دیروز یکی از عجیب ترین روزهای بازار سرمایه بود که شاخص کل بورس بیش از 125 هزار واحد افت کرد و رکورد تاریخ ساز و کار بورس را شکست. در جریان معاملات دیروز شاخص کل بورس با افت جدی 5.15 درصدی معادل 126 هزار واحد مواجه شد و در محدوده 2.314 میلیون واحد قرار گرفت. این میزان درصد کاهش در تاریخ بازار سرمایه رتبه سوم را به خود اختصاص داد. از سوی دیگر شاخص هم وزن نیز شرایط نسبتاً مشابهی را پشت سر گذاشت و با افت 4.4 درصدی همراه شد. ارزش معاملات خرد در بازار با افت محسوسی نسبت به روزهای گذشته همراه بود و رقم 13974 میلیارد تومان را به ثبت رساند که دلیل اصلی آن قفل شدن اکثر نمادها در صف فروش و وصول نشدن آنها بود. از سوی دیگر برداشت های نقدی ادامه یافت و 4 هزار و 380 میلیارد تومان از کدهای واقعی برداشت شد.
بازار تعطیل نیست
در مورد دلایل این ریزش بی سابقه نمی توان دلایل خاصی را از نظر سیاسی و اقتصادی پیدا کرد. بسیاری افت شدید امروز شاخص های سهام را پایان روند صعودی سهام و آغاز یک روند نزولی دیگر دانسته اند. به نظر می‌رسد نگرانی از احتمال تکرار اتفاقاتی مانند سه سال اخیر و موضوع جابه‌جایی انبوه سهامداران، باعث ایجاد مناقصه سنگین در همه صنایع و نمادها شده است.
البته طبق بند 3 ماده 4 دستورالعمل نحوه شناسایی شرایط فوق العاده موضوع ماده 32 قانون بازار اوراق بهادار در صورت افت بیش از 5 بورس یا فرابورس (بازار پایه) درصد طی یک روز معاملاتی، سازمان مجاز بورس با تشخیص شرایط اضطراری موضوع را مطرح کرد تا تصمیم به تعطیلی 3 روزه بازار سرمایه در شورای عالی بورس بگیرد، اما مجید عشقی، رئیس سازمان بورس. سازمان بورس و اوراق بهادار دیروز در حاشیه اولین همایش ملی اقتصاد هوشمند و توسعه مالی با توجه به افت 5 درصدی شاخص کل. بورس از تعطیلی بازار خبر داد. سازمان هیچ قصدی برای بستن بازار ندارد.
علت این لکه های تاریخی چه بود؟
فرزین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه درباره رکوردهای تاریخی ریزش بورس در دو روز گذشته به اعتماد گفت: کمتر از یک ماه پیش بسیاری از زیرساخت های معاملاتی توسط مرجع نظارتی قطع شد، به عنوان مثال ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت از 20. این درصد به 10 درصد کاهش یافت، به این معنی که شرکت ها و صندوق ها مجبور به فروش سهام خود شدند. آنها همچنین ضریب وثیقه شرکت های کارگزاری را که برای گرفتن اعتبار استفاده می شد کاهش دادند تا هیچ کس دیگری نتواند اعتبار بگیرد و در بورس کار کند.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در این مدت ناظران و اعضای بورس قول عرضه اولیه را دادند تا ماجرای سال 1398 و افزایش تقاضا شرایطی ایجاد نکند که قیمت ها بیش از حد افزایش پیدا کند و بعد نتوان از آن جلوگیری کرد. از آنجایی که مختصات و ویژگی های سال 1402 را نمی توان به طور اساسی با سال 1999 مقایسه کرد، یکی از این شاخص ها نسبت p/e ttm در سال 2019 است که در آن زمان در محدوده 38 بود و امروز این نسبت 11 است. P/E در سال 2019 در محدوده 16 و 15 بوده است که امروز حدود 7.5 است و این مقایسه بین دو سال 2019 و 2018 و اظهار نظر در مورد آن اصلا صحت ندارد.
در همه جای دنیا دخالت در سیستم عرضه و تقاضا جرم است
آقا بزرگی تصریح کرد: در هیچ کجای دنیا و در هیچ بازار مالی، مرجع نظارتی و نهادهای بورس برای تغییر قیمت و کنترل عرضه و تقاضا کاری انجام نمی دهند. و در صورت انسداد در سامانه عرضه و تقاضا و اظهار نظر در مورد ارزش و بی ارزش بودن سهام، افراد متخلف شناسایی می شوند.
