شاید بتوان گفت دولت ابراهیم رئیسی یکی از دولت هایی است که بیشترین تذکرات معیشتی را از مراجع تقلید دریافت کرده است، اما گویا گوش دولت برای شنیدن انتقاد بسته است و صدا و سیما هم این مسیر را همراه با رئیس دولت و دولتمردان طی کند
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، آیت الله مظاهری از مرجعیت تکلید در دیدار با ابراهیم رئیسی از عملکرد اقتصادی دولت به شدت انتقاد کرد. وی خطاب به رئیس دولت سیزدهم گفت: مردم با سختی‌های سختی روبه‌رو هستند و جامعه‌ای که با مشکل معیشتی مواجه است از دین و اخلاق نیز فاصله می‌گیرد. این حق آنهاست که مردم از وضعیت فعلی انتقاد کنند. این مرجع تقلید با ادعای اینکه در 40 سال گذشته، بلکه 100 سال گذشته، اقتصاد کشور به اندازه دولت فعلی ضعیف نبوده است. بر حل مشکلات اقتصادی که منجر به مشکلات اجتماعی و فرهنگی شده است تاکید کرد.
همین یکی دو روز پیش، ابراهیم رئیسی خاطره ای از دیدارش با رئیس جمهور تعریف کرد. ایشان فرمودند: «وقتی به رهبر انقلاب گزارش می‌دهم، ایشان دقیقاً سؤال می‌کنند که چه اتفاقی افتاده است؟» به عبارت ساده‌تر، رهبری از ایشان می‌پرسند که در زمین چه اتفاقی افتاده است. منظورم این است که جدا از گزارش، واقعا چه اتفاقی افتاده است؟
وی در شهریورماه در دیدار هیئت دولت با رهبری خطاب به دولتمردان گفت: «مسئله معیشت مردم موضوع بسیار مهمی است. مسائل معیشتی مانند گرانی مسکن و اجاره بها همه کارهای خوب و سخت دولت را تحت الشعاع قرار می دهد و از چشم ها دور می کند. این پرسش‌ها و تذکرات رهبری به دولت‌ها نشان می‌دهد که مهم‌ترین مسئله دولت باید معیشت باشد.
اما به نظر می رسد که دولت ها فقط به این هشدارها توجه می کنند. زیرا روز به روز شرایط زندگی و قیمت ها بیش از گذشته آشفته تر است.
سابقه انتقادات مقامات از دولت; یکی از ده ها
مقامات تقلید نیز هشدارهای زیادی به دولت ها داده اند. رئیسی در یکی از چندین مورد در روزهای پایانی مردادماه امسال که به قم رفته بود، با چند تن از مراجع تقلید دیدارهایی داشت که در آن انتقادات زیادی به وی وارد شد. آیت الله نوری همدانی خطاب به رئیسی گفت: از شما می خواهیم به معیشت مردم به ویژه موضوع ارزش پول ملی توجه بیشتری داشته باشید که نیاز به پیگیری ویژه دارد.
این مرجع تقلید در ادامه تاکید کرد: اکنون مشکلات معیشتی مردم را آزار می دهد و دولت باید این مشکل را حل کند. کاهش ارزش پول ملی نگران کننده است. «با وجود همه مشکلات، اقدامات انجام شده و دستاوردها نباید بی اعتبار شود و مردم از انقلاب ناامید نشوند. امروز همه دشمنان ما سعی دارند ملت را ناامید کنند.»
آیت الله مکارم شیرازی نیز در دیداری که در همان سفر ریاست جمهوری به قم داشتند، گفتند: «گرانی و معیشت دغدغه اصلی مردم است. مردم می خواهند نتیجه فعالیت های دولت را روی میز خود ببینند. موضوع قیمت و اجاره مسکن به یک معضل جدی تبدیل شده و چند برابر شده است که دولت باید برای آن چاره اندیشی کند. دولت باید به قولی که در حوزه مسکن داده عمل کند، اگر این وعده ها عملی شود بسیاری از مشکلات مسکن حل می شود.
