روز جدید یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه ارومیه گفت: دریاچه ارومیه در حال خشک شدن است و اگر سال آبی آینده مانند سال آبی گذشته باشد، احتمال تبخیر آب باقیمانده و خشک شدن کامل دریاچه زیاد است.
دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران، بزرگترین دریاچه آب شور خاورمیانه و ششمین دریاچه بزرگ آب شور جهان است. این دریاچه با همه عظمت و اهمیتی که داشت از اواسط دهه 1980 شروع به خشک شدن کرد و در سال های اخیر این مشکل پیچیده تر شده است به طوری که در چند هفته اخیر اخباری از خشک شدن کامل دریاچه منتشر شده است. در فضای مجازی اما مسئولان و کارشناسان این خبر را تکذیب کردند و گفتند که این دریاچه هنوز به طور کامل خشک نشده است. درباره صحت این خبر و اینکه چند درصد از این دریاچه بزرگ باقی مانده و همچنین احیای این دریاچه با پروفسور ناصر آغ از اعضای هیئت علمی دانشگاه ارومیه و رئیس انجمن آبزی پروری ایران گفت و گو کرده ایم که در ادامه خواهید دید. در زیر می خوانید. استاد آق خشک شدن کامل دریاچه ارومیه را دروغ دانست و گفت: دریاچه ارومیه به طور کامل خشک نشده است.
وی درباره وسعت و حجم آب باقی مانده در دریاچه توضیح داد: از نظر وسعت حدود 10 درصد از دریاچه باقی مانده و از نظر حجم آب به طور قطع کمتر از 5 درصد نسبت به سال 1354 که یک سال بوده است. مقدار زیادی آب بنابراین آنچه می توانم بگویم این است که دریاچه ارومیه در حال خشک شدن است و اگر سال آبی آینده مانند سال آبی گذشته باشد، به احتمال زیاد آب باقیمانده تبخیر شده و دریاچه به طور کامل خشک می شود.
دریاچه ارومیه سال آینده کاملا خشک می شود مقایسه دریاچه ارومیه با دریاچه وان ترکیه اصلا صحیح نیست تنها راه نجات این دریاچه کاهش آن است.
مدرس دانشگاه ارومیه درباره نقش پل عبوری از دریاچه در خشک شدن آن به همشهری آنلاین گفت. جاده ای به طول یک کیلومتر و نیم ساختند. دلیل خشک شدن دریاچه این است که آب به آن نمی رسد، این بار جلوی ورود آب را نمی گیرد. وی افزود: جاده را در وسط دریاچه که رودخانه نیست، درست کردند. آب از طریق رودخانه ها وارد دریاچه می شود و این جاده جلوی رودخانه را نمی گرفت، بنابراین می توان گفت که آب وارد دریاچه نشده است، بنابراین این جاده و پل به هیچ وجه به خشک شدن دریاچه کمک نکرده است، هرچند که روی اکوسیستم دریاچه تاثیر گذاشته که الان مهم نیست دلیلش این است که دریاچه ای وجود ندارد که نگران تغییر اکوسیستم آن باشیم. پروفسور آگ در پاسخ به این سوال که آیا در حین ساخت این پل خاک وارد دریاچه شده است، گفت: «این اتفاق نیفتاده است. شاید چند سنگ از کوه های اطراف وارد دریاچه شده که تاثیری در خشکی دریاچه نداشته است.’
دلایل اصلی خشک شدن دریاچه
رئیس انجمن آبزی پروری ایران درباره دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه گفت: از یک سو الگوی بارندگی تغییر کرده و از سوی دیگر مصرف آب افزایش یافته است. در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بارندگی وجود دارد اما کاهش زیادی داشته است. ارومیه سالهاست که برف زیادی ندارد. وی با اشاره به تغییر الگوی مصرف گفت: در 25 سال گذشته میزان زمین های کشاورزی دو برابر شده است. بسیاری از زمین هایی که خشک بودند تبدیل به زمین های آبی شده اند و نیاز به آبیاری دارند که اصولاً آبیاری غرقابی سنتی است که آب زیادی مصرف می کند. این مصرف بی رویه آب و عدم مدیریت منابع آبی باعث شده تا آب به اندازه کافی به دریاچه نرسد و منجر به خشک شدن آن شود.
