روز جدید : به نظر می رسد دولت دیگر امیدی به گشایش از طریق توافق نهایی ندارد، به همین دلیل سرمایه اندکی را که باقی مانده مدیریت کرده است تا طبقات فقیر کمتر آسیب ببینند و ثروتمندان بیشتر بپردازند.
محمدصادق جوادی خسار، سخنگوی حزب اعتماد ملی در روزنامه اعتماد نوشت: از دیدگاه‌های مختلف مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است: «برخی این تصمیم دولت را رفتاری انتحاری می‌دانند که موجب نارضایتی گسترده می‌شود، در حالی که برخی دیگر بر این باورند که این تصمیم‌ها فراتر از خرد دولت و ضروری است. فراتر از این رویکردهای خوش‌بینانه یا بدبینانه. با این حال، به نظر می رسد که ما بیش از هر زمان دیگری نیاز به یک دید کلی واقع بینانه برای به دست آوردن یک تصویر واقعی داریم.
در این میان اگرچه امروزه ابعاد اقتصادی موضوع مورد بررسی اقتصاددانان است، اما علاوه بر زوایای اقتصادی، بررسی ابعاد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و… ضروری است. به طور کلی عملیات اقتصادی کاری سخت، طاقت فرسا و البته ضروری است که باید با دقت، کارشناسانه و در همه جهات انجام شود. استدلال مسئولان برای این عملیات از آنجا ناشی می شود که بخش قابل توجهی از کالاهای اساسی، مصرفی و انرژی کشور به دلیل روش های نامناسب هدر می رود و به ضایعات تبدیل می شود، بنابراین این روند نیاز به اصلاح دارد.
مثلاً نان در ایران ارزان است و یارانه های زیادی دریافت می کند، به دلیل همین ارزانی بیشتر آن به دامداری ها، مرغداری ها و … می رسد. به شکل زباله این روند معیوب مشابه حامل های انرژی، روغن ها و غیره است. از سوی دیگر ارزانی کالاهای مصرفی موجب شده تا حجم زیادی از این محصولات به کشورهای همسایه قاچاق شود. یعنی سرمایه کشور که طبیعتاً باید صرف کمک به فقرا شود، از بازار کشورهای دیگر می آید. این دور باطلی است که کارشناسان سال‌ها و دهه‌ها نسبت به آن هشدار می‌دهند…
تقریباً هر عقل سلیمی تشخیص می دهد که این روند اشتباه باید اصلاح شود. اما ابهام اصلی که ریشه بسیاری از انتقادات را تشکیل می دهد این است که زمان مناسب برای شروع این عملیات بزرگ اقتصادی چه زمانی است؟ آیا می توان در مواجهه با تحریم های طاقت فرسا اقتصادی که فشار بی مورد بر دولت و خانواده های ایران وارد می کند، چنین عملیات اساسی را آغاز کرد؟ آیا بهتر نیست این اصلاحات را به تعویق بیندازیم تا زمانی که بورژوایی احیا شود و دست دولت برای حمایت از قدرت خرید مردم و تنظیم بازارها بازتر شود؟ پاسخ به این سوالات می تواند نقشه راه کشور را برای رفع این نیازها مشخص کند. اگر دولت قصد انجام چنین اصلاحاتی را دارد، باید با استفاده از تجربیات چند دهه، بهترین دستاوردها را به نفع مردم ثبت کند.
یک گروه، جناح و جناح خاص به تنهایی نمی تواند این بار سنگین را به دوش بکشد، باید از همه فکری، تخصصی، مدیریتی و… استفاده کرد. توانایی هایی برای مطلوب تر کردن نتیجه. اما برای پاسخ به این سوال که آیا زمان حاضر زمان مناسبی برای انجام این اصلاحات اقتصادی است یا خیر؟ لازم به ذکر است که دولت سیزدهم از ابتدا اعلام کرده است که مسائل کشور را با برجام پیوند نخواهد داد. با این فرض باید گفت که وضعیت اقتصادی و معیشتی کشور اصلا مساعد نیست و کفگیر اقتصادی دولت تا ته دیگ فرو رفته است. یعنی بودجه ای وجود ندارد که بخواهد توسط خرده فروشان و اجاره خواران تلف شود.
شاید دولت برای استفاده بهینه از یارانه ها مجبور به اصلاحات شده است. از این رو تلاش می کند جلوی قاچاق کالا، آرد و روغن را به آن سوی مرزها بگیرد و قیمت ها را به گونه ای تعدیل کند که دیگر برای دلالان و سوداگران حمل کالاهای ایرانی به صرفه نباشد. البته این بحث دولت است و بسیاری از اقتصاددانان کشور این استدلال ها را غیرقابل قبول می دانند.
اما چرا دولت منتظر نشد تا روند احیای برجام انجام شود و سپس این اصلاحات را انجام دهد؟ به نظر می رسد دولت دیگر امیدی به گشایش از طریق توافق نهایی ندارد، بنابراین تصمیم گرفته است تا سرمایه اندکی که باقی مانده را مدیریت کند تا طبقات فقیر کمتر آسیب ببینند و ثروتمندان بیشتر بپردازند. بر اساس شواهد و نشانه ها، این جدی ترین گزینه موجود است. به عبارت دیگر، دولت پذیرفته است که دیگر احیایی وجود نخواهد داشت، از این رو سعی دارد راهبرد مناسبی برای مقابله با شرایط احتمالی ارائه کند.