روز جدید : فروپاشی سریلانکا منطقه را نگران می کند، اما فروپاشی پاکستان باید جهان را نگران کند. شکست دولت در پاکستان برای چندین دهه یک سناریوی کابوس بوده است.
او عضو ارشد مؤسسه تحقیقاتی امریکن اینترپرایز است. قبل از آن، او به عنوان کارمند در پنتاگون کار می کرد و مسائل مربوط به خاورمیانه را تحلیل و ارزیابی می کرد. او کمی قبل از کودتای 15 جولای 2016 ترکیه در مقاله ای احتمال وقوع این کودتا را پیش بینی کرد. در ژوئن 2017، رجب طیب اردوغان علیه وی در دادگاه های ترکیه شکایت کرد و روبین را به حمایت از تروریسم و فتح الله گولن متهم کرد. روبین بین سالهای 2002 تا 2004 مشاور امور ایران و عراق در دفتر وزارت دفاع آمریکا بود. او بین سالهای 2003 تا 2004 مشاور سیاسی دولت ائتلاف موقت عراق در بغداد بود. پایان نامه او با عنوان «ساخت ایران مدرن» (1858-1909) بود.
تهاجم روسیه به اوکراین نه تنها در سراسر اروپا، بلکه به طور گسترده‌تر در خاورمیانه نیز شوک اقتصادی ایجاد کرد. پاکستان که اقتصاد آن در حال حاضر به دلیل چندین دهه فساد، سوء مدیریت و حکومتداری بی ثبات ضعیف شده است، به ویژه در برابر آخرین تحولات آسیب پذیر است.
علیرغم این واقعیت که بسیاری از کشورها به گندم اوکراین یا روسیه یا واردات انرژی خارجی وابسته هستند، پاکستان به هر دو محصول نیاز دارد. به عنوان مثال، بین جولای 2020 و ژانویه 2021، پاکستان سومین مصرف کننده بزرگ صادرات گندم اوکراین پس از اندونزی و مصر بود. افزایش قیمت نفت ضربه سختی به پاکستان وارد کرده و هزینه واردات این کشور را تنها در فاصله سالهای 2020 تا 2021 بیش از 85 درصد افزایش داده و به حدود 5 میلیارد دلار رسانده است.
برای پاکستان، این یک طوفان کامل است. در پایان سال مالی پاکستان در 30 ژوئن 2022، کسری تجاری پاکستان به 50 میلیارد دلار رسید که 57 درصد نسبت به سال قبل افزایش داشت. اگر دولت شهباز شریف واردات بیش از 800 کالای لوکس غیر ضروری را در ماه می 2022 ممنوع نمی کرد، این رقم می توانست از این هم بیشتر باشد.
حتی طبقه متوسط پاکستان نیز ظرفیت و کشش سازگاری با تورم فعلی در این کشور را ندارد.
در ماه ژوئن نرخ تورم در پاکستان به بیش از 20 درصد افزایش یافت که بالاترین نرخ در سال های اخیر در این کشور بود. پایان یارانه های صندوق بین المللی پول، هزینه برق و گاز در پاکستان را حتی بیش از افزایش قیمت جهانی نفت افزایش داده است. ناامنی غذایی در این کشور بسیار گسترده است.
طبق اعلام بانک دولتی پاکستان، «اتکا به واردات روغن خوراکی و کنجاله دانه‌های روغنی برای تامین نیازهای داخلی طی دو دهه گذشته افزایش یافته است: 86 درصد از مصرف روغن خوراکی داخلی در سال 2020 از واردات بوده است، در حالی که در سال 2000 این میزان بوده است. 77 درصد رشد جمعیت تنها نیاز به واردات را افزایش می دهد زیرا پروژه های تولید سویا و روغن پالم داخلی کاهش می یابد.
در عین حال ارزش روپیه پاکستان در برابر دلار آمریکا در سال گذشته بیش از 30 درصد کاهش یافته و این روند همچنان ادامه دارد. در مقابل، روپیه هند کمی بیش از شش درصد کاهش یافت. کاهش ارزش روپیه پاکستان به ویژه به طبقه متوسط و همه کسانی که نمی توانند پس انداز خود را به دلار تبدیل کنند، آسیب خواهد رساند. خانوارهای ثروتمندتر و افراد مرفه به جای سرمایه گذاری در فعالیت های ایجاد شغل، به دنبال فعالیت های رانت جویی و سرمایه گذاری در معاملات سودآور املاک و مستغلات هستند.
