خصوصی بیفتد باید سازوکاری برای پرداخت حقوق متاهلین مشخص شود. به نظر من هیچ بخش خصوصی نمی تواند یا تمایلی به سرمایه گذاری در این پروژه داشته باشد. مگر اینکه آن بخش خصوصی واقعی باشد. یعنی می خواهد به این بهانه تالاب را تخلیه کند و بعد چند تاسیسات پتروشیمی بسازد و در آن چاه نفت حفر کند. یعنی همان بلایی که بر سر حورالعظیم آوردند.
ابراهیم رئیسی در حالی که مهلت یک ماهه برای اجرای طرح گردشگری تالاب شادگان تعیین کرده است، پروژه دیگری را در شمال کشور دنبال می کند. وی در سفر خود به استان گلستان در سال 1400 دستور اجرای طرح گردشگری آشوراده را صادر کرد. از آن زمان تاکنون بسیاری از فعالان محیط زیست از خطرات اجرای این طرح برای محیط زیست صحبت کرده و آن را غیرکارشناسی توصیف کرده اند.
شکست طرح با تبدیل آشوراده به کیش
درویش همچنین درباره طرح گردشگری آشوراده گفت: آمار گردشگری نشان می دهد که بیش از نیمی از اتاق ها در شلوغ ترین روزهای نوروز خالی بوده است.
وی ادامه می دهد: برخی سرمایه گذاران در کیش و قشم وضعیت خوبی ندارند. تا زمانی که این معضل تحلیل و تشخیص داده نشود، تخریب یکی از ارزشمندترین مناطق اکولوژیکی کشور، آشوراده، به بهانه گردشگری غیرمنطقی است. ابتدا باید مشکل اقتصاد و جذب گردشگر حل شود.»
درویش می گوید: آشوراده را هم کیش کنند، فایده ای ندارد. با همان منطق رونق گردشگری، کیش با ورشکستگی مواجه است. آشوراده سرنوشتی جز این نخواهد داشت.»
طرح گردشگری آشوراده قابل اعتماد نیست
درویش توضیح می دهد: «ساختن اقامتگاه و هتل و تبدیل آن به مکانی مانند کیش کاملاً اشتباه است. آشوراده در منطقه امن میانکالا قرار دارد و دروازه ورود پرندگان مهاجر به کشور است. این پرندگان نیز برای ورود به ایران نیاز به امنیت دارند. علاوه بر این، این پرندگان می توانند با آفات مبارزه کنند و حاصلخیزی خاک را در منطقه تقویت کنند».
وی ادامه می دهد: سازمان حفاظت محیط زیست نیز با این طرح مخالف است. این سازمان همواره برای پذیرش چنین طرح هایی تحت فشار است. تا زمانی که مشخص نشود ظرفیت پذیرش آشوراده چقدر است و بخش خصوصی چگونه این ظرفیت را پوشش می دهد، طرح مورد نظر قابل اعتماد نیست.
خطر نابودی زندگی اکولوژیکی آشوراده
البته درویش معتقد است آشوراده یکی از مناطقی است که پتانسیل جذب گردشگر را دارد اما مهم این است که چه کسی و با چه مکانیزمی طرح ارائه می کند.
او می گوید: «این به معنای رها کردن کامل آشوراده نیست. حالا آشوراده مثل یک شهر ارواح است. ساختمان‌های متروکه‌ای که رها شده‌اند و مردم محلی بیرون رانده شده‌اند و اجازه ورود به آنجا را ندارند.»
این کارشناس محیط زیست ادامه می دهد: آشوراده می تواند به عنوان یک گردشگری با محوریت آموزشی مهم باشد. گروه های توریستی را می توان بدون اقامت شبانه به آنجا هدایت کرد. بعد از چند ساعت بدون هیچ ردی می‌روند.»
او توضیح می دهد: «اگر بخواهند آشوراده را با الفبای فعلی اقتصادی کنند، باید از ظرفیت پذیرش فراتر بروند. حتی اگر از ظرفیت پذیرش هم عبور کنند، اثری از حیات اکولوژیکی این منطقه باقی نمی ماند».
او در پایان می‌گوید: «متخصصانی هستند که می‌توانند برای آشوراده طرحی قابل دفاع ارائه کنند. اما وقتی این افراد دعوت نمی شوند و به عنوان رانت و بدون درک اکولوژیکی عمل می کنند، دیگر نمی توان از طرح دفاع کرد.»