واژه گشت ارشاد یکی از واژه های چالش برانگیز ادبیات سیاسی و اجتماعی ایران است. این اصطلاح در دهه 1980 مورد استفاده قرار گرفت و از آن زمان پاترول ها با نام «گشت های اشاره گر» فعالیت می کنند. نوع فعالیت این گشت در دولت های مختلف با فراز و نشیب های متفاوتی همراه است. هرچند در دولت سیدمحمد خاتمی خبری از این گشت نبود اما محمود احمدی نژاد بنیانگذار این گشت شد. وی در رسانه ها اعلام کرد: آیا واقعا مشکل جامعه ایران موی جوانان است؟! اما او بود که فرآیند برخورد با پدیده حجاب را پایه گذاری کرد نه ارشاد. وقتی دولت احمدی نژاد تمام شد، حسن روحانی و تیمش اجازه فعالیت به این گشت را ندادند.
اگرچه در این دولت پیامک هایی مبنی بر بی حجابی برای رانندگان ارسال می شد، اما واقعیت این است که عملا خبری از گشت ارشاد در دولت روحانی نبود. روحانی و دولتش که کلید را به پاستور سیدابراهیم رئیسی تحویل دادند، رئیسی در ابتدا صراحتا اعلام کرد که گشت هدفمند داریم البته برای مدیران! اما در عمل شاهد فعالیت این گشت در دولت رئیس جمهور بودیم. این روزها بحث هایی درباره نحوه فعالیت گشت ارشاد در آینده مطرح شده است که باید در مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص مسائل فرهنگی کشور تصمیم گیری شود. این در حالی است که چند روز پیش محمدجعفر منتظری، دادستان کشور اعلام کرد: گشت ارجاع ربطی به دستگاه قضایی ندارد و باید از جایی که در گذشته تشکیل شده بود بسته شود.
ما 20 سال است که تور راهنما نداشته ایم!
اما حسین جلالی، یکی از اعضای کمیته فرهنگی مجلس درباره اتفاقات اخیر و عدم ارائه خدمات به زنان کم حجاب می گوید: وقتی شورش ها زیاد می شود، اراذل و اوباش زیاد می شوند، کنار راه می افتند و بی حجابی افزایش می یابد همه این اقلام ظرف یکی دو هفته جمع آوری می شود، یعنی دوباره روسری ها روی سر خانم ها خواهد آمد. این نباید یک تور با راهنما باشد. 20 سال است که گشت ارشادی نداشتیم، اما پلیس امنیت اخلاقی داشتیم. به طور کلی حجاب وجود دارد، اما نحوه دعوت به آن تغییر کرده است، جلالی توضیح می دهد که منظور از تغییر روش حجاب چیست وی توضیح داد: منظور از تغییر روش این است که افراد بی حجاب ممکن است از طریق پیامک اطلاع داده شود که حجاب را رعایت نکرده و سعی در رعایت قانون دارند. بعد از اخطار وارد مرحله اخطار و سپس اخطار می شویم و در مرحله سوم می توان حساب بانکی فرد بدون حجاب را مسدود کرد.
تور راهنما قرار بود جنبه راهنما داشته باشد
سردار اسماعیل احمدی مقدم، رئیس سابق نیروی انتظامی کشور در گفت وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که نظر شما درباره لزوم استفاده از گشت ارشاد با توجه به اینکه دادستان کل کشور از تعطیلی آن خبر داده است، چیست؟ گفت: در حال حاضر روی این موضوع کار نمی کنم تا بدانم تصمیم گیرندگان در این مورد چه تصمیمی خواهند گرفت. طبیعتا گشت زنی یک ابزار پلیسی نیروی انتظامی است و ممکن است ابزارها و روش های اجرای قانون به مرور زمان به روز شود. گشترشاد در سال 1359 یا 1360 در کشور راه اندازی شد و از آن پس بر اساس عنوان گشترشاد بر آن، صرفا جنبه مشورتی و نه پلیسی و قضایی در نظر گرفته شد. اما فراز و نشیب های خود را داشت و در نهایت به نظر می رسد با توجه به فضای کشور و نحوه ارزیابی ها و نحوه اجرای قانون حجاب و عفاف و موارد دیگر نیاز به ارزیابی جامع و روش ها و ابزارهاست. باید مدرن شود
در نهایت…
پس از پایان گشت ارشاد و اعلام تصمیمات در این حوزه طی هفته های آینده، به نظر می رسد روندهای موجود برای مقابله با پدیده اجتماعی موسوم به بد یا حجاب از نگاه قانونگذاران و دست اندرکاران. در پروژه های فرهنگی کشور دستورالعمل های پاک و در نهایت اعلان های پیامکی تغییر یافته است. با این حال هنوز خبر موثقی در این زمینه وجود ندارد و برخی رسانه ها گزارش هایی از فعالیت گشت ارشاد در برخی شهرستان ها منتشر کرده اند. البته چند روز پیش رشیدی کوچی یکی از اعضای شورای اسلامی شهر اعلام کرد: «آنچه دو سه هفته پیش در مورد طرح جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی شنیدم این است که گشت هدف‌گیری عرب ندارد. در آنجا تصمیم گرفتیم اقدامات مثبتی انجام دهیم.» حال باید منتظر ماند و دید که آیا سیاست های فرهنگی کشور دستخوش تغییر می شود یا خیر.
منبع: آرمان ملی