نگاهی به صنعت کتاب و کتابخوانی در ایران مدرن/ زمانی که دو برادر خوانساری کتاب خانه به در به تهرانی ها عرضه کردند

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا ؛ به گزارش صاحب نیوز؛ تاریخ ایران همیشه با کتاب و کتابخوانی مرتبط بوده است و با نگاهی به موزه ها و تاریخ می توان فهمید که این موضوع از دیرباز چقدر اهمیت داشته است و بدانیم که تمدن در بستر کتاب و فرهنگ و با مطالعه اتفاق خواهد افتاد. و دانش .

تا اوایل دوره قاجاریه کتابهایی در ایران نوشته می شد و البته کمیاب و گران قیمت بود و در دست بزرگان و علما و دور از دسترس عوام بود تا اینکه صنعت چاپ به ایران رسید و داستان از این قرار است. اولین چاپخانه ایران به دستور عباس میرزا نایب السلطنه فتحعلی شاه قاجار پس از جنگ اول ایران و روس توسط حیزین العبدین تبریزی در تبریز تأسیس شد.

به نظر می رسد کتاب فاتحنامه میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی که شرح مفصلی از جنگ های ایران و روسیه است به عنوان اولین کتاب چاپ سنگی در ایران منتشر شده است.

از آن پس چند چاپخانه دیگر یا به قول آنها «چاپخانه» در شهرهای بزرگ ایران از جمله تبریز، مشهد و شیراز فعال شد و سپس چاپخانه های سربی نیز وارد ایران شد و به این صورت اتفاق افتاد: «با تأسیس مدرسه دارالفنون در سال 1230 شمسی. در تهران به عنوان اولین مرکز علوم جدید، نیاز به ترجمه، تألیف و انتشار کتاب افزایش یافت و همین امر باعث شد تا ناصرالدین شاه قاجار دستور تأسیس چاپخانه سلطنتی را در جوار ترجمة شاهی صادر کند. این آغاز افزایش تعداد چاپگرهای خصوصی است.

با توجه به اسنادی که از خاندان امین الضرب – مهمترین خانواده تجار ایرانی در دوره قاجار – به جای مانده است، بسیاری از ناشران در فروش کتاب های خود با مشکل مواجه بودند و به همین دلیل تصمیم گرفتند علاوه بر انتشارات، کتابفروشی خود را تأسیس کنند. کتابفروشی شد.

پیش از توسعه صنعت چاپ در ایران، بیشتر کتب چاپی موجود از هند به ایران ارسال می شد و اصطلاحات آن چنین بود: «کتاب ها در آن زمان در ایران چاپ نمی شد و از بمبئی هند با کشتی به بندر می آمد. عباس و از آنجا به شیراز منتقل شدند و شیراز به شهرهای دیگر مانند اصفهان و مشهد پخش شد. کتاب هایی که به زبان های فارسی و اردو هستند.

جالب اینجاست که بسیاری از نشریات دوره مشروطه در کشورهای دیگر مانند هند، ترکیه و مصر منتشر می شد و قبل از رسیدن به ایران ماجراهایی داشتند و گاهی اصلاً به ایران نمی رسیدند یا اخبار آنها کهنه می شد. کشور! اما پس از مشروطیت که صنعت چاپ کشور به تدریج رشد کرد، دست و کتاب ایرانیان و کتابفروشی ها افزایش یافت. به طور کلی، بسیاری بر این باورند که گسترش کتب و نشریات نوظهور بود که به بیداری اجتماعی انجامید و انقلاب مشروطه را در ایران آغاز کرد.

* قدیمی ترین کتابفروشی تهران

قدیمی ترین کتابفروشی تهران کجا بود؟ در سال 1280 شمسی تأسیس شد و «اسلامیه» نامیده می‌شود و در بازار تیمچه حجاب‌الدوله تهران قرار دارد، معلوم است نام آن از کجا آمده است. بیشتر کتب آن روزگار دینی یا کتب ادعیه و علوم دینی بوده، البته طبق اسناد تاریخی، کتب علمای قدیم ایران و نویسندگان و روشنفکران معاصر مشروطه و کتب فلسفه و علوم اجتماعی خارجی. نویسندگان نیز در فهرست کتاب‌هایی بودند که قاجارها می‌خواندند.

از زمانی که کتابفروشی ها در شهرهای بزرگ ایران رونق گرفت، کتابفروشی های سیار هم رواج پیدا کرد و مسافرانی بودند که کارهای فرهنگی می کردند و به اهل علم و سیاست و فرهنگ و علم کتاب می فروختند و اوضاع از این قرار بود: «در تهران قدیم، کتابفروشان ثابت و دوره گردتر از حنصار بودند، مسجد جلوهان شاه، بازار حلبیسجه، ​​سرای امیر، بازار بن الحرمین، تیمچه حاجب الدوله و بعدها خیابان ناصریه، سوراسرافیل و باب همایون مرکز اصلی فروش کتاب بودند. محل گردش کتابفروشان دوره گرد.

* حاج ملا محمدصادق و حاج ملا محمد باقر خوانساری و توزیع درب منزل

پس از دوره قاجاریه، با گسترش علوم و فنون جدید و ارتقای سواد و تأسیس مراکز آموزشی دانشگاهی، کتاب به تدریج ابزار زندگی، کار و تحصیل بسیاری از مردم شد و سعید نفیسی نویسنده و محقق معاصر گزارش می دهد. فروشندگان کتاب آن زمان: «بازار حلبیسجا مرکز کتابفروشی های تهران بود، یکی دیگر از کتابفروشی های تهران در حاجب دوله تیمچه و بازار کفش بود. حاج ملامحمدصادق و حاج ملامحمدبکر دو برادر اهل حنصار و اهل فضل بودند که به خانه مردم می رفتند و کتاب های خود را گاهی بی درنگ عرضه می کردند و پولی برای کتاب نمی گرفتند، معتبرترین کتابفروشی آن زمان که متعلق به میرزا محمد خوانساری بود. ، در بازار حلبی سازی قرار داشت.

در دهه های بعد، کتابخوانی در ایران به طور پیوسته رشد کرد و کتابفروشی ها روز به روز بیشتر شدند. این رشد پیوسته تا دهه 1980 ادامه یافت، زمانی که مطالعه مجازی جای کتاب های کاغذی را گرفت. اکنون، اگرچه کتاب‌های کاغذی همچنان محبوب هستند، زمانه تغییر کرده و کتاب‌ها دیجیتالی شده‌اند و کتابفروشی‌ها به ناچار کاهش یافته‌اند. از سوی دیگر صنعت نشر کتاب از طریق فناوری های ارتباط مجازی و رسانه های دیجیتال رونق گرفته و کار به جایی رسیده است که گاهی کتاب به نسخه کاغذی چاپی نمی رسد و عموم مردم آن را در نسخه های دیجیتال می خوانند.

انتهای پیام/