دریاچه ارومیه را نمی توان با دریاچه وان مقایسه کرد
پروفسور آگ با اشاره به عمق کم دریاچه ارومیه و تاثیر آن بر تبخیر سریع آب دریاچه، در خصوص این سوال که اخیرا مطرح شده چرا دریاچه وان ترکیه در 160 کیلومتری دریاچه ارومیه خشک نشده است، توضیح داد: باید بگویم که این دو دریاچه ممکن نیست، قابل مقایسه با یکدیگر نیستند. از قدیم الایام میانگین عمق دریاچه ارومیه 6 متر و متوسط عمق دریاچه وان 170 متر و حداکثر عمق آن 450 متر بوده است در حالی که دریاچه ارومیه دریاچه ای بسیار کم عمق است. وی افزود: به دلیل همین عمق کم، در 5 سال اول که بارندگی کاهش یافت، نیمی از دریاچه ناپدید شد. همانطور که گفتم میانگین عمق دریاچه 6 متر است و با گرم شدن هوا تبخیر نیز افزایش یافته است.
تنها راه نجات دریاچه ارومیه
عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه با بیان اینکه قطعاً راهی برای احیای دریاچه وجود دارد، گفت: البته احیای کل دریاچه با این عظمت امکان پذیر نیست مگر اینکه دوباره آب و هوا برگردد و بار دیگر باران و برف 3 ماهه بارید. قبل از. برای دیدن احیای کامل دریاچه، خوب، آن چشم انداز در حال حاضر در چشم نیست، بنابراین باید دید با میزان بارندگی و منابع آبی که در حال حاضر داریم، چه راهی در پیش داریم. وی ادامه داد: من از سال 85 می گویم تنها راه احیای دریاچه ارومیه کوچک شدن آن است. تنها با کاهش وسعت دریاچه ارومیه و کاهش میزان تبخیر می توان آن را نجات داد. پروفسور آگ خاطرنشان کرد: وقتی به تصاویر ماهواره ای نگاه می کنیم، در سال 2016 آب دریاچه بسیار کم بود، 2 سال بعد باران بهتر شد و دریاچه تقریبا پر بود، یعنی از 5500 کیلومتر مربع حدود 4000 کیلومتر مربع پر بود. اما با عمق کمی و دوباره، زمانی که بارندگی سال بعد کاهش یافت، دریاچه به سرعت خشک شد. مشکل اصلی دریاچه این است که آب در دریاچه پخش می شود زیرا کف آن بالا آمده است مثلاً قبلاً 10 متر عمق داشته است اما اکنون به دلیل رسوبات نمک و خاک کف آن 4 متر بالا آمده است. آب وارد دریاچه می شود خیلی سریع پخش می شود و ظاهراً دریاچه پر است اما به دلیل عمق کم به سرعت تبخیر می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه افزود: نباید اجازه دهیم آب در سطح بسیار وسیعی در دریاچه پخش شود و به سرعت تبخیر شود. باید دریاچه را نصف کنیم و در ۲ مرحله آن را بازسازی کنیم. این به این معنی است که یک ربع در یک سال و پس از 2 تا 3 سال بازسازی یک چهارم دیگر، در نتیجه نیمی از دریاچه را می توان نجات داد. بیش از 10 سال است که این راه حل را برای نجات دریاچه ارائه می دهم و می گویم راه دیگری وجود ندارد و این تنها راه است، اما متأسفانه آنها به چنین راهکارهایی اهمیت نمی دهند. وی با تاکید بر اینکه منظورم از تبدیل وسعت دریاچه به دریاچه نیست، گفت: منظورم مثلا حفظ یک چهارم دریاچه است. دریاچه ارومیه 550000 هکتار است و وقتی می گویم اول باید یک چهارم آن را احیا کنیم یعنی حدود 130000 هکتار و در مرحله بعد 130000 هکتار دیگر، در هر صورت این تنها راه منطقی و علمی برای احیای دریاچه است. تحقیقات زیادی برای رسیدن به یک نتیجه قطعی
دریاچه های جهان با سرنوشتی مشابه دریاچه ارومیه
وی در پاسخ به این سوال که آیا دریاچه دیگری با این اهمیت و وسعت در دنیا وجود دارد که سرنوشتی مشابه دریاچه ارومیه داشته باشد، گفت: بله. دریای آرال به دلیل وسعت زیاد آن را دریای آرال می نامند. دریاچه آرال 11 برابر بزرگتر از دریاچه ارومیه و حداکثر عمق آن حدود 70 متر بود. در آنجا نیز کشاورزی را بیش از حد توسعه دادند و آب رودخانه را متوقف کردند و برای بیابان زدایی و اقدامات مشابه فرستادند و در عرض 40 سال حدود 80 درصد از دریای آرال خشک شد و راه حل آنها احیای بخشی از دریاچه بود. جاده ای ساختند و از ورود آب به قسمت وسیع دریاچه جلوگیری کردند و یک قسمت را ترمیم کردند و از آنجا سرریزی گذاشتند تا آب اضافی به قسمت دوم سرریز شود و به این ترتیب قسمت دوم نیز احیا شد. از این دریاچه که 11 برابر بزرگتر از دریاچه ارومیه بود، 2 قسمت به اندازه دریاچه ارومیه احیا شده و 9 قسمت باقی مانده کاملاً خشک است.
