بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران از تورم ماهانه سال 1401، تورم ماهانه بهمن ماه در اقصی نقاط کشور 3.5 درصد بوده و نسبت به ماه قبل حدود 0.8 واحد درصد کاهش داشته است. با این وجود، سطح تورم مصرف کننده در این ماه همچنان بالا در نظر گرفته می شود. تورم ماهانه خوراکی ها در این لحظه 4.7 درصد است و نسبت به ماه قبل 0.6 واحد درصد افزایش داشته است.
وحید شقاقی، دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی تهران در گفتگو با خبرآنلاین و در خصوص چشم انداز تورمی اقتصاد ایران در سال 1402 گفت: میانگین تورم 50 ساله. اقتصاد ایران حدود 20 درصد و میانگین تورم در 5 سال گذشته و از سال 1396 تاکنون حدود 40 درصد است. کشورهایی مانند ایران به ندرت در ادبیات اقتصادی ظاهر می شوند و کشورهای جهان به ندرت تورم دو یا سه رقمی را تجربه کرده اند. در ادبیات اقتصادی تورم 2 تا 5 درصدی را تورم خوب می گویند و تورم 5 درصدی به بالا را تورم زیاد و بد یعنی تورمی که تصمیمات اقتصادی را مخدوش می کند.
این کارشناس اقتصادی همچنین گفت: زمانی که تورم آمریکا به 9 درصد رسید، بانک مرکزی این کشور تصمیم گرفت هر کاری که لازم است انجام دهد و حتی رکود را به اقتصاد آمریکا تحمیل کند و زیان به بازار سرمایه و بورس آمریکا وارد کند و زیان را به اقتصاد آمریکا تحمیل کند. شرکت های اقتصادی بسیار فعال در اقتصاد ایالات متحده از ابزار نرخ بهره برای کاهش تورم ایالات متحده به 2% استفاده کردند و آن را به بیش از 4.5% رساندند. زیرا آمریکایی ها می دانند که تورم 2 درصدی می تواند اقتصاد کشور را تحریک کند.»
شقاقی در ادامه با اشاره به اینکه اقتصاد ایران از جمله کشورهایی است که به طور مستمر در معرض تحریم های دو رقمی قرار گرفته است و میانگین تورم 50 ساله اقتصاد ایران 20 درصد است، ادامه داد: وی گفت: برای سال 1402 برآوردی از سوی صندوق بین المللی پول و برآوردی از سوی بانک جهانی داریم که تورم 40 درصدی را برای اقتصاد ایران پیش بینی کرده است و در 2 تا 3 ماه گذشته افزایش قیمت قابل توجهی داشته ایم. دلار که محتمل است. اثرات افزایش قیمت دلار در بهار 1402 در اقتصاد ایران برطرف می شود و احتمالاً رهایی از افزایش قیمت دلار در بازار کالاها و خدمات کشور نمایان می شود. بهار 1402.
دو سناریو برای اقتصاد ایران
این عضو هیأت علمی دانشگاه همچنین افزود: اگر سال آینده واقعا بحث کاهش انتظارات تورمی شدیدتر شود و بحث بهبود روابط بین الملل و کاهش تحریم ها مطرح شود، می توان انتظار داشت که از فصل تابستان کاهش انتظارات تورمی کنترلی ایجاد کند. بیش از قیمت دارایی ها و خدمات انتظار من این است که با توجه به افزایش قیمت دلار در زمستان 1401، افزایش قیمت ها در فصل بهار رخ دهد و از فصل تابستان در صورت بحث در مورد کاهش تحریم ها آغاز می شود و بحث برجام دوباره مطرح می شود، این می تواند انتظارات تورمی را کاهش دهد و رشد قیمت ها را کاهش دهد. کالا و خدمات خواهد آورد.»
این کارشناس اقتصادی همچنین گفت: متغیرهای رشد پایه پولی و رشد نقدینگی مقادیر بالایی را نشان می دهد و رشد پایه پولی و نقدینگی ما بالای 35 درصد است و کسری بودجه سال آینده نیز قابل توجه و بالای 300 هزار میلیارد تومان است. و در منطقه عدم تعادل نظام وضعیت بانکی نیز مشخص و مناسب و مساعد نیست و در نتیجه متغیرهای کلیدی افزایش تورم همچنان وجود دارد اما در صورت کاهش انتظارات تورمی از فصل تابستان، نارضایتی های مذکور پنهان می ماند. زیرا انتظارات تورمی بسیار بالاست. ضروری است که.”
وی ادامه داد: دو سناریو وجود دارد که اقتصاد ایران با آن مواجه است، سناریوی اول بدون برجام و بدون کاهش انتظارات تورمی است که احتمالا تورم بالای 40 درصد وجود دارد و در سناریوی خوشبینانه با شروع برجام. بحث برجام و لغو تحریم ها و با کاهش انتظارات تورمی در کوتاه مدت ممکن است موتور رشد قیمت ها را خاموش کند و از تابستان شاهد کاهش رشد قیمت ها باشیم و در یک سناریوی خوش بینانه تورم نیز به 25 کاهش یابد. درصد.”
ما هرگز ابر تورم نداشتیم
شقاقی در ادامه افزود: چه در سناریوی خوش بینانه و چه در سناریوی بدبینانه، هر دو تورم جزو تورم های بالا هستند. تورم های ماهانه بین 2 تا 5 درصد تورم های مطلوب، تورم های 5 درصد به بالا جزو تورم های بالا هستند و با تورم های بالا «تورم های بالا، بسیار بالا و ابرتورم» داریم. ابر تورم زمانی رخ می دهد که تورم ماهانه در یک اقتصاد بیش از 20 درصد باشد، مانند وضعیت آرژانتین یا ونزوئلا. اما ما هرگز ابر تورم را تجربه نکرده‌ایم و تورم در اقتصاد ایران همیشه تورم بالا بوده است و تورم سال آینده در اقتصاد ایران در سناریوی خوشبینانه یا بدبینانه همچنان تورم بالا خواهد بود.»
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در ادامه خاطرنشان کرد: تورم در اقتصاد پنج ریشه اصلی دارد که عبارتند از عدم تعادل پولی، عدم تعادل پوسته، عدم تعادل بانکی، کسری تجاری و کسری تولید. وی گفت: در پنج ریشه شاهد بهبود وضعیت نیستیم و آنچه این پنج ریشه را در اقتصاد ایران شعله ور می کند بحث انتظارات تورمی است. در چند ماه گذشته که انتظارات تورمی بدتر شد، قیمت دلار حتی به 60 هزار تومان هم رسید.» زمانی که بحث بهبود روابط منطقه ای با عربستان آغاز شد و انتظارات تورمی فروکش کرد، قیمت دلار حتی تا 40 هزار تومان هم کاهش یافت.
وی در پایان گفت: در اقتصاد ایران و در کوتاه مدت مشکل موثر انتظارات تورمی است، اما در میان مدت و بلندمدت ریشه تورم 5 عدم تعادلی است که ذکر شد و تا زمانی که این 5 عدم تعادل باشد. حل نشده است، مدیریت قیمت همچنان بر اساس انتظارات تورمی خواهد بود. متصل خواهد شد.»