یوسف نظر، استراتژیست ارشد سابق بخش بازارهای نوظهور سیتی گروپ، تخمین می زند که ذخایر ارزی پاکستان از فوریه به نصف کاهش یافته و به تنها 6.3 میلیارد دلار رسیده است، مشابه وضعیتی که ایران در جریان کمپین “فشار حداکثری” با آن مواجه شد.
با این حال، برای پاکستان، این کاهش چشمگیر به دلیل تصمیمات خودش است: به گفته نظر، پاکستان بیش از هر کشور دیگری کمک های مالی صندوق بین المللی پول دریافت کرده است. این نشان دهنده عدم تمایل یا ناتوانی اعضای خانواده شریف، اعضای خانواده بوتو و عمران خان در انجام اصلاحات جدی در سال های اخیر است.
صبر بین المللی تمام شده است. صندوق بین المللی پول دیگر به وعده های پاکستان برای اصلاحات اعتقادی ندارد و حاضر نیست به اسلام آباد کمک مالی کند. بی میلی اسلام آباد برای اجرای اصلاحات مورد نیاز گروه ویژه اقدام مالی (FATF) نشان می دهد که تا چه حد سرویس های امنیتی پاکستان، به ویژه اطلاعات نظامی این کشور، با جنبه های تاریک تر مالی پاکستان در هم تنیده شده اند.
تلاش‌های برخی از لیبرال‌های پاکستانی برای از سرگیری قرارداد چارچوب تجاری و سرمایه‌گذاری متوقف شده با ایالات متحده، به‌ویژه با توجه به نگرانی‌های واشنگتن در مورد شیوه‌های نظارتی ضعیف پاکستان، مدیریت زنجیره تامین، حفاظت از داده‌ها و حقوق مالکیت معنوی، بی‌ثمر بوده است.
یکی از دلایلی که چرا رهبران متوالی پاکستان از اصلاحات اجتناب کردند این است که آنها معتقد بودند پذیرش اسطوره های چینی آسان تر است. اما چین نه تنها ناجی اقتصادی برای پاکستان نبوده است، بلکه اکنون مشخص شده است که پکن از کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) که نواز شریف، برادر شهباز شریف، احمقانه به آن پیوست، به عنوان مکانیزمی برای بردگی پاکستان استفاده می کند. آیا او با کلماتی که اکثر پاکستانی ها امروز از آن غمگین هستند، گفت: دوستی ما بالاتر از هیمالیا و عمیق تر از عمیق ترین دریای جهان و شیرین تر از عسل است.
کریدور اقتصادی چین-پاکستان به جای ارتقای رشد در پاکستان، به یکی از وظایف اسلام آباد تبدیل شده است. تضمین‌های متقابل مستقل به تولیدکنندگان برق مستقل چینی، درآمد دولت پاکستان را کاهش می‌دهد، حتی در شرایطی که پاکستان همچنان با قطعی طولانی مدت برق مواجه است. اجرای پروژه کریدور اقتصادی چین و پاکستان پراکنده است. در همین حال، پاکستان در چهار سال گذشته بزرگترین دریافت کننده کمک های مالی چین در جهان بوده است.
بانک جهانی هشدار داده است که پاکستان به زودی با “بی ثباتی کلان اقتصادی” مواجه خواهد شد که به بی ثباتی اجتماعی نیز منجر خواهد شد. بخش خصوصی پاکستان شغل کافی برای جذب نیروی کار ایجاد نکرده است. خشم به نقطه جوش رسیده و افزایش جنایات نشان از فروپاشی جامعه پاکستان دارد.
فروپاشی سریلانکا منطقه را نگران می کند، اما فروپاشی پاکستان باید جهان را نگران کند. شکست دولت در پاکستان برای چندین دهه یک سناریوی کابوس بوده است. پاکستان و جهان این سناریو را زمانی احساس کردند که خشونت، افراط گرایی و فقر، اسلام آباد پایتخت پاکستان و کراچی، مرکز تجاری سابق این کشور را فرا گرفت و مقامات پاکستانی کنترل بسیاری از مناطق در امتداد مرز افغانستان را از دست دادند. ایالات متحده، هند و ایران به درستی نگران امنیت زرادخانه هسته ای پاکستان هستند.
نخبگان پاکستانی در حالت انکار زندگی می کنند و بر این باورند که وضعیت موجودی که در آن زندگی مرفه و دور از جامعه دارند، دائمی است. واقعیت این است که اینطور نیست. حباب پاکستان در حال فروپاشی است و نتیجه آن خوب نخواهد بود.