وی ادامه داد: در فدرال رزرو که به عنوان یکی از الگوهای کشورهای پیشرفته در بازارهای مالی و اقتصادی شناخته می شود، اگر بخواهد در مورد افزایش یا کاهش نرخ سود بانکی اظهار نظر کند، از قبل به همه اطلاع داده می شود که مثلاً در 25 فوریه در یک زمان مشخص، فدرال رزرو قصد دارد تغییراتی ایجاد کند، سیاست های پولی در سیستم وجود دارد که اثرات آن می تواند بر سیاست های آمریکا و جهان تأثیر بگذارد، اما هیچ وقت این کار را نمی کند. از سال.
اعتماد به دست آمده در 4 ماه گذشته از بین رفت
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه در ایران مسئولانی هستند که هیچ مسئولیتی در این زمینه ندارند اما اظهارنظرهای عجیبی می کنند، عنوان کرد: به عنوان مثال چند روز پیش یکی از سیاستمداران هشدار داد که باید مراقب بود در حالی که وضعیت کشور بازار سهام مشابه سال 2019 است. نه!
وی افزود: علاوه بر این موارد، شاهد فشارهای بالا از سوی نهادهای مختلف و فعالان بازار برای تحویل سهام بیشتر برای کنترل بازار هستیم و همه این موارد اعتماد ایجاد شده را به مرور زمان و ظرف 4 ماه به چالش می کشد. نتیجه و پیامد رفتار سفارشات بازار است.
دخالت داور در اواسط بازی باعث این ریخت و پاش شد
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: اگرچه اصلاح بازار سرمایه جزئی از ماهیت بازار است و با فراز و نشیب هایی همراه است، اما آنچه در دو روز گذشته رخ داده است، دیگر مانند آن زمان اصلاح نیست، بلکه سقوط بازار است. از ترور سردار سلیمانی، تنها یک روز در بازار به این شکل درآمد و آن هم به دلیل جو روانی ایجاد شده در بازار بود، اما عدم اعتمادی که در آن دو روز ایجاد شد، هیچ ارتباطی با متغیرهای کلان و اقتصادی نداشت. عواملی مانند تنها قانون مداخله داور در وسط بازی است.
آقا بزرگی گفت: با توجه به دستورات داده شده از بالا که هم کارشناسی و هم ناپایدار است، این نشت ها رخ داده است و مشخص نیست این نشت ها تا کی ادامه خواهد داشت و از آنجایی که علت وقوع آن مشخص نیست، حتما از اینجا خواهند آمد. از این به بعد برعکس رفتار می کنند، اعضای بورس به موسسات مالی نگاه می کنند و می گویند منابع تزریق کنید و سهام بخرید و ما با یک سری تصمیمات متناقض دیگر مواجه هستیم.
حمایت از بازارهای موازی منجر به سرکوب بازار سهام شد
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا باز شدن سایت های فروش خودرو منجر به خروج سرمایه از بورس شده است، گفت: معتقدم نهاد یا سازمانی که حمایت مطلق از بازار خودرو و مسکن را دارد قدرت کافی برای بهم ریختن بازار را دارد. بورس و تخلیه منابع از بازار خودرو و مسکن گرفته تا بورس، این در حالی است که همه مردم می دانند که قیمت خودرو در ایران 8 برابر قیمت کشورهای منطقه است، اما همچنان شرکت هایی که با دولت در ارتباط هستند، منابع مالی مردم را می گیرند و خودرو را پیش فروش می کنند و یکی از دلایل اصلی سرکوب بازار سرمایه، حمایت از بازارهای موازی مانند بازار خودرو و مسکن است.
وی افزود: در حالی که حباب های ایجاد شده در بازار خودرو و مسکن نباید اجازه دهد منابع از بورس به سمت خودرو حرکت کند، سیاست ها به گونه ای تنظیم شده است که نقشه راه را در آن سمت گرفته اند و سپس می بینیم که در 27 اردیبهشت ماه 4 هزار میلیارد تومان پول واقعی از بورس خارج می شود یا سکه ای که با دلار 75 هزار تومان معامله می شود مثبت است اما اوراق و سهام ارزشی ندارند و به راحتی بازار را به سمت بازارهای سفته بازی سوق می دهند.