برای ساخت مجتمع پتروشیمی ایران و صنایع پایین دستی حدود یک میلیارد دلار سرمایه گذاری انجام شده است اما پتروشیمی الفین ایلام در مجموع سالانه 40 تا 50 درصد تولید دارد و با این ظرفیت این شرکت ورشکستگی کامل خواهد داشت. رسید و قادر به بازپرداخت بدهی های سنگین خود نخواهد بود. از جمله دلایل اصلی عدم دستیابی به ظرفیت اسمی تولید به صورت پایدار عبارتند از:
1- عدم تامین خوراک از پالایشگاه گاز ایلام
2- کمبود آب به خصوص در ماه های گرم سال
خوراک سالانه واحد الفین 233000 تن اتان، 328000 تن فراکسیون های سه کربنه و سنگین تر و 391000 تن فراکسیون های پنج کربنه و سنگین تر است که از طریق پالایشگاه گاز ایلام تحویل می شود. اما پالایشگاه گاز ایلام قادر به تامین خوراک مورد نیاز پتروشیمی ایلام نیست در حالی که سرمایه گذاران نفتی با تکیه بر ظرفیت تولید پالایشگاه گاز ایلام برای تامین خوراک، سرمایه گذاری سنگین یک میلیارد دلاری انجام داده اند. پالایشگاه ایلام تمایل زیادی به تامین تمام نیازهای پتروشیمی ایلام دارد، اما با وجود ظرفیت نصب شده بالا، این پالایشگاه تنها قادر است حدود 50 درصد از عرضه خود را از طریق میدان گازی تنگ بیجار تامین کند و شرکت نفت مناطق مرکزی علیرغم وعده های متعدد، تامین منابع مورد نیاز این پالایشگاه از میادین تنگ بیجار و باباگیر و سایر میادین گازی این منطقه ناکام ماند و تاخیر شرکت نفت مرکزی در اجرای طرح های توسعه میادین مذکور هزینه های سنگینی را در پی داشته است. زیان دهی برای کشور و سهامداران نفتی است و با ادامه این شرایط پتروشیمی ایلام افت ذخایر نفتی و آسیب جدی به این هلدینگ را به دنبال خواهد داشت. بلاتکلیفی وزیر محترم نفت در تامین منابع مالی مورد نیاز طرح توسعه میدان گازی مذکور و تاخیرهای پی در پی در تامین برق پالایشگاه گاز ایلام خسارات بسیار سنگینی را به همراه داشته است و چنین روندی نباید ادامه یابد. وزیر محترم نفت باید برای جلوگیری از آسیب بیشتر به منافع و منابع ملی و نجات سهامداران نفت از گردابی که در آن افتاده اند، تصمیم معقولی اتخاذ کند. حتی اگر اجرای پروژه توسعه میدان تنگ بیجار و باباگیر صدها میلیون دلار هزینه داشته باشد، وزارت نفت باید به سرعت منابع لازم را متناسب با پیشرفت پروژه تامین کند، زیرا هزینه تاخیر در اجرای این پروژه ملی است. چند صد میلیون دلار در سال است هزینه از دست دادن اعتماد صدها هزار سهامدار هلدینگ و پترول خلیج فارس به اثربخشی وزارت نفت در حل مشکلات اجرایی مرتبط با منافع ملی و سهامداران شرکت های مرتبط.
در صورت تامین برق به پالایشگاه ایلام، آن پالایشگاه نیروی مورد نیاز پتروشیمی ایلام را تامین می کند و پتروشیمی ایلام به ظرفیت تولید اسمی دست می یابد. با افزایش تولید و فروش پتروشیمی ایلام، این شرکت می تواند بدهی سنگین خود را به پالایشگاه ایلام و سایر طرف های قرارداد پرداخت کند و این شرکت در مسیر پویایی و رشد قرار گیرد.
مانع دوم؛ تامین آب مورد نیاز پتروشیمی ایلام در ماه های گرم سال است
مشکل تامین آب در ماه های گرم سال با چندین طرح بهسازی قابل حل است که عبارتند از:
1- تکمیل پروژه انتقال آب از سد به مجتمع پتروشیمی ایلام
2- تکمیل پروژه انتقال فاضلاب ایلام
3- استفاده بیشتر از فن های بی صدا با هوا برای عملیات سرمایش
در شرایط فعلی حتی با حل مشکل تامین خوراک پتروشیمی ایلام مجبور به کاهش ظرفیت تولید در ماه های گرم سال به دلیل کمبود آب مورد نیاز است و پس از آن پالایشگاه ایلام نیز مجبور به کاهش تولید می شود. ظرفیت یا سوختن بخش قابل توجهی از گازها به پالایشگاه ایلام ارسال می شود، بنابراین لازم است همزمان با رفع مشکل تامین خوراک پالایشگاه ایلام، مشکل کاهش تولید در ماه های گرم نیز حل شود. هلدینگ خلیج فارس به عنوان سهامدار اصلی پترول پیگیر سرمایه گذاری و پیگیری های لازم در این زمینه است. با تامین منابع و پیگیری جدی و مستمر می توان بدون صرف هزینه های زیاد و در مدت زمان کوتاهی این مشکل را حل کرد.
سید حسین میرافضلی