عباس عبدی نوشت: سیاست قیمت گذاری را در همه زمینه ها و مسائل انجام می دهیم، کم و بیش شبیه رفتار کارتون جذاب و دیدنی «پت و مت» است. پت و مت نماد کسانی هستند که با مشکلاتی مواجه می شوند و با رویکردی یک طرفه، ساده انگارانه و موردی مشکلات را حل می کنند و فاقد بینش سیستماتیک و دانش عمیق و آینده نگر هستند.
عباس عبدی در روزنامه اعتماد می نویسد: شاید این تمثیل خام و گمراه کننده به نظر برسد، اما معتقدم تمثیلی واقعی نیست و هست. کدام تمثیل؟ اینکه ما در همه زمینه ها و امور سیاست قیمت گذاری می کنیم کم و بیش شبیه رفتار کارتون جذاب و دیدنی «پت و مت» است. پت و مت نماد کسانی هستند که با رویکردی تک نقطه ای، ساده انگارانه و موردی با مشکلات مواجه می شوند و مشکلات را حل می کنند و فاقد دید سیستماتیک و دانش عمیق و آینده نگر هستند.
در واقع مثل لباسی است که بدون در نظر گرفتن کلیت و تناسب اندامی که قرار است آن را بپوشیم، سایزش را تغییر می دهیم، در نهایت یک لباس زشت و بی سایز پیش رویمان می شود. وضعیت بد اقتصاد و حتی سیاست ایران نتیجه حاکمیت رویکرد قیمتی است. برای مثال، قیمت بنزین 1500 تومانی هیچ تفاوتی با انتخاب یک مدیر فاقد صلاحیت در یک پست مهم یا سفارتخانه ندارد که هر دو انعکاسی از اراده قدرت برای تعیین قیمت است. یکی برای کالاها قیمت می گذارد، دیگری برای نیروی انسانی.
یکی بنزین را یک دهم قیمت تعیین می کند و دیگری کارشناسان واجد شرایط را بی ارزش و ارزان می داند تا در نهایت قوه مجریه و مقننه با افراد بی صلاحیت یا بی صلاحیت به سر ببرد. اول اینکه قیمت گذاری را آسان تر می کند. ما می گوییم خوب، مهم نیست، از امروز تعداد پزشکان را اعلام می کنیم. مردم خوشحال می شوند یا ما بلیط هواپیما را فلان رقم می گذاریم. همه خوشحال خواهند شد که تورم را متوقف کردیم.
غافل از اینکه داستان به این سادگی نیست، ده ها یا حتی صدها عامل دست به دست هم می دهند تا این تصمیم را خنثی و دور بزنند. همان‌طور که دولت برای دور زدن تحریم‌ها اقداماتی انجام می‌دهد، در عین حال دود ضرر به چشم مردم دیده می‌شود، ممکن است مجبور شوند کالاها و خدماتی را بیشتر از قیمت تعادلی بخرند. در واقع تورم با قیمت گذاری به بیرون رانده می شود، اما این تورم از پنجره فساد، رانت و تقلب وارد می شود.
دولت تمام انرژی خود را صرف اعمال قیمت ها می کند. به عنوان مثال چگونه می توان تعرفه دکتر را دور زد؟ می گویند خیلی چیزها را خود بیمار می خرد. هم درد گرانی خریدنش به گردن بیمار می افتد و هم حتما منتهی است و هم تعرفه دکتر تغییر نکرده است اما در نهایت جیب بیمار خیلی بیشتر است. فکر نکنید که فقط پزشکان بخش خصوصی یا بیمارستان های خصوصی این کار را انجام می دهند.
خیر، بیمارستان‌های دولتی برای انجام وظایف خود همین کار را می‌کنند و این قیمت‌گذاری به نوعی تحت عنوان پوپولیسم و بیمه است تا از زیر بار مسئولیت خود در امان بمانند. آنها همچنین خود را به شکل دیگری توانمند می دانند. در این ماجرا فساد و رانت فراوان وجود دارد. قیمت‌گذاری یک گرداب است، وقتی وارد آن می‌شویم با هر پارویی بیشتر و بیشتر پایین می‌آییم. این اتفاق از سال 1354 تا کنون یعنی حدود نیم قرن با تورم در ایران همراه بوده است.
به نظر من، بدترین قسمت این موضوع قیمت گذاری کالاها و خدمات نیست که البته این نیز بسیار مهم است، بلکه قیمت گذاری فرهنگ، سیاست و حاکمیت است که باعث شده است افراد و خدمات کم ارزش بها داده شوند و رذیلت ها بالا برود. برعکس قیمت گذاری بر اساس حذف تعادل از جامعه و حذف رقابت است و این امر هزینه بسیار زیادی برای توسعه و رفاه کشور دارد.
از نظر اقتصادی، قیمت گذاری به پول (بهره پول)، ارز و حامل های انرژی، اقتصاد کشور را زمین گیر کرده و تمام قدرت دولت را از بین برده است، به ویژه دولت که مدیران آن نیز محصول نوع دیگری از قیمت گذاری با نظارت اختیاری هستند.