آیت الله سبحانی در دیدار رئیسی، کنترل تورم و ثبات بازار و استفاده از ظرفیت مردم به ویژه بخش خصوصی در فعالیت های اقتصادی را از خواسته های طلاب حوزه علمیه قم از دولت دانست.
آیت الله جوادی آملی نیز در دیدار رئیسی با ایشان در سال 1400 از کمیته مددکاری کشور انتقاد کرد و خطاب به رئیسی تاکید کرد: همه باید تلاش کنند که مردم با عزت و عزت زندگی کنند، زیرا فقر به معنای داشتن و نداشتن نیست. به یک مرد نگویید او فقیر است! فقیر در فرهنگ اسلامی به کسی گفته می شود که کمرش شکسته باشد، چنین فردی به کسی اعتماد نمی کند. از نظر قرآن اقتصاد عامل طغیان و وضعیت جامعه است، اگر اقتصاد شکسته شود و ستون فقرات جامعه دچار مشکل شود باید به دیگران باج بدهد. ما هرگز در را جلوی خود نمی بندیم، با کسی قهر نیستیم و با همه کشورها تعامل داریم. آنها هم باید ادب و ادب را رعایت کنند، اما ما باید بعد از دست دادن با آنها روی انگشتان خود بشماریم، معنای استقلال این است، باید به توسعه در کار و تولید توجه جدی شود، کشور این ظرفیت را دارد. تولیدکنندگان باید تشویق شوند و دولت باید آنها را راهنمایی و مراقبت کند.»
آیت الله العظمی صافی گلپایقانی در اولین سال ریاست جمهوری رئیسی بر رفع دغدغه های معیشتی، تورم و گرانی مردم تاکید کرد و گفت: انشاالله با تدابیر سریع، نگرانی و نگرانی مردم از گرانی برطرف می شود. آنها را حذف کنید و معیشت مردم را در اولویت قرار دهید».
انتقاد از بی تفاوتی صدا و سیما
ماجرا به قدری ریشه دارد که مقامات تقلید از عدم انتشار یادداشت های اقتصادی خود توسط صداوسیما گلایه دارند. سال گذشته که رئیس مجلس به دیدار مکارم شیرازی رفت، این مرجع تقلید گفتند که مردم می گویند چرا تذکر نمی دهید، ما بارها تذکر می دهیم اما صدا و سیما آن را پوشش نمی دهد. باید مصلحت وجود داشته باشد». و این جمله کلیدی آیت الله مکارم که فرمودند: ما برای دولت و مسئولان دعا می کنیم اما از وضعیت ناراضی هستیم.
در واقع آنقدر گلایه ها از وضعیت معیشتی و کار دولت در این حوزه زیاد است که وقتی رئیس مجلس از مسئولان بازدید می کند، باز هم از وضعیت اقتصادی دولت گلایه می کند. البته مجلس هم در این زمینه مقصر است.
آیت الله نوری همدانی بود که به شدت از عملکرد اقتصادی دولت انتقاد کرد و گفت: متاسفانه مردم دیگر قدرت خرید قبلی را ندارند. بیکاری، گرانی و کاهش ارزش پول ملی از مواردی است که باعث ناراحتی مردم می شود و مسئولان باید تمام تلاش خود را برای رفع این مشکلات و رفع این معایب انجام دهند. متاسفانه هیچ چیزی از هزینه ها و مشکلات مردم کم نکرده است. در این چند سال هیچ چیز ارزان نبوده، مشکلات اقتصادی را باید با همت مضاعف و برنامه ریزی دقیق حل کرد.