پروفسور آک گفت: آمریکا هم شرایطی دارد که دریاچه ها در حال خشک شدن هستند و راه حل آنها این است که دریاچه ها را کوچکتر کنند تا بتوانند آبی که وارد دریاچه می شود مدیریت کنند تا آب در جای کوچکتری جمع شود و به سرعت تبخیر نشود.
این عضو هیئت علمی ادامه داد: دریاچه سالتون آمریکا نیز در حال خشک شدن است و برای نجات آن تصمیم گرفتند آن را کوچک کنند، به جز دریاچه نمک بزرگ آمریکا، به همین سرنوشت دچار شد. آنها 60 سال پیش روی این دریاچه نمک 2 جاده ساختند و آن را به 4 قسمت تقسیم کردند. تلاش زیادی برای احیای این دریاچه و کنترل و مدیریت آن دارند.
خطر طوفان نمک و تاثیر آن بر سلامت انسان
وی با اشاره به اینکه خشک شدن دریاچه ای به این بزرگی باید اثرات زیست محیطی زیادی داشته باشد، تصریح کرد: وقتی در شهری دریاچه بزرگی وجود داشته باشد و خشک شود، قطعا بر آب و هوای منطقه تاثیر می گذارد. ارومیه در گذشته یکی از مناطق سردسیر محسوب می شد، اما اکنون دیگر چنین آب و هوایی ندارد و تقریبا معتدل است، حتی می توان گفت تابستان های گرمی دارد. میانگین دمای هوا در چند سال گذشته یک درجه تا یک و نیم درجه افزایش یافته است و همین امر باعث تبخیر بیشتر آب شده است.
این فعال محیط زیست درباره خطرات ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه و تاثیر آن بر سلامت انسان ها گفت: همچنین باید به یاد داشته باشیم که با خشک شدن دریاچه، خاک شور و میلیاردها تن نمک در کف دریاچه رسوب کرد. . که خطر طوفان نمک را افزایش می دهد البته به این نتیجه می رسد که برخی کارشناسان معتقدند طوفان گرد و غبار و نمک به این سرعت اتفاق نمی افتد و ممکن است چندین سال طول بکشد، اما وقوع طوفان های خاک نمک نیز در صورت ادامه وضعیت می تواند اتفاق بیفتد. به این ترتیب، این خطر ما را تهدید می کند. وی ادامه داد: بخش بزرگی از جنوب دریاچه ارومیه (حدود 1000 کیلومتر مربع) 15 سال است که خشک است اما هنوز طوفان های شدیدی از این منطقه نداشته ایم که آزاردهنده و مشکل ساز باشد اما قطعا این اتفاق می تواند در آینده. . این طوفان‌ها سلامت مردم را با مشکل مواجه می‌کند، بنابراین سالهاست که پیشنهاد می‌کنم دریاچه در مقیاس کوچکتر احیا شود، باید نمک باقیمانده را با آب بپوشانیم و در قسمت‌هایی که از راه دیگری نمی‌توانیم آب بگیریم. ، باید نمک را حتی با پلاستیک بپوشانیم تا از گرد و غبار نمک جلوگیری کنیم. کار سخت و پیچیده ای است، زیرا ابعاد آن بسیار زیاد است، اما غیرممکن نیست و هر چه سرمایه گذاری کنیم و از نظر علمی پیش برویم، اتفاق می افتد.
پروفسور آگ در پاسخ به اینکه آیا برای مردم مشکلی برای سلامتی ایجاد شده است یا خیر، گفت: ممکن است در برخی مناطق اطراف دریاچه اثراتی برجای گذاشته باشد اما هنوز در سطح وسیعی اتفاق نیفتاده است که کل ارومیه و اطراف آن را تحت تاثیر قرار دهد. شهرها