طرح کاتالوگ الکترونیکی محصولات برای تمامی یارانه بگیران فعال است و می توانند 10 قلم از محصولات مشمول این طرح را با حمایت اعتبار یارانه با هزینه 1400 شهریور خریداری کنند. البته تصویب این طرح بنا به دلایلی همچنان کم است و بر این اساس دولت پیشنهاد جذابی به خانوارهای کم درآمد ارائه کرده و می خواهد در صورت استفاده این خانوارها از کاتالوگ الکترونیکی یارانه آنها را 20 درصد افزایش دهد.
فهرست کالاهای الکترونیکی پس از مصوبه مجلس مبنی بر حذف ارز ترجیحی راه اندازی شد و هدف آن تامین کالاهای اساسی مورد نیاز خانوارها با قیمت 1400 شهریور است. از آنجایی که این کالاها به دلیل حذف ارز ترجیحی مشمول افزایش قیمت شدند و دولت بنا به الزام مجلس متعهد به پرداخت مابه التفاوت به ازای هر نفر جمعیت شد.
البته در ابتدا به دلیل نبود زیرساخت های لازم برای این طرح، برای هر یارانه بگیر 300 و 400 هزار تومان یارانه نقدی اعمال می شد. اما از چند ماه پیش اجرای آزمایشی و ملی طرح کالابرگ آغاز شد و هم اکنون تمامی یارانه بگیران این امکان را دارند که از اعتبار یارانه ماه آینده خود برای خرید 10 کالای اساسی استفاده کنند.
ضمناً شرایط افرادی که به هر دلیلی تمایل به استفاده از کالابرگ ندارند تغییر نمی کند و همچنان در بیستم هر ماه کمک نقدی خود را دریافت می کنند و افرادی که از طرح کالابرگ استفاده می کنند هر مقدار اعتبار استفاده نشده را دریافت می کنند. مثل قبل به صورت نقدی دریافت خواهند کرد
حمایت ضد تورمی از هزینه های زندگی
پروژه الکترونیک کالابرگ برای حمایت از معیشت خانوارها و حفظ رژیم غذایی سالم مردم اجرا می شود و می تواند در مهار تورم ناشی از تزریق یارانه نقدی به جامعه موثر باشد. این در حالی است که دولت در نظر دارد برای تشویق به استفاده از طرح کاتالوگ محصولات الکترونیکی، 20 درصد به اقشار کم درآمد که در حال حاضر به ازای هر نفر 400 هزار تومان یارانه دریافت می کنند، پرداخت کند. برای گسترش استفاده از کالابرگ و حمایت از تغذیه سالم این خانوارهای کم درآمد.
داود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه دیروز از طریق فضای مجازی این خبر را اعلام کرد. اما وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ضمن تایید اینکه چنین تصمیمی در دست دولت است، اعلام کرد که افزایش 20 درصدی هنوز به متولیان حوزه یارانه ابلاغ نشده است. صرف نظر از این تاخیر در ابلاغ، آنچه مسلم است دولت تصمیم به افزایش کمک معیشتی به 3 دهک ضعیف جامعه دارد و با توجه به ثابت ماندن تعهد خریدار در طرح کالابرگ پیشنهاد جذابی به نظر می رسد. با این حال، هنوز عواملی وجود دارد که باعث می شود این خانوارها از کالابرگ استقبال نکنند
دلایل نادیده گرفتن کوپن
یارانه بگیران در طرح کالابرگ می توانند از یک ماه قبل از پرداخت یارانه نقدی 10 کالای اساسی شامل شیر، پنیر، ماست، روغن، برنج، مرغ، تخم مرغ، ماکارونی و شکر را از طریق اعتبار یارانه خریداری کنند و حتی برای کل اعتبار خود خرید کنند. فقط یکی از این کالاها در حجمی بیشتر از سهمیه اما نکته اینجاست که در جریان فشارهای تورمی، بسیاری از این اقلام به شکل و شیوه موجود در سبد کالابرگ از سبد مصرف خانوارهای فقیر حذف شده است و به عنوان مثال مردم ترجیح می دهند پنیر را به صورت عمده از یک فروشگاه خریداری کنند. کیفیت پایین تر و البته ارزان تر را بخرید. نکته دیگر اینکه استفاده از کالابرگ باعث سلب اعتبار خانوارها می شود و دیگر نمی توانند خلاءهای زندگی روزمره خود مانند پرداخت قبوض، بازپرداخت وام، اجاره و … را پر کنند. با اعتبار یارانه ای
نکته دیگر اینکه در شرایط فعلی، بسیاری از فروشگاه های طرف قرارداد طرح کالابرگ، فروشگاه های زنجیره ای هستند که کالاهای بسته بندی شده و گران قیمت را به فروش می رسانند و بسیاری از خانوارها از نقطه نظر قدرت خرید، تمایلی به خرید ندارند. در هر شرایطی کالاهایی را بخرید که قیمت بالاتری دارند. مشکل دیگر عدم تبلیغات محیطی در فروشگاه های طرفین قرارداد و ناآگاهی از واقعیت خرید با کالابرگ است که باعث جذب بیشتر آنها به سمت استفاده از یارانه نقدی می شود.
کارت برنده مشتریان کالابرگ
دولت در طرح کاتالوگ محصولات الکترونیکی متعهد شده است 10 کالای اساسی را برای تنظیم بازار بر اساس قیمت شهریور 1400 در اختیار خانوارهای یارانه ای قرار دهد و مابقی قیمت را حتی در صورت افزایش متحمل شود.
به عنوان مثال یک کیلوگرم تخم مرغ در شهریور 1400 فقط 15 هزار تومان قیمت داشت و در زمان اجرای طرح کالابرگ (بهمن 1401) قیمت مصوب آن به 47 هزار و 200 تومان رسید و اکنون به 56 هزار تومان افزایش یافته است. بر اساس طرح کالابرگ، خانوارهای یارانه‌ای می‌توانند با پرداخت 15 هزار تومان از مغازه‌های طرف قرارداد یک کیلوگرم تخم مرغ خریداری کنند و دولت باید تا سقف 47 هزار و 200 تومان از اعتبار یارانه کسر کند و مازاد بر آن به دلیل است. اگر دولت به تعهد خود عمل کند، به نظر می رسد که استفاده از کاتالوگ الکترونیکی برای دریافت کنندگان کمک هزینه برد-برد خواهد بود.