آیت الله جوادی آملی با اینکه روبه روی ایشان نشسته بود، انتقاد خود را از مسئولان اجرایی و دولت مطرح کرد و گفت: مسئولیت اجرایی را نباید بدون نیاز یا تملک به افراد خیر داد، دو چیز کشور را نجات می دهد. یکی سواد فعلی و دیگری امید به آینده که مسئولان باید تلاش کنند این دو چیز را از دست ندهند. اگر سواد حال و امید به آینده بود نتیجه آن ثبات مردم در هشت سال جنگ با نظام اسلامی بود، اما اگر نه سواد حال بود و نه امید به آینده، آینده هم فرار مغزها بود. و مشکلات اقتصادی در ازدواج، اشتغال و مسکن جوانان و همچنین سوزاندن قرآن و مساجد. ما دو وظیفه داریم یکی دعا با خدا که نباید از آن غفلت کرد و دیگری حکمت و تدبیر. اگر مدیران و دلالان با عرضه نباشند و مردم در صحنه نباشند، شکست قطعی است! اگر در حکومت ضعیف باشیم، خداوند نظر خود را از ما دور می کند.
اطلاعیه خطاب به دولتمردان
اما این تنها سران قوا نیستند که مورد شکایت اقتصادی مراجع تقلید قرار می گیرند. وزرا و سایر مسئولانی که به مراجع تقلید مراجعه می کنند همواره در حوزه اقتصاد و معیشت تذکر داده می شوند.
همانطور که آیت الله نوری همدانی در دیدار رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: اقدامات دولت باید به گونه ای باشد که دستاوردهای آن بر سر سفره مردم نمایش داده شود. متولیان امر باید تمام تلاش خود را برای ایجاد رفاه و آسایش برای مردم انجام دهند.» و باید پاسخگوی مسئولیت خود در دنیا و آخرت باشند. فقر و گسترش عدالت در جامعه.
آیت الله نوریحمدانی همچنین با تاکید بر دیدار وزیر کشور با ایشان، اظهار داشت: در اولین دیداری که با آقای رئیسی داشتم، به ایشان گفتم که اصل کار باید توجه به مردم و رفع مشکلات باشد. ثمره اقدامات دولت در رفاه و گشایش اقتصادی زندگی مردم باید مشهود و ملموس باشد. امروز مردم واقعاً در مشکل هستند و مشکلات آنها باید حل شود. مردم باید نتایج را روی میز خود ببینند.
آیت الله سبحانی در دیدار وزیر اقتصاد با اشاره به نکاتی خطاب به دولتمردان تاکید کرد: مسئولان باید قیمت ها را ثابت کنند، ثبات قیمت باعث دلگرمی مردم نسبت به دولت می شود و متوجه می شوند که دولت رسیدگی خواهد کرد. امور حکومتی» مسلط است»
سید محمدعلی ایازی، مجتهد، عضو مجمع فضلا و مدرسین حوزه علمیه قم، در گفت و گو با نشریه همة میهن، با بیان اینکه امروز در قم هیچ مرجعی را نمی شناسم که از وضعیت کنونی کشور راضی باشد یا چه کسی راضی باشد، گفت: حرفی برای گفتن ندارند؛ می گوید؛ در دو موضوع همه اتفاق نظر دارند، یکی اینکه حکومت کشور ناکارآمد و غیر قابل اجرا است و دوم اینکه وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور به شدت بحرانی و رنج آور است. صحبت های مراجع در سال 1401 – حتی کسانی که وابسته به مرجعیت بودند – در این مناطق به نقد تورم و گرانی پرداخته و گله مند بودند. برخی مراجع مانند آیت الله علوی بروجردی یا آیت الله بیات زنجانی به طور رسمی به وقایع اخیر اعتراض کرده اند.
با نگاهی به مواضع مسئولان در دیدار با دولت ها و مسئولان می توان گفت که احتمالا دولت سیزدهم بیشترین تذکرات را از سوی مسئولان دریافت کرده است. با این وجود، دولت ها و حامیان آنها یا وانمود می کنند که مقامات همیشه عملکرد آنها را ستایش می کنند. اما در اظهارات مسئولین موضوع دیگری را نشان می دهد و یا انتقاد از دولت را در جهت بزرگنمایی و فضاسازی برای منتقدان دولت می بینند و به جای پاسخگویی، راهبرد حمله به منتقدان را دنبال می کنند.