ساعت: 12:25
تاریخ انتشار: 1401/05/15
کد خبر: 1888222
مروری بر تعزیه خوانی در استان خوزستان;
اولین قرائت شبیه سازی عربی با قدمت 200 ساله در ایران در شهر خار در شمال شرقی شوش واقع در خوزستان تأسیس شد که در زمینی به مساحت دو هکتار ساخته شد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به نقل از رهیاب ، واقعه تاریخی عاشورا جرقه ای برای ایجاد هنرهای نمایشی مختلف در کشور زد. هر یک از این نمایش‌ها بخش‌هایی از این رویداد را بازآفرینی می‌کنند، جایی که جمعیت محلی فرهنگی-اجتماعی در آن رخ می‌دهد. از این حیث، جامعه به دنبال تأثیرگذاری بر اجراکنندگان و به‌ویژه مخاطبان است و بخش‌هایی از این رویداد را در قالب این نمایش‌ها محقق می‌کند.
یکی از این نمایش ها تعزیه است که واقعه کربلا را افرادی به نمایش می گذارند که هر کدام نقش شخصیت های اصلی را بازی می کنند. این نمایش نوعی نمایش مذهبی و سنتی ایرانی-شیعی و بیشتر درباره شهادت حسین بن علی (ع) و مصائب اهل بیت (ع) است.
در ایران شاهد اجرای تعزیه در شهرهای مختلف هستیم و هر کدام از شهرها با زبان و گویش خود از مصائب اهل بیت (علیهم السلام) روایت می کند.در خوزستان، تاعای میدان شوش با قدمت 200 ساله. ضیه رهبر این استان است.
تاریخ پیدایش تعزیه به درستی مشخص نیست، اما برخی از مورخان تعزیه را به دوران ایران باستان نسبت می دهند که در اثر واقعه کربلا مظلومیت امام حسین و یارانش شکل گرفت.
2 قرن تعزیه در بیت چریم (شهر حر)
در سال 1181 هجری قمری مردی به نام شیخ گباد از طایفه آل کثیر هنگام زیارت حرم حضرت عالی در شهر حله عراق در ماه محرم مجذوب آیین تعزیه شد.
با فراگیری اشعار و آداب تعزیه در عراق از شیخ گباد و یارانش، سال بعد اجرای تعزیه در شهر شوش و روستای بیت چریم محوری بود.
ترتیل خوانی اشعار عربی در بیت چریم اجرا می شود و عزاداران زیادی از سراسر استان برای تماشای این میدان خوانی به شهرستان خار سفر می کنند.
بسیاری بر این باورند که اولین مرثیه خوانی عربی در کشور در شهرستان خار در شمال شرق شوش واقع در خوزستان صورت گرفته است، مراسمی شبیه حادثه کربلا و عزاداری حسین بن علی در این منطقه ریشه تاریخی دارد. این مراسم در اصل توسط شیخ فرحان، شیخ گباد و شیخ فارس بن سالم از قبیله آل کثیر بیت کریم (بیت چریم) برگزار شد.
بر اساس اعتقادات ساکنان قدیمی بیت چریم، شیخ گباد در سال 1224 ه. ق (1181ق) به همراهی روحانی به نام شیخ حسین به قصد زیارت عتبات به عراق سفر کرد و به شهر حلّا رسید. وی به دلیل مصادف شدن این سفر با ماه محرم، مراسم عزاداری یا تعزیه مشابهی را در آن شهر برپا کرد و شیخ قباد تمایل خود را برای برپایی این نوع تعزیه در منطقه خود به شیخ حسین اعلام کرد و از وی خواست تا به فراگیری و تلاوت آیات بپردازد. اقدام لازم است.
شیخ حسین نیز تمامی مکالمات را ضبط و تصاویر و نحوه اجرای شبیه خوانی را حفظ کرد. در سال بعد شیخ گباد به همراه شیخ حسین این مراسم را در منطقه خود انجام دادند. آوازه این عزاداری به سرعت گسترش یافت و سال به سال بر شهرت آن افزوده شد و طوایف همجوار بیت چریم برای شرکت در مراسم عزاداری ساختگی منتظر ماه محرم بودند. پس از شیخ قباد، پسرش شیخ علی، ریاست ایل را بر عهده گرفت.
در شبیه‌سازی‌ها، برخی خانواده‌ها کار تلاوت را به صورت موروثی دنبال می‌کنند و گاه یک گروه کامل از قاریان از اعضای یک خانواده هستند. در مراسم شبیه خوانی در شهر خار نیز چنین بود که پس از شیخ علی مدیریت مراسم شبیه خوانی به پسرش شیخ حیدر و سپس به شیخ خلف بن حیدر آل کثیر رسید.
پس از شیخ خلف، مراسم دروغ خوانی حالت سنتی خود را ترک کرد و به دست ستاد شهرستان حر در آمد، پس از بروز اختلاف بین اعضای ستاد شهرستان حر، برای جلوگیری از درگیری های احتمالی، این مراسم به مدت 4 متوالی تعطیل شد. سال ها
در همین ایام کمی دورتر از بیت چریم مردی به نام عزیز هلاکوپور که از نوادگان شیخ حیدر بود در یکی از روستاهای مجاور روستای سید محمد تفاح (الخدمه) به نام درشت با با تلاش برخی از اهالی این روستا تصمیم به برگزاری مراسم شبیه خوانی گرفت.
این روستا در 20 کیلومتری شمال شهر شوش و بین منازل مسکونی شرکت قند هفتپه و روستای بیت تتر قرار دارد. عزیز هلاکوپور در محرم 1366 این مراسم را در روستای خود اجرا کرد.
پس از اجرای مراسم تعزیه خوانی در روستای سید محمد تفاخ، شهرستان خار نیز پس از 4 سال تعطیلی (از سال 64 تا 67) بار دیگر به اجرای مراسم تعزیه پرداخت.
هم اکنون در میدان قدیم شهر حر و روستای سید محمد تفاح در زمینی به مساحت دو هکتار در حال احداث شبیه ساز است. این مراسم در بعد از ظهر تاسوعا از ساعت 14 تا 18 به صورت مولودی خوانی حضرت زینب (س) و امام سجاد (علیه السلام) آغاز می شود و ساعت سه بعد از ظهر ادامه دارد. چند شب قبل از روز عاشورا مردم به محل برگزاری مراسم می آمدند تا در این مراسم برای خود جایی پیدا کنند و تا صبح روز عاشورا منتظر بمانند.
همه اهالی روستای سید محمد تفح و شهر خار در حال آماده سازی منازل خود برای میهمانان حسینی هستند. حس مشارکت اجتماعی و همکاری برای باشکوهتر شدن این مراسم در رفتار همه اهالی به چشم می خورد. خانه ای مشغول پخت نان است، خانه ای دیگر میزبان بازیگرانی است که آواز می خوانند و به همین ترتیب همه تلاش می کنند در این اتفاق خوشایند سهیم باشند.
انتهای پیام/